Thức ăn nhanh: tiện nhiều - hại lắm!

Bài: Trần Lệ Thủy

Theo BS - chuyên gia dinh dưỡng Nguyễn Thanh Tuyền (Food Panda), loại thức ăn nhiều đạm, tinh bột, chất béo và cholesterol này là nguyên nhân của một số hệ lụy về sức khỏe nếu chúng ta dùng quá nhiều và thường xuyên.

Dư năng lượng

Giống như tên gọi, thức ăn nhanh mang đến cho người dùng sự tiện lợi về thời gian và cách sử dụng, có thể vừa đi vừa ăn, vừa làm việc… Với người bình thường, chỉ cần một phần thức ăn nhanh gồm bánh hambbuger, phần khoai tây chiên và ly nước ngột có gaz là sẽ đủ năng lượng trong suốt thời gian từ trưa đến tối. Những món thức ăn nhanh thông dụng như gà rán, khoai tây chiên, hambuger, cá viên chiên thường có nhiều dầu mỡ và chất béo.

Một phần đùi gà rán hoặc một phần bánh mì bò bít tết trung bình cung cấp đến 800kcal (trong đó có 80g chất béo). Riêng phần bò bít tết thứ thiệt gồm pa tê, giăm bông, trứng gà, xíu mại cho đến khoảng 1.200kcal (chứa khoảng 120g chất béo). Một phần thức ăn nhanh ba cánh gà tẩm bột chiên giòn chứa đến 1.000kcal (trong đó có trên 100g chất béo). Với người bình thường, lượng chất béo cần tiêu thụ khoảng 35 - 40g mỗi ngày.

Như vậy con số này đã vượt quá xa mức cho phép. Một phần gà rán hai miếng có thể nặng đến 400 - 500g thịt, một phần bánh hambuger chứa đến 200 - 300g thịt bò, thịt gà. Người mập thích ăn còn có thể dùng gấp đôi phần bình thường. Như vậy lượng đạm này thường vượt quá mức đạm khuyến cáo nên sử dụng trong ngày với người bình thường. Trong khi đó, mỗi ngày, người trưởng thành bình thường không được ăn vượt quá 15% năng lượng từ chất đạm (tương đương khoảng 120 – 150g đạm động vật).

Ăn nhiều - bệnh lắm

Nguyên liệu chế biến thức ăn nhanh chủ yếu là tinh bột, đạm, chất béo, và gia vị, cực kì ít rau củ. Vì vậy nếu ngày nào cũng ăn thức ăn nhanh thì thừa cân, béo phì là điều chắc chắn sẽ xảy ra. Nếu chúng ta thường xuyên nạp vào cơ thể nhiều chất đạm so với nhu cầu, thận sẽ phải tăng năng suất làm việc để tiết độc tố ra ngoài. Điều này sẽ gây mệt mỏi và làm giảm tuổi thọ của thận.

Ăn đạm nhiều còn làm tăng việc thải canxi qua thận, tăng nguy cơ sỏi thận, loãng xương. Cơ thể tích lũy đạm nhiều góp phần cho việc tích tụ aixit uric trong các khớp và gây ra bệnh gout (gút, hay còn gọi là thông phong). Không chỉ cung cấp nhiều năng lượng và cholesterol, nhiều loại thức ăn còn có chỉ số GI (chỉ số chuyển hóa đường carbohydrate thành glucose vào máu cao). Những loại thực phẩm có chỉ số GI càng cao sẽ làm tăng hàm lượng đườnh trong máu - nguyên nhân chính gây bệnh đái tháo đường (tiểu đường) type 2, các bệnh tim mạch, huyết áp. Hiện nay có nhiều trẻ còn nhỏ dưới 15 tuổi đã bị bệnh tiểu đường type 2, trong đó 80% là trẻ bị thừa cân.

Bên cạnh việc thừa đạm, các khẩu phẩn thức ăn nhanh thường thiếu rất nhiều chất xơ. Thực tế cho thấy một phần gà rán hambuger hay pizza thường có rất ít rau đi kèm. Trong kho đó, người bình thường mỗi ngày cần tiêu thị ít nhất 300g rau. Nếu ăn thức ăn nhanh mỗi ngày, cơ thể bạn có nguy cơ thiếu chất xơ và các loại vitamin trong rau xanh và củ quả.

Mặc dù các loại thực phẩm có chứa đạm, dùng để chế biến thức ăn nhanh như: thịt bò, gà, tôm… có chứa lượng vitamin đáng kể nhưng khi chế biến ở nhiệt độ cao và kéo dài trong dầu mỡ đã làm chúng bị mất đi các vi chất vitamin. Trong các thành phần chế biến thức ăn nhanh như hotdog, thịt xông khói, thịt nguội… đều có muối natri. Nếu lạm dụng quá nhiều thức ăn nhanh, có thể khiến cơ thể thừa lượng muối. Điều này sẽ có hại cho tim, thận hoặc có thể tăng áp suất động mạch dễ gây tai biến mạch máu não.

Đừng cho trẻ “đụng vào”!

Trong khi người phương Tây quan niệm thức ăn nhanh là món ăn không tốt cho sức khỏe thì nhiều người Việt Nam lại cho rằng đây là món ăn sang trọng, bổ dưỡng. Theo số liệu của Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM thì có đến 85% trẻ bị béo phì vì ăn quá 2 lần/ tuần với thức ăn nhanh. Khi bác sĩ hỏi về chế độ ăn uống của trẻ, các bậc cha mẹ kể con họ thường xuyên ăn thức ăn nhanh như bánh mì sandwich, bánh hamburger... Cha mẹ chỉ thỉnh thoảng cho trẻ ăn thực phẩm ăn nhanh (1 tháng/ 1 lần) tuyệt đối không xem đây là thực ăn thường xuyên cho bé. Bên cạnh thức ăn nhanh, người lớn cần bổ sung thêm rau, củ và trái cây cho trẻ.

Hãy là người ăn thông minh

Trong các loại thức ăn nhanh thường chứa chất béo bão hòa dạng trans, được sinh ra trong quá trình chế biến và không có lợi cho sức khỏe. Nếu bạn muốn tránh ăn nhiều chất béo dạng trans, hãy học cách đọc thành phần dinh dưỡng trên nhãn hàng. Với những sản phẩm có ghi: Hydrogenated, Partially hydrogenated vegetable oils, Shortening…là những thực phẩm có chứa chất béo dạng trans.

Khi ăn thức ăn nhanh, nhiều người thường dùng kèm nước ngọt có gaz, hàm lượng đường trong các loại thức uống này rất cao nếu uống nhiều năng lượng không tiêu thụ hết dẫn đến tích tụ thành lớp mỡ dưới da sẽ khiến cơ thể béo phì. Khi dùng các thực phẩm này cần cho thêm hoặc ăn cùng các món rau luộc hay sa-lát. Nên chọn những món với thịt gà thay vì thịt bò. Bạn cũng có thể chọn những loại sandwich chay.

Chọn cách chế biến là nướng thay vì chiên. Không mua sandwich với nước xốt hoặc mayonnaise được cho sẵn. Hãy chọn sandwich không, và lựa chọn những loại nước xốt ít béo để ăn kèm. Hãy cẩn thận với cả món salad. Không nên ăn kèm bơ, khoai tây chiên và các loại gia vị nhiều béo. Không nên dùng bữa fast-food với các loại nước uống có gas. Không nên dùng bữa fast-food với các loại bánh biscuit, bánh xốp, bỏng ngô,…Sau khi dùng bữa, không nên tráng miệng với các món nhiều đường, sữa và có lượng calo cao.