Tinh giản chương trình: Nhiều nội dung học được cắt giảm hoặc chuyển sang 'tự chọn'

Theo đó, có những bài học nặng về lý thuyết được cắt bỏ hẳn, không dạy; không ít nội dung bắt buộc chuyển sang tự chọn...

PGS-TS Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GD-ĐT), cho biết tinh giản lần này thực hiện theo nguyên tắc đảm bảo chuẩn kiến thức cơ bản, nền tảng cho học sinh (HS) để đảm bảo các em có đủ năng lực học tiếp ở các lớp sau. Do vậy, với tất cả các môn ở giáo dục trung học đều có hướng dẫn rất cụ thể.

Với những nội dung kiến thức không dạy, không làm, không thực hiện, ông Thành giải thích: Đó là những nội dung thực hành, thí nghiệm mà HS không có điều kiện đến trường thực hiện; Những nội dung bài học mang tính luyện tập nâng cao mà kỹ năng của các bài đó có thể hình thành ở các bài học khác; Những nội dung mang tính mở rộng, vận dụng vào thực tiễn… cũng sẽ được hướng dẫn không dạy hoặc không thực hiện trong học kỳ 2 năm học này. Trong đó có tính toán đến việc HS vẫn còn có cơ hội để học và trải nghiệm ở những bài học và cấp học sau do chương trình được xây dựng theo phương pháp đồng tâm.

Hướng dẫn điều chỉnh của Bộ là đã giảm kịch khung trong điều kiện có thể và không thể tinh giản được nữa khi nguyên tắc là phải đảm bảo chuẩn kiến thức kỹ năng tối thiểu của chương trình PGS-TS NGUYỄN XUÂN THÀNH Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học, Bộ GD-ĐT

Trả lời câu hỏi của Thanh Niên về việc hướng dẫn tinh giản áp dụng cho khoảng bao nhiêu thời gian còn lại của học kỳ 2 khi hiện nay HS vẫn chưa thể đi học, ông Thành cho biết thời gian Bộ ước lượng là đến thời điểm này, HS cả nước đã nghỉ 8 tuần và theo chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 31.3 về cách ly toàn xã hội thì sẽ còn tiếp tục nghỉ ít nhất đến ngày 15.4.

Như vậy, HS sẽ nghỉ ít nhất 10 tuần và có thể kéo dài hơn nữa, thời gian năm học mà Bộ điều chỉnh lần 2 mới giãn ra là 6 tuần. Do vậy, quá trình xây dựng hướng dẫn tinh giản phải tính toán về thời lượng nội dung kiến thức giảm tải làm sao để đảm bảo thực hiện được trong khoảng thời gian còn lại của chương trình; bao gồm cả phần học từ xa (học trực tuyến, học trên truyền hình) và phần tiếp tục học khi HS được quay trở lại trường.

“Bù đắp” những kiến thức đã giảm vào đầu năm học tới Các trường ưu tiên thời gian tối đa để tổ chức dạy các môn học bắt buộc theo chương trình và tổ chức dạy các môn tự chọn một cách phù hợp; tăng cường các hình thức dạy học từ xa như dạy học qua internet và trên truyền hình. Thời gian đầu của năm học 2020 - 2021, các trường tập trung ôn tập, bổ sung nội dung kiến thức cần thiết cho HS trước khi thực hiện chương trình của năm học mới.

“Hướng dẫn điều chỉnh của Bộ là đã giảm kịch khung trong điều kiện có thể và không thể tinh giản được nữa khi nguyên tắc là phải đảm bảo chuẩn kiến thức kỹ năng tối thiểu của chương trình”, ông Thành khẳng định. Ông Thành cho rằng vẫn sẽ phải cho HS nghỉ học nhưng mặt khác các cơ sở giáo dục sẽ phải căn cứ vào hướng dẫn của Bộ GD-ĐT về dạy học từ xa để đẩy mạnh hình thức này trong việc dạy nội dung chương trình của học kỳ 2. Các bài giảng để dạy qua internet, dạy trên truyền hình sẽ phải căn cứ vào hướng dẫn tinh giản này để xây dựng.

Ông Thành lưu ý giáo viên khi dạy học chương trình của học kỳ 2 năm học này, tuyệt đối không kiểm tra, đánh giá đối với những nội dung kiến thức đã tinh giản và các nội dung mà hướng điều chỉnh của Bộ yêu cầu “không dạy, không làm, không thực hiện; khuyến khích HS tự học”.

Mục tiêu lần này tinh giản chương trình để đảm bảo đủ thời gian dạy học rất khó khăn của năm nay nên chỉ thực hiện cho chương trình học kỳ 2 của năm học này. Sang năm tới, Bộ sẽ có hướng dẫn để các trường khi xây dựng kế hoạch dạy của năm học mới có thể tiếp tục củng cố, bổ sung những phần kiến thức cần thiết nhưng buộc phải tinh giản của năm học này.

Với cấp tiểu học, hướng dẫn tinh giản được xây dựng cụ thể cho từng môn của từng lớp học từ lớp 1 đến lớp 5. Việc tinh giản được hướng dẫn cụ thể theo từng tuần dạy học của chương trình, để đảm bảo các trường thuận lợi trong triển khai việc thực hiện thống nhất trên phạm vi cả nước.

Ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục tiểu học (Bộ GD-ĐT), cho biết việc tinh giản được thực hiện theo nguyên tắc: đảm bảo mục tiêu giáo dục của chương trình đối với cấp tiểu học hiện hành. Theo đó, các nội dung cơ bản được giữ để đảm bảo cung cấp kiến thức, kỹ năng nền tảng, cốt lõi của chương trình cho HS, đáp ứng yêu cầu chuẩn đầu ra của chương trình giáo dục phổ thông; chỉ tinh giản những nội dung nâng cao, yêu cầu vận dụng và vận dụng cao. Một số nội dung, yêu cầu trong bài học được giảm tải; một số bài học được chuyển thành bài tự chọn, bài tự học ở nhà hoặc không tổ chức dạy học; các nội dung tiết học gần nhau thuộc cùng chủ đề được ghép thành một bài học theo chủ đề.

Sớm công bố đề thi tham khảo kỳ thi THPT quốc gia  Ông Nguyễn Xuân Thành cho biết sau khi có hướng dẫn điều chỉnh chương trình từng môn học của cấp THPT, Bộ đang khẩn trương xây dựng đề tham khảo của kỳ thi THPT để sớm công bố cho HS lớp 12 và các trường tổ chức ôn tập cho HS. Tinh thần là đề thi tham khảo và đề thi chính thức đều phải bám sát vào nội dung chương trình đã điều chỉnh. Việc đánh giá kết quả học tập, thi cuối năm, thi vào lớp 10 tại các địa phương cũng phải căn cứ vào chương trình tinh giản này.

Theo ông Tài, hướng dẫn của Bộ GD-ĐT lưu ý đối với môn tiếng Việt lớp 1, căn cứ vào trình độ HS và giáo viên, các trường chủ động phân phối nội dung, thời lượng dạy, đảm bảo HS đạt được các yêu cầu cơ bản về kiến thức, kỹ năng môn tiếng Việt lớp 1 một cách chắc chắn. “Không để tình trạng HS không biết đọc, không biết viết tiếng Việt khi lên lớp 2”, ông Tài nhấn mạnh. Ngoài ra, một số môn có yêu cầu HS thực hiện việc đi điều tra, tìm hiểu ở môi trường địa phương xung quanh hoặc các hoạt động tìm hiểu đòi hỏi tiếp xúc gần với động vật…, Bộ GD-ĐT hướng dẫn không yêu cầu HS thực hiện nữa, để đảm bảo an toàn, tránh lây nhiễm dịch bệnh cho các em…