Những ngày cận kề Tết Quý Mão 2023, các lò bánh tráng phơi sương truyền thống ở khu phố Lộc Du, TX.Trảng Bàng, Tây Ninh trở nên nhộn nhịp. Thời tiết những ngày cuối năm không còn 'đỏng đảnh', giúp cho những lò bánh tráng của người dân nơi đây luôn rực lửa.
 |
Người dân ở H.Dương Minh Châu gìn giữ nghề tráng bánh truyền thống |
GIANG PHƯƠNG |
Chuyện giữ nghề bánh tráng xưa
Cứ độ 2 giờ sáng, cả làng bánh tráng lại rực ánh đèn. Người bắt tay nhóm lửa, người khuấy bột, nêm nếm cho đủ vị, người chuẩn bị tráng bánh cho kịp phơi sương sớm. Hàng trăm năm trôi qua, những người ở làng làm bánh tráng phơi sương Trảng Bàng vẫn giữ nguyên cái nếp ấy.
Bí quyết làm ra loại bánh độc đáo này được lưu truyền qua nhiều thế hệ cho đến tận hôm nay. Bánh tráng phơi sương đã trở thành món ăn khoái khẩu không thể thiếu trên bàn ăn của người Việt trong những ngày tết.
 |
Du khách thích thú trải nghiệm tráng bánh |
GIANG PHƯƠNG |
 |
Quy trình làm bánh tráng không hề đơn giản |
GIANG PHƯƠNG |
Những chiếc bánh tráng phơi sương ra đời vốn trải qua rất nhiều công đoạn cầu kỳ, tỉ mỉ thông qua đôi bàn tay khéo léo của người làm bánh. Phải yêu nghề lắm người ta mới có thể giữ nổi cái nghề cực nhọc này suốt nhiều thế hệ. Sự kiện Festival bánh tráng phơi sương Trảng Bàng được chính quyền địa phương phối hợp tổ chức lần thứ 4 (tháng 12.2022) vừa qua đã góp phần "sưởi ấm" cho những trái tim yêu nghề làm bánh. Đồng thời, tôn vinh nghề bánh tráng phơi sương Trảng Bàng là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Nhắc tới những người gắn bó lâu năm nhất với nghề làm bánh tráng phơi sương không thể không kể tới gia đình nghệ nhân Phạm Thị Đương (61 tuổi, ngụ KP.Lộc Du). Gia đình bà Đương đã có 4 đời nối nghiệp nghề tráng bánh. Bà Đương cho biết, đầu tiên bí quyết làm ra chiếc bánh ngon phải là có gạo ngon. Gạo được vo sạch ngâm kỹ rồi đem xay thành bột. Để bánh tráng được mềm, trắng, có độ dai và vị đậm đà thì cho thêm một ít muối vào giai đoạn pha bột. Dưới đôi tay thoăn thoắt của bà, hàng trăm vỉ bánh tráng phơi sương tròn đều đặn ra lò mỗi ngày. Với bà Đương, bếp lửa, vỉ bánh không chỉ là công cụ mưu sinh, nuôi sống gia đình mà còn là câu chuyện gìn giữ cái nghề xưa của ông cha.
 |
Bà Đặng Thị Trang tráng bánh thủ công |
GIANG PHƯƠNG |
Nối nghiệp nghề làm bánh tráng phơi sương truyền thống của nhà chồng, lò làm bánh tráng của vợ chồng bà Đặng Thị Trang (47 tuổi) vẫn đỏ lửa hằng ngày. Ngót nghét gần 25 năm tiếp giữ nghề, gia đình bà Trang hiện là một trong số những gia đình hiếm hoi còn tráng bánh thủ công.
Bà Trang luôn tỉ mỉ tráng từng chiếc bánh tráng, trắng, tròn, dậy mùi thơm lừng của gạo lên vỉ tre. Bà Trang cho biết, để có được cái bánh tráng phơi sương ngon, đẹp thì lúc tráng nước hấp phải thật sôi, đồ tráng bánh phải thật nhẵn để bánh không bị rách. Bánh được tráng tuần tự thành 2 lớp cách nhau 5 - 10 giây nhưng phải đủ độ mỏng rồi đậy nắp trong 30 giây mới đem lên vỉ tre.
“Khi mới vào nghề làm bánh tráng, suốt hơn 3 năm trời tôi chỉ học tráng loại bánh mỏng cho thạo tay rồi mới tráng được loại bánh 2 lớp được như bây giờ. Bánh được tráng xong thì đem vỉ bánh ra phơi từ lúc hé nắng cho đến khoảng 10 giờ sáng. Khi bánh khô sẽ được tháo ra khỏi vỉ để bắt đầu cho công đoạn nướng, sau đó mới đem phơi sương", bà Trang chia sẻ.
Giữ nghề bằng cả trái tim
Ở Trảng Bàng, công đoạn nướng và phơi sương sẽ do những thợ nướng bánh chuyên nghiệp khác đảm nhiệm. Bởi công đoạn này đòi hỏi những người khéo tay và đặc biệt là khả năng chịu được sức nóng của lò than. Thế nhưng, dù luôn ở trong thế “mặt áp lò than” nhưng những người nướng bánh đa phần lại là phụ nữ.
 |
Nghề nướng bánh đòi phải khéo léo, quay bánh đều cả 2 tay |
GIANG PHƯƠNG |
Hơn 40 năm sống với nghề nướng bánh phơi sương, gia đình bà Trương Thị Hồng Điệp (60 tuổi) ở KP.Gia Huỳnh vẫn duy trì công việc đều đặn mỗi ngày. Do bánh được nướng bằng lò than hồng nóng hầm hập nên thời gian làm việc của người nướng bánh thường bắt đầu từ 3 giờ đến khoảng 9 giờ sáng. Theo đó, ở công đoạn này quan trọng nhất là người tráng bánh phải khéo léo quay bánh đều cả 2 tay, không thì bánh sẽ cháy khét. Còn quay nhanh mà không đều tay thì bánh rớt khỏi vỉ nướng xuống than cháy đen. Mỗi người thợ nướng bánh giỏi làm được 18.000 - 25.000 cái/ngày.
Và mới đây, nghề làm bánh tráng thủ công ở ấp Cây Xoài, xã Thanh Phước, H.Gò Dầu chính thức được UBND tỉnh Tây Ninh công nhận là nghề truyền thống. Theo những người lớn tuổi kể lại, nghề này ở ấp Cây Xoài đã hình thành từ trước năm 1954. Trên 50 năm qua, nghề gắn với nhiều thế hệ người dân. Ở ấp Cây Xoài ngày nay còn chưa đầy 100 hộ giữ nghề vì cuộc sống bấp bênh. Trong số đó, vợ chồng ông Nguyễn Văn Bạo (58 tuổi) là một trong những hộ dân giữ lửa nghề suốt hơn 20 năm qua, vẫn còn kỳ công tráng bánh trên bếp củi, rồi mang phơi nắng, thả sương theo phương pháp truyền thống để giữ hương vị bánh tráng xưa.
 |
Vợ chồng ông Bạo bám trụ với nghề truyền thống ở địa phương |
GIANG PHƯƠNG |
Chuyện làm ra những chiếc bánh tráng muối phơi sương mềm dẻo của gia đình ông Bạo tưởng chừng đơn giản nhưng lại vất vả vô cùng. Để có chiếc bánh mằn mặn, cay cay, thơm thơm, dẻo dẻo thì phải trải qua hàng chục công đoạn khác nhau. Công việc của gia đình quần quật từ 2 - 3 giờ sáng đến tận đêm khuya. Thế nên, nói về giữ lửa nghề, ông Bạo cười xòa bảo: “Cái nghề làm bánh tráng thủ công này phải là người thật yêu nghề mới có thể giữ cho đến tận ngày nay”.
Không chỉ những vùng này, người dân ở nhiều vùng khác ở Tây Ninh như lò bánh dì út Mỹ ở KP.Rạch Sơn hay ở xã Phước Đông, H.Gò Dầu và hàng loạt các lò ở H.Dương Minh Châu, Châu Thành… cũng đang cố giữ nghề làm bánh tráng phơi sương truyền thống bằng cả trái tim với ngọn lửa nghề không bao giờ tắt.
Bình luận (0)