Tối cao Pháp viện Mỹ trong thế cuộc bầu cử năm 2024

Tòa án Tối cao Mỹ đã trở thành thế lực tối hậu trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024. Điều này xảy ra trong bối cảnh phía thẩm phán tòa liên bang đối mặt một số tranh chấp liên quan đến số phận của ứng viên Donald Trump, hiện dẫn đầu đường đua đảng Cộng hòa.

Tối cao Pháp viện Mỹ

Thắng lợi bước đầu cho ông Trump

Hôm qua (giờ VN), Tối cao Pháp viện Mỹ bác yêu cầu của công tố viên đặc biệt Jack Smith về trường hợp ông Trump, theo Reuters. Cụ thể, công tố viên Smith thúc giục Tòa Tối cao hãy quyết định liệu cựu Tổng thống Trump có thể bị truy tố về những cáo buộc âm mưu lật ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020 hay không? Hay nói cách khác, liệu ông Trump có được hưởng quyền "miễn trừ của tổng thống" đối với những cáo buộc trên, vốn bao gồm vai trò của ông trong vụ bạo động Điện Capitol ngày 6.1.2021, hay không?

Để buộc Tòa Tối cao phải lập tức tiếp quản vụ kiện mà không cần phán quyết ở cấp phúc thẩm, ông Smith gây sức ép bằng cách cho rằng trường hợp của ông Trump đang thu hút sự quan tâm của đông đảo dư luận Mỹ. Bản thân ông Smith cũng thừa nhận yêu cầu xử vượt cấp là "bất thường", nhưng điều này cũng phản ánh sự quan ngại của phía công tố viên. Theo đó, việc chậm có phán quyết sẽ gây trì hoãn việc khởi động các phiên tòa truy tố ông Trump trong năm sau, cũng là năm diễn ra bầu cử tổng thống Mỹ.

Tuy nhiên, các thẩm phán Tòa Tối cao bác bỏ yêu cầu trên của công tố viên đặc biệt mà không giải thích lý do. Diễn biến ở Tối cao Pháp viện Mỹ được cho là mang về thắng lợi bước đầu cho ông Trump và đoàn luật sư, những người đang nỗ lực trì hoãn các phiên tòa hình sự nhằm vào ông trong lúc cựu tổng thống chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024.

ẢNH: AFP

Sau quyết định của Tối cao Pháp viện, giờ đây Tòa Phúc thẩm Đặc khu D.C sẽ tiếp quản vụ kiện, với dự kiến sẽ tổ chức phiên tòa nghe các bên tranh luận vào ngày 9.1.2024. Như vậy, công tố viên Smith phải đợi đến khi tòa phúc thẩm công bố phán quyết mới có thể đề nghị Tòa Tối cao xử lý vụ việc.

Theo Đài CNN, ông Smith lo ngại thậm chí khi có phúc thẩm nhanh chóng, kết quả này cũng khó được chuyển đến Tòa Tối cao kịp thời để đưa ra phán quyết cuối cùng trước khi các thẩm phán của Tối cao Pháp viện bước vào kỳ nghỉ hè thường niên.

Từ thời Tổng thống Nixon đến ông Trump

Trong quá khứ, không ít lần Tối cao Pháp viện Mỹ buộc phải can thiệp cho các tranh cãi trên chính trường Mỹ. Gần 50 năm trước, trong vòng 2 tháng kể từ khi được yêu cầu, các thẩm phán của Tòa Tối cao đã ra phán quyết buộc tổng thống Mỹ đương nhiệm là ông Richard Nixon phải giao nộp các bản ghi âm tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng trong vụ bê bối Watergate hồi năm 1972. Số băng ghi âm này được sử dụng trong những phiên tòa xử các cựu trợ lý của ông Nixon trong năm 1974. Hai tuần sau phán quyết của Tối cao Pháp viện, Tổng thống Nixon đã từ chức.

Một vụ kiện ở Tòa Tối cao thông thường kéo dài vài tháng, như trường hợp của Tổng thống Nixon. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, các thẩm phán chuyển sang trạng thái làm việc khẩn cấp. Ví dụ, Tòa Tối cao chỉ mất vài ngày để đưa ra phán quyết về cuộc bầu cử tổng thống năm 2000 giữa ứng viên đảng Cộng hòa George W. Bush và ứng viên đảng Dân chủ Al Gore. Cuối cùng, ông Bush đã trở thành Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2001 - 2005 và sau đó tái đắc cử nhiệm kỳ 2 giai đoạn 2005 - 2009.