Tôi có hai bài thơ về cây xanh

Nhìn thấy được cái đẹp là một đặc ân trời ban cho tuổi trẻ. Nhưng cái đẹp hàm chứa một khoảng rộng mênh mông, nên người trẻ có thể nhìn ra cái đẹp từ những góc nhìn khác nhau, nhìn những tồn tại khác nhau hàm chứa cái đẹp. Tôi thấy bây giờ, rất nhiều bạn trẻ nhìn thấy cái đẹp qua một biểu tượng XANH. Đó là thiên nhiên, là cây xanh, bầu trời xanh còn ít bị vẩn đục bởi "bụi mịn", là mặt nước sông biển ít bị ô nhiễm, là tâm hồn trong sáng, là những ý nghĩ thiện lành, là những hành động bảo vệ rừng, tham gia trồng và chăm sóc cây xanh.

Tự nhủ mình: nhìn thấy cây xanh, là nhìn thấy cái đẹp. Và biết bảo vệ cây xanh, là biết xiển dương cái đẹp.

Khi chúng ta yêu thương cây xanh, thì dù đang tuổi trẻ, hay đã cao tuổi, chúng ta đều tự biết mình không già. Bởi cây xanh dường như không tuổi, mình yêu và chăm sóc cây xanh, là mình "đồng hành trẻ mãi" với cây xanh. Đúng như câu ca dao:" Cây bao nhiêu tuổi cây già/Núi bao nhiêu tuổi gọi là núi non". Vang lên trong tâm hồn chúng ta sự trầm tĩnh của cây xanh, của màu xanh khắp nơi trên trái đất.

Sự bình thản của cây xanh là sự bình thản đầy kiêu hãnh của tuổi trẻ. Bây giờ, khi đã già, càng thấy tuổi trẻ là vô giá, dù tuổi trẻ của thế hệ chúng tôi phải lao vào chiến tranh, phải chịu lắm điều cực khổ và nguy hiểm. Nhưng đó vẫn là thời thanh xuân đẹp nhất của thế hệ chúng tôi khi biết hiến dâng tuổi trẻ của mình cho hòa bình và thống nhất đất nước.

Còn nhớ, vào tháng 7.1987, khi gia đình tôi có cơ may được lên chơi trên Đà Lạt, ở nhà một người bạn tôi là nhà thơ Hà Linh Chi, tục gọi là anh Đệ Đen, tôi đã lang thang trên những con đường nhỏ của Đà Lạt, rồi chợt phát hiện thấy rất nhiều cây thông cổ thụ hàng trăm năm tuổi bị chặt phá một cách tàn bạo. Từ hồi đó, người ta đã "biết" chặt phá những cây thông cổ thụ vô giá rồi. Bức xúc vì chuyện chặt phá này, tôi đã viết ngay một bài thơ ngắn, nói thay tiếng nói những cây thông bị hạ sát. Bài thơ đã được nhà thơ Bùi Minh Quốc, khi ấy đang là Chủ tịch Hội Văn nghệ Lâm Đồng, chọn in ngay vào tạp chí Liangbiang số 1, tạp chí văn nghệ của Hội Văn nghệ Lâm Đồng mà anh Quốc đang là Tổng biên tập. Bài thơ như sau:

NHỮNG CÂY THÔNG KÊU

Những cây thông ào vào tỉnh ủy

Mây dừng

Chúng tôi muốn sống

Đời thông

Thẳng vút

Tung trăm nghìn lá nhọn

Hồn nhiên

Không phải ô mà tiền đình

Đầu chúng tôi trần trong nắng gió

Khoảng mát lạ kỳ từ chúng tôi lan tỏa

Đưa con người vượt quá chúng tôi

Những cây thông ào vào tỉnh ủy

Xin đừng đốn chúng tôi

30.7.1987

Một bài thơ nhẹ nhàng, kêu gọi đừng chặt phá thông cổ thụ như thế, không ngờ lại khiến nhà thơ Bùi Minh Quốc bị lôi ra kiểm điểm mấy ngày liền. Người ta kết tội: "Tại sao dám nói Những cây thông ào vào tỉnh ủy, thế những cây thông biểu tình à?".

Nếu bây giờ viết như vậy, sẽ chẳng ai nói gì, thậm chí còn khen nữa. Nhưng hồi ấy, cách đây gần 40 năm, sự thể khốn khổ là như vậy.

Đủ biết, ngăn chặn những bàn tay nham nhúa phá rừng không hề dễ.

Và tới chừng nào người ta biết thực sự yêu quý những cây xanh, yêu quý những khu rừng nguyên sinh, những cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi, thì khi đó, chúng ta mới hy vọng được sống trong một xã hội Xanh.

Nhiều lúc, tôi có thể lẩm nhẩm trò chuyện với những cây xanh bé nhỏ mình trồng và chăm sóc, bởi tôi biết, cây xanh có khả năng lắng nghe và thấu hiểu. Cây xanh là cái đẹp, nhưng nếu chúng ta nhìn sâu hơn vào cây xanh, ta sẽ cảm nhận được nhiều điều.

Hãy dắt dẫn các em học sinh nhỏ của chúng ta đến với cây xanh, để các em tự mình khám phá vẻ đẹp chân chất và hồn nhiên của thân lá cành, của màu xanh cây, để các em thấy cây xanh là người bạn dễ thương nhất của mình.

Cách đây 7 năm, tôi có viết bài thơ Tôi thích mình là một cái cây, bày tỏ nguyện vọng muốn được là một cái cây nho nhỏ, chan hòa giữa thiên nhiên, tự giữ được mình, và không khuất phục:

TÔI THÍCH MÌNH LÀ MỘT CÁI CÂY

"rồi trong mơ ta hóa thành cây

cây nho nhỏ lá xanh cành gầy

đi lang thang trong thành phố hừng đông

khe khẽ rung như một chiếc chuông con"

một cái cây sống

nhỏ to không quan trọng

một cái cây

không bị ai bán đứng

dù cổ thụ hay tơ non

một cái cây trầm ngâm

nói chuyện gì không ai nghe rõ

bạn bè quanh năm gió

cười một mình xanh chút nắng chút mây

tôi ước mình là một cái cây

thi thoảng có chim tới hót

con chim sâu bé bỏng nhảy nhót

chẳng cần biết thế giới ra sao

một cái cây xanh đến từng chiếc lá

buổi sớm tỏa dưỡng khí

ban đêm hứng ánh trăng

một cái cây lang thang

dù đứng im một chỗ

những ngày rồi qua những người rồi xa

cái cây rung khẽ từng chiếc lá

chúng ta là ai chúng ta về đâu

chờ mãi cơn mưa rào rất lạ

nắng gay gắt cứ như cáu gắt

cây lá nhỏ nép mình chật vật

chúng ta là ai xanh được bao lâu

lặng im lá vàng rơi chạm đất

7.2017

Hai bài thơ về cây xanh của tôi cách nhau đúng 30 năm, và tôi ưng ý với cả hai bài thơ này. Đủ biết cây xanh hệ trọng với đời mình như thế nào.