TP.HCM xây 11 đô thị nén dọc metro số 1, số 2 và Vành đai 3

TP.HCM vừa ban hành kế hoạch phát triển 11 đô thị nén dọc các tuyến metro số 1, số 2 và Vành đai 3 theo mô hình TOD.

ẢNH: NHẬT THỊNH

2 giai đoạn, 3 mô hình

Theo đó, giai đoạn từ nay tới năm sau, TP.HCM dự kiến phát triển TOD tại 9 vị trí dọc ba dự án giao thông lớn đang triển khai, gồm: tuyến metro số 1 (metro Bến Thành - Suối Tiên), số 2 (metro Bến Thành - Tham Lương) và đường Vành đai 3.

Trong đó, vị trí TOD có diện tích lớn nhất hơn 389 ha nằm ở xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn, kết nối giao thông với Vành đai 3. Nơi diện tích nhỏ nhất là Trung tâm triển lãm và Thể dục thể thao quận Tân Bình, khoảng 5,1 ha. Vị trí này được tính toán phát triển TOD để kết nối giao thông với tuyến metro số 2 và số 5 (ngã tư Bảy Hiền - cầu Sài Gòn).

Trong các bước triển khai, chính quyền thành phố giao các đơn vị liên quan xác định cụ thể ranh giới, tình trạng pháp lý quy hoạch, đất đai cùng các chức năng phát triển đô thị ở từng khu vực. Thành phố sẽ xem xét lập điều chỉnh quy hoạch, chọn nhà đầu tư và dự kiến năm 2025 sẽ ra quyết định phê duyệt dự án.

Kế hoạch TOD của TP.HCM được chia thành 3 mô hình triển khai, tùy thuộc vào vị trí và đặc điểm khu vực. Cụ thể, vùng lõi nhà ga metro (bán kính 400 - 500m) là khu vực tập trung phát triển đô thị mật độ cao nhất, với các hoạt động thương mại, dịch vụ và nhà ở xen kẽ. Các khu vực này khuyến khích người dân đi bộ, với đường sắt đô thị là phương tiện giao thông chính, tạo ra môi trường sống thuận tiện, giảm thiểu sử dụng phương tiện cá nhân.

Vùng chuyển tiếp nhà ga (bán kính 500 - 1.000m) có đặc trưng là mật độ đô thị cao, kết nối với nhà ga bằng xe buýt, xe đạp, và phương tiện nhẹ. Các dịch vụ xã hội và công trình dân cư đa chức năng được bố trí, trong đó đường sắt đô thị vẫn giữ vai trò là phương tiện giao thông chính.

Vùng nút giao Vành đai 3 sẽ là các khu vực phát triển quanh các nút giao thông chính của đường Vành đai 3, bao gồm khu dân cư, công nghiệp và logistics, với đô thị trung, cao tầng xung quanh lõi trung tâm. Phương tiện giao thông chủ yếu trong khu vực là xe đạp, xe điện, còn kết nối ra ngoài bằng các đường nhánh vành đai và phương tiện công cộng.

Sau giai đoạn trên, từ 2026 - 2028, TP.HCM dự kiến phát triển thêm khu vực TOD ở hai vị trí khác, gồm xã Tân Hiệp, huyện Hóc Môn và quanh ga Tân Kiên, Bình Chánh. Những vị trí này sẽ kết nối giao thông với Vành đai 3, đường sắt TP.HCM - Cần Thơ...

Thêm nguồn vốn đầu tư cho hạ tầng

Mô hình TOD (Transit Oriented Development) tập trung phát triển đô thị quanh các nhà ga, tuyến đường sắt đô thị và các nút giao thông lớn, với quy hoạch sử dụng đất hỗn hợp, mật độ cao, tạo ra các khu dân cư và thương mại kết nối trực tiếp với hệ thống giao thông công cộng.

Theo UBND TP, các khu vực phát triển TOD chia thành hai nhóm trên cơ sở đánh giá hiện trạng sử dụng đất, điều kiện và động lực phát triển. Nhóm thứ nhất là đầu tư mới ở những nơi đất trống hoặc dân cư ít; nhà máy, xí nghiệp dự kiến di dời nhằm thuận lợi giải phóng mặt bằng. Nhóm thứ hai sẽ cải tạo, chỉnh trang khu vực hiện hữu ở nơi đô thị đã xuống cấp. Việc lựa chọn các vị trí làm TOD dựa theo nguyên tắc là dễ triển khai, sớm thực hiện và hiệu quả cao.

Nghị quyết 98 cho TP.HCM được phép thí điểm mô hình TOD và sử dụng ngân sách đầu tư công để bồi thường, hỗ trợ và tái định cư các khu vực gần nhà ga metro và nút giao Vành đai 3. Điều này giúp thành phố linh hoạt trong việc điều chỉnh mật độ xây dựng và chỉ tiêu hạ tầng kỹ thuật. TP.HCM kỳ vọng mô hình TOD giúp tối ưu hóa giá trị đất đai xung quanh các nhà ga và vành đai, đồng thời tạo thêm nguồn vốn để tái đầu tư hạ tầng giao thông.