Vì lý do này, khi nhắc đến khía cạnh “chiến tranh kinh tế”, Trung Quốc đang thắng Mỹ. Đây là ý kiến của hai chuyên gia chính sách đối ngoại Robert Blackwill và Jennifer Harris, theo CNN.
Khi Na Uy trao cho ông Lưu Hiểu Ba giải Nobel Hòa bình năm 2010, Trung Quốc đột ngột giảm mua cá hồi từ nước bạn và tạm dừng các cuộc đàm phán thương mại. Lưu Hiểu Ba là người bị buộc tội “xúi giục chống phá nhà nước” Trung Quốc vào năm 2009.
Khi căng thẳng về tranh chấp lãnh thổ trên biển Đông giữa Philippines và Đại lục leo thang, Trung Quốc để chuối Philippines thối tại các cảng nước này. Bắc Kinh cũng trả đũa mạnh mẽ như thế bằng cách cắt đứt, hoặc đe dọa cắt đứt, mối quan hệ làm ăn với bất kỳ nước nào công nhận Đài Loan là một quốc gia trong những năm qua.
Trên đây là vài ví dụ mà hai nhà nghiên cứu Blackwill và Jennifer Harris chỉ ra trong quyển sách mới của họ: Chiến tranh bằng những cách khác. Quan điểm của họ rất đơn giản: Mỹ nên sử dụng chiến thuật tương tự như Trung Quốc, và làm tốt hơn. Hiện tại, Mỹ đang yếu thế.
“Dù có nền kinh tế mạnh nhất thế giới, Mỹ quá thường xuyên chỉ với tới súng thay vì ví trong ứng xử quốc tế”, hai chuyên gia viết.
Trung Quốc không cần sử dụng các biện pháp trừng phạt để có những gì họ muốn. Nước này thường cung cấp các khoản vay và viện trợ cho các quốc gia như Venezuela - nước đang có mâu thuẫn với Mỹ. Bắc Kinh cũng đem quỹ đầu tư quốc gia của họ đi đầu tư tại những vùng mà họ muốn xây dựng mối quan hệ chính trị. Người Trung Quốc thậm chí còn tham gia vào “ngoại giao bóng đá, sân vận động” khi tài trợ và xây dựng các sân vận động mới, chủ yếu ở các nước châu Phi giàu tài nguyên mà Đại lục muốn có.
Mỹ đã từng quen với việc này. Hầu hết học sinh Mỹ biết rằng Thomas Jefferson, Tổng thống Mỹ thứ ba, nâng gần gấp đôi diện tích quốc gia bằng việc mua Cấu địa Louisiana vào năm 1803. Tổng thống Jefferson cũng không đến Paris (Pháp) với một đội quân, mà cầm theo sổ séc.
Tương tự, Tổng thống Mỹ thứ 16, ông Abraham Lincoln, đã dọa Anh quốc rằng nếu họ đứng về phía Liên minh miền Nam trong cuộc Nội chiến Mỹ, nước này sẽ mất hàng tỉ USD đổ vào tài sản Mỹ. Khi Anh xâm chiếm kênh đào Suez năm 1956, Dwight Eisenhower, Tổng thống Mỹ thứ 34, đe dọa sẽ khiến bảng Anh lao dốc nếu nước bạn không rút lui.
“Địa kinh tế có xu hướng dễ dàng hơn, rẻ hơn” so với một cuộc xung đột quân sự, Blackwill và Harris viết. Đây là lý do Trung Quốc, Nga và những nước khác đang đi theo hướng này.
Dù vậy, hai chuyên gia trên cho rằng 30 năm qua, Mỹ đa phần ngừng sử dụng địa kinh tế và thích dùng lực lượng quân sự hơn. Ngoại lệ duy nhất là các biện pháp trừng phạt ngăn cản một số nước, chẳng hạn như Iran.
Theo hai nhà nghiên cứu, đây là thời điểm đặc biệt quan trọng để thay đổi cách tiếp cận trên, khi các thị trường trở nên toàn cầu và các quốc gia đang xem xét lại mối quan hệ kinh tế nào quan trọng hơn với họ: với Mỹ hay là Trung Quốc?
Ý tưởng trên không xuất phát từ góc nhìn của riêng đảng Cộng hòa hay Dân chủ. Tác giả Robert Blackwill là quan chức cao cấp dưới thời Tổng thống George W. Bush, còn tác giả Jennifer Harris làm việc dưới chính quyền của Tổng thống Barack Obama.
Hẳn nhiên, giống như các chiến dịch quân sự, không phải lúc nào “chiến tranh kinh tế” cũng có hiệu quả. Trung Quốc đang học được bài này ở Nam Mỹ, khi kế hoạch xây đường tàu lửa lớn nối hai bờ biển đang gặp trục trặc vì bất ổn đến từ kinh tế và hệ thống chính trị Brazil. Toàn bộ số tiền Đại lục bơm vào Venezuela giờ đây cũng bị hoài nghi vì cuộc khủng hoảng kinh tế.
Tuy vậy, Trung Quốc ít nhất vẫn đang có danh tiếng là người cho vay. Đây là danh hiệu đem lại cho họ rất nhiều quyền lực trên trường quốc tế. “Các nước có thể không sợ quân đội Trung Quốc, họ sợ khả năng cho phép hoặc từ chối thương mại, đầu tư của nước này”, Leslie Gelb, chủ tịch danh dự của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại viết trong một bài báo đăng trên tạp chí Ngoại giao năm 2010.
tin liên quan
Dự án ‘trong mơ’ của Trung Quốc tắc đường ở Nam MỹNăm ngoái, Trung Quốc lập ra dự án tham vọng nhất của nước này ở Mỹ La tinh. Giờ đây, dự án trong mơ đó gặp trục trặc vì khủng hoảng ở Brazil.
Bình luận (0)