Trung Quốc thay đổi phương thức, nông sản bị ùn tắc ở Lạng Sơn

Trung Quốc bất ngờ thay đổi phương thức giao chuyển hàng, tăng cường kiểm soát hàng hóa từ VN khiến hàng trăm xe container chở nông sản xuất khẩu bị dồn ứ ở các cửa khẩu phía tỉnh Lạng Sơn.

Ngày 19.10, đoàn công tác của Bộ NN-PTNT do Thứ trưởng Phùng Đức Tiến làm trưởng đoàn đã trực tiếp đi kiểm tra thực tế và làm việc với cơ quan chức năng tỉnh Lạng Sơn để tìm các giải pháp sớm giải tỏa hàng nông sản bị ùn ứ trong nhiều ngày qua.

Có mặt tại khu vực cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn), 1 trong 3 cửa khẩu được phía Trung Quốc cho phép xuất nhập khẩu từ VN trong ngày 19.10, dọc theo con đường dài 4 km dẫn đến bãi tập kết hàng chờ xuất khẩu là dòng xe container đậu đỗ san sát, nhích từng mét đường tiến về phía cửa khẩu. Bên trong bãi, hàng trăm xe vẫn đang xếp hàng chờ đến lượt “đánh” sang bên kia biên giới.

Lái xe chở thanh long từ Long An ra Lạng Sơn chờ xuất khẩu sang Trung Quốc, anh Nguyễn Văn Nhất cho biết quãng đường di chuyển đến cửa khẩu Tân Thanh khoảng 3 ngày, bình thường những chuyến trước đến ngày thứ tư đã xuất xong hàng để quay trở về. Còn chuyến hàng hiện tại đã 8 ngày trôi qua, xe vẫn nằm im trong bãi chờ đến lượt qua cửa khẩu. “Thời tiết nắng nóng, xe nằm trong bãi nhưng lúc nào cũng phải nổ máy, bật máy lạnh nếu không hàng sẽ xuống mã, hư hỏng ngay, chi phí tiền dầu cho xe cộng thêm ăn uống vật vờ mỗi ngày cũng tốn cả bạc triệu”, anh Nhất nói.

Cùng chung cảnh ngộ, anh Võ Phương Nam (tỉnh Bình Định) thông tin trước đây, nông sản được kiểm dịch là xong, nhưng bây giờ cơ quan chức năng Trung Quốc “soi” rất kỹ. “Kiểm dịch xong rồi nhưng nhiều khi họ vẫn yêu cầu đưa xe hàng đi siêu âm. Nếu như có bất cứ nghi ngờ gì là phải moi hết hàng ra cho họ kiểm tra, rất mất công bốc dỡ, vận chuyển”, anh Nam nói.

Ông Nguyễn Quốc Hải, Phó giám đốc Sở Công thương tỉnh Lạng Sơn, cho biết bắt đầu từ ngày 12.10, lực lượng hải quan Trung Quốc đưa vào áp dụng hệ thống kiểm tra, giám sát toàn bộ quy trình hàng hóa nhập khẩu. Thời gian kiểm tra mỗi xe giờ đây mất 6 - 7 phút, trong khi thời gian kiểm tra trước đây mỗi xe chỉ mất 2 phút cũng là nguyên nhân dẫn đến ùn ứ. Đến chiều tối 18.10, theo thống kê khu vực cửa khẩu vẫn còn dồn ứ lại khoảng 500 xe hàng. Nếu như áp dụng cách kiểm tra trước đây, lượng xe thông quan cao điểm nhất có thể đạt 300 xe/ngày, thì hiện nay mỗi ngày chỉ đạt tối đa 120 - 150 xe.

Cũng theo ông Hải, còn có một nguyên nhân khác dẫn đến ùn tắc là sự thay đổi phương thức giao chuyển hàng từ phía Trung Quốc. Theo thông lệ quốc tế trước đây, sau khi kiểm soát xong vào bãi, 2 xe container đấu với nhau là chuyển hàng sang ngay. Nhưng nay, họ quay lại hình thức trao đổi hàng hóa cư dân biên giới, tạo nguồn thu cho các địa phương của Trung Quốc. Mỗi người được giao dịch lô hàng trị giá 8.000 nhân dân tệ mà không phải chịu thuế.

Vì thế, giờ đây họ chia ra các lô nhỏ, mỗi lô hàng trị giá 8.000 nhân dân tệ lại cho xe nhỏ chuyển đi các điểm tập kết khác. “Chính vì thế, tốc độ giải phóng hàng ở bên Trung Quốc rất chậm, ách tắc ở chỗ này, nếu chúng ta có đưa sang nhiều thì cũng ách tắc bên bãi Trung Quốc”, ông Hải nói.

Từ chiều 18.10, Sở Công thương gửi thông báo khẩn tới các tỉnh phía nam đang có nông sản xuất khẩu sang Trung Quốc đề nghị phối hợp, điều tiết lượng xe chở hàng về cửa khẩu. UBND tỉnh Lạng Sơn cũng đã thành lập đoàn công tác tại cửa khẩu gồm các lực lượng: hải quan, biên phòng và trung tâm quản lý cửa khẩu để tiến hành trao đổi, làm việc với cơ quan chức năng phía Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ kiểm tra, giám sát hàng hóa và không thực hiện kiểm tra giám sát ở cổng cửa khẩu mà đưa vào bãi tập kết, kéo dài thời gian thủ tục thông quan hàng hóa đến 21 giờ hằng ngày.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến yêu cầu các đơn vị thuộc Bộ có trao đổi ở cấp cao hơn đề nghị phía Trung Quốc tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa nông sản VN được thông quan xuất khẩu.