Từ người yêu nước trở thành nghi can vụ rò rỉ tài liệu mật

Vào rạng sáng nay 14.4 (theo giờ Việt Nam), Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) đã bắt giữ Jack Teixeira, một thành viên 21 tuổi của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Không quân Mỹ, về vụ rò rỉ các tài liệu mật khiến Washington và các đồng minh trên khắp thế giới bối rối, theo Reuters. Teixeira bị bắt tại nhà của nghi phạm ở thị trấn Dighton thuộc bang Massachusetts.

Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland cho hay Teixeira bị bắt vì "liên quan đến cuộc điều tra về cáo buộc loại bỏ, lưu giữ và truyền trái phép thông tin quốc phòng mật".

Reuters

Ông Brandon Van Grack, cựu công tố viên an ninh quốc gia của Bộ Tư pháp Mỹ, nhận định các cáo buộc có thể dẫn đến án tù 10 năm, ngay cả khi Teixeira không cố ý gây hại. Một phát ngôn viên của Văn phòng công tố viên Mỹ tại Boston cho hay Teixeira sẽ ra hầu tòa trong ngày 14.4 (theo giờ Mỹ).

Được quyền truy cập thông tin tình báo mật?

Teixeira đã bị xác định là người bị nghi ngờ rò rỉ hàng trăm bức ảnh về các tài liệu quân sự tuyệt mật mà đã phổ biến trên internet trong tuần qua. Vụ rò rỉ, có lẽ là vụ rò rỉ lớn nhất của quân đội Mỹ trong ít nhất một thập niên, đã tiết lộ bí mật về mọi thứ, từ lỗ hổng trong hệ thống phòng không của Ukraine cho đến những chi tiết cụ thể về cách Mỹ do thám các đồng minh và đối tác của mình, theo tờ The Washington Post.

Teixeira đã đăng những bức ảnh nói trên lên Discord, một nền tảng trò chuyện phổ biến với các game thủ, theo The Washington Post dẫn một số nguồn tin. Một số thành viên của Discord đã cho The Washington Post xem video Teixeira hét lên những lời nói tục tĩu mang tính phân biệt chủng tộc và bài Do Thái trước khi bắn một khẩu súng trường.

AFP

Vụ bắt giữ Teixeira dường như đã chấm dứt một vụ bí ẩn kéo dài cả tuần mà cả các quan chức thực thi pháp luật lẫn thám tử internet đã cố gắng làm sáng tỏ. Các đặc vụ FBI đã không đến nhà Teixeira cho đến sau khi The Washington Post tiết lộ nhiều chi tiết về người tiết lộ thông tin ẩn danh vào tối 12.4, và sau khi tờ The New York Times nêu tên Teixeira hôm 13.4.

Dù Teixeira tương đối thiếu kinh nghiệm trong quân đội, nhưng thanh niên này có quyền truy cập vào thông tin tình báo quân sự được liệt vào dạng bí mật cao thông qua mạng máy tính của Bộ Quốc phòng Mỹ được gọi là Hệ thống liên lạc tình báo chung toàn cầu, theo The Washington Post dẫn lời một quan chức Mỹ. Hệ thống sẽ cho phép Teixeira đọc và có thể in các tài liệu mật, mặc dù có những hướng dẫn để xử lý những tài liệu đó theo luật.

Từng là niềm tự hào của gia đình?

Teixeira gia nhập Lực lượng Vệ binh quốc gia Không quân Mỹ vào năm 2019 và được giao nhiệm vụ quản lý, khắc phục sự cố máy tính và hệ thống liên lạc cho Cánh Tình báo 102 tại Căn cứ Vệ binh Quốc gia Không quân Otis ở Massachusetts, theo Không quân Mỹ.

Vào tháng 6.2021, khi Teixeira trở về nhà sau khóa huấn luyện, mẹ của Teixeira, bà Dawn Dufault, đã vào trang Facebook thuộc cửa hàng hoa của mình để bày tỏ niềm tự hào về thành tích của đứa con trai. "Hôm nay Jack đang trên đường về nhà, hoàn thành trường công nghệ, sẵn sàng bắt đầu sự nghiệp của mình trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia Không quân", bà Dufault viết trên Facebook ngày 3.6.2021. Kèm theo đó là bức ảnh chụp một quả bóng bay với chủ đề yêu nước được buộc vào hộp thư và có dòng chữ "Chào mừng trở về nhà!", theo The Washington Post.

Reuters

Teixeira đã theo bước chân của các thành viên trong gia đình gia nhập quân đội. Cha dượng của Teixeira, ông Thomas Dufault, đã nghỉ hưu sau 34 năm phục vụ với tư cách là một trung sĩ từ cùng đơn vị, Cánh Tình báo 102, trong một buổi lễ năm 2019 tại Căn cứ Cape Cod, theo hồ sơ công khai và hình ảnh được Bộ Quốc phòng Mỹ đăng trực tuyến.

Bà Dufault cũng đã làm việc trong nhiều năm cho những tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ các cựu chiến binh, trong đó có Quỹ Anh hùng Quân đội Massachusetts, theo The Washington Post trích dẫn hồ sơ được đăng trên trang LinkedIn và hồ sơ công khai của bà Dufault. Từ năm 2017, bà Dufault tập trung kinh doanh hoa.

"Yêu nước Mỹ nhưng…"

Trong một cuộc phỏng vấn, một người bạn của Teixeira đã mô tả Teixeira là người yêu nước, theo chủ nghĩa tự do, quan tâm đến súng và nghi ngờ về tương lai của nước Mỹ, theo The Washington Post. Người bạn cho biết đã gặp Teixeira trước năm 2020 trên một máy chủ Discord chủ yếu tập trung vào súng và chính trị tự do. Sau đó, người bạn đã tham gia một máy chủ Discord mới mà Teixeira bắt đầu gọi là Thug Shaker Central, với khoảng hai chục người tham gia và trong đó có nhiều thanh thiếu niên.

Người bạn kể lại rằng Teixeira bắt đầu chia sẻ các tài liệu mật trên máy chủ Discord vào khoảng tháng 2.2022, khi cuộc xung đột Nga-Ukraine bùng nổ. Người bạn này cho biết thêm việc chia sẻ các tài liệu mật nhằm mục đích "để giáo dục những người mà anh ấy nghĩ là bạn bè và có thể tin tưởng được" thoát khỏi vòng xoáy tuyên truyền bên ngoài.

Những người trên máy chủ đã đồng ý không bao giờ chia sẻ tài liệu ra bên ngoài, vì việc đó có thể gây hại cho lợi ích của Mỹ. Tuy nhiên, một thành viên của máy chủ cuối cùng đã chia sẻ tài liệu mật trên một máy chủ khác, dẫn đến những tài liệu đó bị lan truyền trên internet.

Người bạn khẳng định Teixeira không tìm cách phá hoại an ninh quốc gia mà hy vọng sẽ dạy cho các thành viên chủ yếu là trẻ tuổi trên máy chủ "một cái nhìn tốt hơn về vấn đề theo cách anh ấy biết". "Anh ấy yêu nước Mỹ nhưng đơn giản là không cảm thấy tin tưởng vào tương lai của đất nước. Cuối cùng, anh ấy sẽ đứng về phía đất nước này hơn bất kỳ nước nào khác", người bạn khẳng định, theo The Washington Post.