Cà phê là thức uống trợ giúp con người lắng đọng tâm tư, tìm lại được chính con người thực của mình, rồi qua đó cảm thông với người khác mở rộng từ người thân cho đến toàn xã hội. Sự tu tập quán tưởng thiền định có thể là một kỷ luật khắt khe chỉ thiểu số mới theo được, nhưng việc tạm ngừng xôn xao để lòng tĩnh lặng với một cốc cà phê thơm ngát trong khung cảnh êm đềm, yên tĩnh hầu như ai cũng có thể làm được.
Quán cà phê như vậy đã trở thành nơi yêu quý của những người muốn có đời sống tinh thần và là nơi gặp gỡ của những tâm hồn đồng điệu. Không bận rộn ồn ào như quán ăn, không quá phấn khích như quán nhậu, quán cà phê là nơi lý tưởng để tươi tỉnh và để trao đổi tình cảm, tư tưởng.
 |
Trong quán ăn, sự bận rộn với việc tiếp nhận thực phẩm và sau đó về mặt sinh học, máu phải dồn về bụng để làm việc tiêu hóa, không thuận tiện cho hoạt động của bộ óc. Trong quán nhậu, sự kích thích của hệ tim mạch và hệ thần kinh khiến sự giao lưu tinh thần bình hòa dễ vượt khỏi những chuẩn mực cần thiết. Thêm nữa, điều kiện kinh tế tài chính của những nơi ăn nhậu không dễ tạo sự hòa đồng như của một quán cà phê. Vì vậy, sự hình thành của những quán cà phê ở thủ đô và các thành phố lớn ở các nước châu u đã mở ra một không gian công cộng thoải mái cho sự gặp mặt của những người nặng lòng với công việc.
Trước khi ý tưởng của các cá nhân nghệ thuật, sáng tạo và ưu tú mang ra phổ biến, nó thường được đem ra mài giũa trong những tranh luận và phản biện ở không gian công cộng, chủ yếu là những quán cà phê. Trong đó có không ít những ý tưởng trở thành kim chỉ nam của cách mạng xã hội.
Cho nên, người ta thấy hình thành những quán cà phê đặc thù cho từng nhóm người, từng ngành nghề, từng khuynh hướng.
Lịch sử cho biết cuộc Cách mạng lớn của nước Pháp năm 1789 nổ ra tại quán cà phê “Nơi gặp gỡ của nhân dân” (Au Rendez-vous du Péuple) gần nhà thờ Đức Bà ở Paris và những quán cà phê nhỏ (petits cafés), đối lại với giới cà phê cung đình của hoàng gia (palais Royal).
Suốt thế kỷ 18, tư tưởng mới của nhóm từ điển Bách khoa (Encyclopéchie) và những nhà tư tưởng của thời Khai sáng như Voltaire, Rousseau, Montesquieu, Diderot, d’Alembert… đã được thảo luận và cọ xát trong những phòng khách văn học (salon littéraise) thường do các phụ nữ quý tộc hoặc các trưởng giả chủ trì.
Tuy nhiên, việc phổ biến những tư tưởng này khắp các tầng lớp trí thức, sinh viên là nằm ở những quán cà phê, được gọi là những đại học ba xu vì tính cách bình dân giáo dục của chúng.
Đến thế kỷ 20, Thụy Sĩ với tính cách là quốc gia được quốc tế thừa nhận thế hệ trung lập kể từ sự chấm dứt thời Napoléon, đã trở thành thánh địa của những nhà cách mạng. Ở đây có những quán cà phê hình thành từ đầu thế kỷ và đặc biệt nổi trội với Thế chiến thứ nhất (1914 - 1918). Đó là những quán cà phê mang tên Cà phê lưu vong (Café émgrant) và Cà phê vô sản (Café proletairien).
Tại những quán cà phê này, lưu dân và những nhà cách mạng khắp nơi tụ hội, cả cách mạng chính trị xã hội và cách mạng văn học nghệ thuật. Thí dụ như quán Voltaire ở Thụy Sĩ là nơi cả nhà cách mạng Lê Nin thường ra ngồi suy tư, viết lách và gặp bạn bè, cũng như những người sáng lập phong trào Dada - thay đổi triệt để trong hội họa, văn học, âm nhạc, và điện ảnh.
Lê Nin muốn lật đổ chế độ độc tài Sa hoàng ở Nga và thiết lập xã hội đầu tiên theo chủ nghĩa Cộng sản của Marx và Engels. Còn phong trào Dada muốn lật ngược sự sùng bái lý trí và khoa học của phương Tây mấy thế kỷ để tôn vinh sự tình cờ, sự hồn nhiên, đời sống tiềm thức, vô thức và cũng như mộng mơ, bản năng, và những yếu tố nguyên thủy của con người. Cả hai cuộc cách mạng này đã ảnh hưởng tới toàn bộ thế kỷ 20. (Còn tiếp)
Bình Nguyên
>> Bạn hiểu gì về cà phê ? - Cà phê và làm đẹp
>> Bạn hiểu gì về cà phê?: Sự dịch chuyển từ trà qua cà phê
>> Bạn hiểu gì về cà phê? - Tiêu thụ càng nhiều, càng sáng tạo, giàu có
>> Bạn hiểu gì về cà phê? - Tiêu thụ càng nhiều, càng sáng tạo, giàu có
>> Bạn hiểu gì về cà phê ? - Hơn 500 tỉ ly cà phê được tiêu thụ mỗi năm
>> Bạn hiểu gì về cà phê? - Cà phê Việt Nam và triết lý khoảng lùi
>> Bạn hiểu gì về cà phê? - Ý: định danh với Espresso và Cappuccino
>> Bạn hiểu gì về cà phê? - Nguồn gốc cà phê Việt Nam
Bình luận (0)