Tuyên phạt bị cáo Đinh La Thăng 18 năm tù, buộc bồi thường 600 tỉ đồng

Chiều 29.3, TAND TP.Hà Nội tuyên án vụ Tập đoàn dầu khí quốc gia VN (PVN) mất 800 tỉ đồng góp vốn vào Ngân hàng TMCP Đại Dương (OceanBank). Ngoài bị cáo Đinh La Thăng, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên (HĐTV) PVN, 6 bị cáo khác nguyên là thành viên HĐTV PVN cũng chịu mức án nghiêm khắc cùng với tội danh cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.

Hội đồng xét xử (HĐXX) xác định bị cáo Đinh La Thăng với tư cách người đứng đầu đã ký thỏa thuận 6934 về việc tham gia góp vốn vào OceanBank nhưng không thông qua HĐTV của PVN. Quyết định việc góp vốn khi biết rõ năng lực yếu kém của ngân hàng này, ký ban hành nghị quyết thực hiện các lần bổ sung vốn góp khi chưa được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ; không thực hiện yêu cầu của Bộ Tài chính để đảm bảo điều kiện góp vốn.

Hành vi cố ý làm trái của bị cáo Thăng đã vi phạm điều lệ hoạt động của PVN, vi phạm quy chế quản lý tài chính công ty mẹ, làm trái luật Các tổ chức tín dụng và trái với chỉ đạo của Thủ tướng. Hành vi của bị cáo gây hậu quả nghiêm trọng, làm PVN bị thiệt hại 800 tỉ đồng.

Tại phiên tòa, bị cáo và luật sư (LS) bào chữa cho rằng bị cáo không cố ý làm trái, việc đầu tư góp vốn đúng quy định, đã xin ý kiến và được Thủ tướng đồng ý. Tuy nhiên, HĐXX thấy rằng, sau khi chỉ đạo Tổng giám đốc PVN là Nguyễn Xuân Sơn ký thỏa thuận với OceanBank, bị cáo Thăng đã ký thỏa thuận số 6934. Thỏa thuận này là chủ trương, căn cứ để dẫn tới 3 lần góp vốn sau này. Bị cáo Thăng ký thỏa thuận nhưng không thông qua HĐTV PVN để thống nhất chủ trương, cũng như đánh giá của HĐTV về năng lực, tài chính OceanBank.

Từ việc ký thỏa thuận góp vốn, bị cáo Thăng không báo cáo Thủ tướng xin chủ trương, đến khi ra nghị quyết góp vốn lần 1 là 400 tỉ đồng cũng không chờ ý kiến của Thủ tướng. Trong khi đó, theo quy định phải trình Thủ tướng phê duyệt chủ trương đầu tư ra ngoài công ty mẹ của tập đoàn.

300 tỉ đồng, bị cáo Thăng ký văn bản đề nghị Thủ tướng chấp thuận phương án để OceanBank tăng vốn 5.000 tỉ đồng. Sau đó, Văn phòng Chính phủ có thông báo ý kiến của Phó thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng, PVN phải rà soát triển khai thực hiện, cân đối vốn, đảm bảo ngành nghề kinh doanh chính, khó khăn về vốn và không nhất thiết phải duy trì mức vốn góp 20%. Như vậy, tại phương án này dù chưa được phê duyệt nhưng bị cáo Thăng vẫn ra nghị quyết, không khảo sát đánh giá lại thực trạng OceanBank.

Sau khi ra các nghị quyết góp vốn 2 lần, bị cáo Thăng mới có công văn đề nghị Chính phủ chấp thuận phương án và Thủ tướng chỉ đồng ý về mặt nguyên tắc, chủ trương góp vốn của PVN; còn các doanh nghiệp như PVN khi thực hiện đầu tư ngoài công ty mẹ phải tuân thủ những quy định của pháp luật.

Như vậy, xuyên suốt từ khi ký thỏa thuận, ban hành chủ trương và ra nghị quyết đến nay PVN mất 800 tỉ đồng. Tại tòa, các LS cho rằng không có hậu quả thiệt hại vì hằng năm PVN vẫn được chia cổ tức, hành vi của bị cáo Thăng và các bị cáo khác không có quan hệ nhân quả. Tuy nhiên, HĐXX thấy rằng, theo kết luận thanh tra của Cơ quan thanh tra giám sát, tháng 3.2012, OceanBank lỗ hơn 922 tỉ đồng; đến ngày 31.3.2014 OceanBank không sửa chữa, khắc phục hậu quả mà lại ngày càng tái phạm, sau thanh tra lợi nhuận âm 10.188 tỉ đồng, bằng 2,5 lần vốn chủ sở hữu.

Đối với “nút thắt” của vụ án là việc mua lại OceanBank 0 đồng có đúng luật hay không, theo HĐXX, vốn điều lệ của OceanBank là vốn cổ đông góp. Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp có thể có lãi có lỗ, khi lãi làm tăng vốn còn khi lỗ làm giảm giá trị thực và quỹ dự trữ.

Các LS cho rằng, vốn điều lệ OceanBank vẫn còn 4.000 tỉ đồng nên mua lại 0 đồng là thiếu căn cứ. HĐXX nhận định vốn này vẫn được ghi vào trong điều lệ là vốn góp của cổ đông, song giá trị thực của OceanBank lúc đó là con số âm rất lớn.

HĐXX kiến nghị cần đánh giá lại việc mua 0 đồng cho phù hợp với quy định pháp luật, song khẳng định điều đó không có nghĩa trùng với quan điểm LS rằng việc mua 0 đồng là sai. Vì theo HĐXX, căn cứ vào luật Các tổ chức tín dụng, khi ngân hàng bị lỗ, âm vốn chủ sở hữu, Ngân hàng Nhà nước có thể bị mua bắt buộc. Tại tòa, bị cáo Thăng và LS nói có 2 đối tác chào mua lại cổ phần của PVN tại OceanBank nhưng không có tài liệu, chứng cứ để chứng minh.

Ngoài bị cáo Thăng, HĐXX xác định các bị cáo Ninh Văn Quỳnh, Nguyễn Xuân Sơn, Vũ Khánh Trường, Nguyễn Xuân Thắng, Nguyễn Thanh Liêm, Phan Đình Đức có vai trò đồng phạm tội cố ý làm trái. Tại tòa, các bị cáo thành khẩn khai báo, có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Riêng bị cáo Quỳnh chịu thêm tội lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản. HĐXX cho rằng, bị cáo Thăng phải chịu mức án cao hơn và tuyên bị cáo này 18 năm tù, buộc bồi thường 600 tỉ đồng; 6 bị cáo còn lại phạm tội với vai trò thứ yếu nên được hưởng mức án thấp dưới khung hình phạt có thể áp dụng.

Mức án dành cho các bị cáo khác - Ninh Văn Quỳnh, nguyên Kế toán trưởng kiêm Trưởng ban Tài chính - kế toán và kiểm toán PVN: 7 năm tù về tội cố ý làm trái; 16 năm tù về tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản; tổng hợp hình phạt chung 23 năm tù; bồi thường 100 tỉ đồng. - Nguyễn Xuân Sơn, nguyên Phó tổng giám đốc PVN: 30 tháng tù, bồi thường 15 tỉ đồng. - Nguyễn Xuân Thắng, nguyên thành viên HĐTV PVN: 22 tháng tù, bồi thường 15 tỉ đồng. - Nguyễn Thanh Liêm, nguyên thành viên HĐTV PVN: 20 tháng cải tạo không giam giữ, bồi thường 15 tỉ đồng. - Phan Đình Đức, nguyên thành viên HĐTV PVN: 15 tháng cải tạo không giam giữ, bồi thường 15 tỉ đồng. - Vũ Khánh Trường, nguyên thành viên HĐTV PVN: 5 năm tù, bồi thường 40 tỉ đồng.