Ukraine có thể chế tạo bom hạt nhân nếu Mỹ giảm viện trợ?

Một bản ghi nhớ phân tích được chuẩn bị cho Bộ Quốc phòng Ukraine cho thấy nước này có thể nhanh chóng phát triển một vũ khí hạt nhân cơ bản dựa trên plutoni bằng công nghệ tương tự như quả bom Fat Man thả xuống Nagasaki năm 1945.

Theo tài liệu này, “việc chế tạo một quả bom nguyên tử đơn giản, giống như quả bom mà Mỹ chế tạo theo Dự án Manhattan [trong thập niên 1940], sẽ không phải là nhiệm vụ khó khăn ở thời điểm 80 năm sau đó”.

Ảnh: Newsweek

Báo cáo giải thích rằng do thiếu thời gian để xây dựng và đưa vào hoạt động các cơ sở làm giàu urani quy mô lớn, Ukraine sẽ phải dựa vào plutoni được chiết xuất từ các thanh nhiên liệu đã qua sử dụng từ các lò phản ứng hạt nhân của mình.

Theo báo The Times, hiện Ukraine có 9 lò phản ứng đang hoạt động và vẫn duy trì chuyên môn hạt nhân đáng kể, mặc dù đã từ bỏ kho vũ khí hạt nhân lớn thứ ba thế giới vào năm 1996. Bài báo cho biết lượng plutoni có sẵn ở Ukraine ước tính là 7 tấn, và số lượng này đủ để chế tạo hàng trăm đầu đạn chiến thuật với sức công phá vài kiloton.

Tác giả của báo cáo, ông Oleksii Yizhak, người đứng đầu Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia Ukraine, cho biết một quả bom như vậy sẽ có sức công phá khoảng 1/10 quả bom Fat Man. Tuy nhiên, như vậy cũng đủ để phá hủy một căn cứ không quân của Nga hoặc các mục tiêu quân sự, công nghiệp hoặc hậu cần tập trung.

Điều quan trọng cần lưu ý là sức công phá chính xác của một cuộc tấn công hạt nhân sẽ không thể đoán trước được, vì sử dụng các đồng vị plutoni khác nhau.

Tuy nhiên sau đó người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ukraine Georgy Tikhiy đã bác bỏ thông tin nước này có thể chế tạo vũ khí hạt nhân. Hôm 13.11, ông Tikhiy nhấn mạnh Ukraine “cam kết tuân thủ Hiệp ước cấm phổ biến vũ khí hạt nhân”, không sở hữu, phát triển hay có ý định tìm kiếm vũ khí hạt nhân.

“Giải pháp là gì? Hoặc Ukraine sẽ có vũ khí hạt nhân và đó sẽ là sức mạnh phòng thủ cho Ukraine. Hoặc chúng ta có một cách liên minh. Ngoài NATO, chúng tôi không biết liên minh hiệu quả nào khác”, ông Zelensky từng phát biểu trong một hội nghị hồi tháng 10.2024.

Tháng trước, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố ông đã nói với ông Trump rằng Ukraine sẽ cần vũ khí hạt nhân để đảm bảo an ninh nếu không được phép gia nhập NATO.

Sau đó, ông Zelensky làm rõ rằng ông đang ám chỉ đến việc thiếu các đảm bảo an ninh thay thế, và các quan chức Ukraine cũng đã phủ nhận việc Kyiv đang cân nhắc tái vũ trang hạt nhân.

Hôm 13.11, cố vấn của Tổng thống Zelensky là ông Mykhailo Podoliak cũng cho rằng không nên lẫn lộn giữa các khái niệm “vũ khí hạt nhân” và “lựa chọn ngăn chặn tối ưu”. Ông cho rằng các thông tin về khả năng Ukraine chế tạo vũ khí hạt nhân được đưa ra nhằm che đậy sự chần chừ của phương Tây trong việc sử dụng “những vũ khí thật sự tàn phá” như tăng cường cấm vận dầu khí của Nga.