Vai trò trung tâm của ASEAN trong vấn đề Biển Đông

Cùng với việc chuẩn bị để chính thức tuyên bố thành lập Cộng đồng ASEAN vào hôm nay 22.11, tranh chấp trên Biển Đông là một trong những nội dung chính của phiên họp toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN ngày 21.11. Các nhà lãnh đạo ASEAN khẳng định việc hình thành Cộng đồng ASEAN 2015 là một dấu mốc lịch sử cho bước chuyển mình chiến lược của khối, khởi đầu cho giai đoạn phát triển mới ở tầm cao hơn. Các nhà lãnh đạo chia sẻ quan ngại sâu sắc về các diễn biến phức tạp hiện nay ở Biển Đông và nhất trí phải phát huy vai trò của ASEAN trong việc xử lý vấn đề này.

Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh ý nghĩa lịch sử của việc hình thành Cộng đồng ASEAN, đồng thời cho rằng ASEAN cần phát huy xung lực mới cũng như các giá trị và phương cách của khối, kết hợp hài hòa lợi ích quốc gia và lợi ích chung. Bên cạnh đó, Thủ tướng khẳng định tầm quan trọng phải duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về luật Biển 1982, không sử dụng hoặc đe dọa dùng vũ lực, kêu gọi các bên tự kiềm chế và không có các hành động gây phức tạp tình hình.

“Một trong những thách thức an ninh nghiêm trọng nhất đối với khu vực là diễn biến ngày càng phức tạp ở Biển Đông. Việc bồi đắp, tôn tạo và xây dựng quy mô lớn các đảo, đá và các hoạt động đơn phương khác ở Biển Đông đang gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, làm gia tăng căng thẳng, xói mòn lòng tin, và có thể dẫn đến nguy cơ quân sự hóa và xung đột trên biển”, Thủ tướng phát biểu.

Theo Thủ tướng, việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an toàn tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông là lợi ích và trách nhiệm chung của ASEAN cũng như các nước trong và ngoài khu vực, thể hiện uy tín và vai trò trung tâm của ASEAN. Từ đó, Thủ tướng kêu gọi ASEAN tiếp tục đoàn kết, thống nhất, kịp thời lên tiếng bày tỏ quan ngại chung về những diễn biến phức tạp và hành động đơn phương ở Biển Đông, cùng với những hệ lụy xấu và rất nguy hiểm của nó. “VN đề nghị ASEAN cùng Trung Quốc cam kết không theo đuổi, không có hành động quân sự hóa ở Biển Đông”, Thủ tướng đề nghị thêm.

Trong ngày 21.11, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng còn tham dự các hội nghị ASEAN - Mỹ, ASEAN - Trung Quốc, ASEAN - Ấn Độ, ASEAN+3, tiếp Đại diện thương mại Mỹ Michael Froman và trao đổi với Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha. Trong cuộc gặp Thủ tướng Prayut, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị hai bên thực hiện tốt Bản ghi nhớ về hợp tác lao động, đề nghị Thái Lan tạo thuận lợi cho người lao động VN tại Thái, cho phép tất cả lao động tự do VN tại Thái được đăng ký và tiếp tục công việc hiện nay. Ngoài ra, Thủ tướng cũng đề nghị giao Bộ Ngoại giao hai nước lập cơ chế thảo luận về hợp tác nghề cá.

Hải quân Mỹ có thể áp sát đảo nhân tạo trong tháng 12 Hải quân Mỹ sẽ có thể tiếp tục thực hiện tuần tra áp sát các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng phi pháp trên Biển Đông trong tháng 12, Reuters ngày 21.11 dẫn lời một quan chức hải quân Mỹ cho hay. Vị này nhấn mạnh hải quân Mỹ trong tháng 11 đã lên kế hoạch tiến hành ít nhất 2 đợt tuần tra/quý tại khu vực trên nhằm phản đối các yêu sách chủ quyền phi lý của Bắc Kinh tại Biển Đông. Cùng ngày, phát biểu tại Hội nghị ASEAN - Mỹ tại Malaysia, Tổng thống Mỹ Barack Obama kêu gọi ngừng mọi hành động xây đắp phi pháp và không quân sự hóa Biển Đông. “Mỹ tin chắc vào sự cần thiết phải áp dụng thượng tôn pháp luật và các chuẩn mực quốc tế trong việc giải quyết tranh chấp hàng hải”, Reuters dẫn lời ông nhấn mạnh. Danh Toại