Vai tướng trên sân khấu cải lương

Vở Khúc tráng ca thành Gia Định ra mắt giữa năm 2023 đã sáng bừng lên NSƯT Lê Tứ (đóng cả hai vai Nguyễn Tri Phương và đô đốc Võ Duy Ninh), nghệ sĩ Điền Trung (vai đô đốc Phạm Thế Hiển). Vai vua Riêm trong vở Nàng Xê Đa, vai Cố Sầu (Chuyện tình Khâu Vai) hay Sa Mộc (trong Truyền thuyết chàng Sa Mộc) qua diễn xuất của Võ Minh Lâm cũng nổi bật lên hình ảnh những vị tướng quân khiến khán giả hài lòng.

H.K

Tố chất đầu tiên của nghệ sĩ khi đóng kép võ, vai tướng chính là ngoại hình phải khá cao lớn, vững chắc. Những người quá mảnh khảnh, hoặc nhỏ con, rõ ràng là thiệt thòi, khó chọn. Dù có thể dùng phục trang hỗ trợ như áo nhiều lớp, giày thật cao, nhưng cũng không thể che giấu toàn bộ. Một kép võ oai phong trên sân khấu vẫn "đã mắt" hơn nhiều. Ngoại hình ảnh hưởng không nhỏ đến nhân vật, vì nó khiến người ta "tin" nhân vật.

Song song đó, phần quan trọng không kém chính là diễn xuất. Kép võ hoặc vai tướng đều phải biết "hóa trang" giọng thoại, giọng ca của mình, thường là ấm, vang, rền, mạnh, vững, bản lĩnh, uy lực… Có người đóng kép võ nhưng giọng trong veo lướt lướt, khán giả nghe không thấm. Về điệu bộ, vũ đạo cũng phải chắc, ra chất nam tính. Có nghệ sĩ đóng vai tướng mà tô mắt xanh lè, dán lông mi dài cong vút, khi diễn đưa tay lên với điệu bộ cong vòng khiến người xem bật cười, khó chấp nhận. Những điều đó phá nhân vật, phá luôn cảm xúc người xem, bởi đang lúc rất bi tráng, căng thẳng, không thể tạo nên sự hài hước, gây cười.

NHỮNG VAI TƯỚNG ẤN TƯỢNG

Nói về thế hệ nghệ sĩ gần đây, có lẽ ấn tượng nhất chính là Võ Minh Lâm. Anh đóng rất nhiều vai khiến khán giả "mê" và phục. Vai vua Riêm (vở Nàng Xê Đa) lớp đầu với áo mỏng nhẹ và cung nỏ để lộ thân hình khỏe mạnh của một quân vương trẻ tuổi. Vai Cố Sầu (Chuyện tình Khâu Vai) và Sa Mộc (Truyền thuyết chàng Sa Mộc) thì với trang phục người dân tộc để hở vai, cánh tay cuồn cuộn cơ bắp, đôi chân cao vững chãi rung chuyển cả núi rừng. Nhìn Cố Sầu và Sa Mộc thấy như con báo, con hổ dũng mãnh, cộng với diễn xuất "manly" đã đốn tim biết bao khán giả. Được biết, Võ Minh Lâm đã phải tốn nhiều công phu rèn tập thể hình để có một vóc dáng đẹp khỏe như vậy, so với 17 năm trước khi mới đăng quang Chuông vàng vọng cổ còn thư sinh, nho nhã. Giờ Minh Lâm vào vai kép mùi, kép võ, tướng tá… đều ổn, nên anh được các ông bà bầu săn đón rất nhiều.

H.K

Nhà hát Trần Hữu Trang cũng có nhiều nghệ sĩ đóng vai kép mùi lẫn kép võ đều hay. Xem Khúc tráng ca thành Gia Định với hai vai Nguyễn Tri Phương và đô đốc Võ Duy Ninh của NSƯT Lê Tứ, hay vai đô đốc Phạm Thế Hiển do nghệ sĩ Điền Trung đóng đều rất ấn tượng. Lê Tứ được chọn trong rất nhiều vai tướng như Từ Hải (vở Thúy Kiều), Lục Vân Tiên (vở Kiều Nguyệt Nga), Thập đạo tướng quân Lê Hoàn (Thái hậu Dương Vân Nga), Cao Thục (Chiếc áo thiên nga)… Anh có giọng ca ấm và vang, khuôn mặt điềm tĩnh, chính trực, vào vai là khán giả "tin" ngay. Điền Trung vốn là rể của gia tộc Minh Tơ, nên đóng cải lương lẫn hồ quảng đều giỏi, vào vai chính diện lẫn phản diện hay như nhau. Anh cũng có giọng ca ấm, khỏe, dáng đẹp, vào vai Nguyễn Trung Trực (vở Nguyễn Trung Trực), Trần Hưng Đạo (Anh hùng bán than), Trần Quang Diệu (Ngược dòng Tây Sơn)… thật phù hợp. Cũng phải kể đến Nguyễn Minh Trường là kép chánh nổi bật hiện nay với giọng ca đẹp, ngọt ngào mà khi vào vai tướng vẫn biết "hóa trang" rất giỏi. Vai Trần Thặng (Kẻ sĩ Thăng Long) và Nguyễn Hữu Cảnh (Người mở cõi) là những dấu son của Minh Trường.

H.K

Phía tuồng cổ càng cần những nghệ sĩ đóng vai tướng vì nội dung tuồng cổ có rất nhiều lớp đánh nhau, vũ đạo. Thái Vinh, Hoàng Quốc Thanh, Trọng Nhân đang là những kép trẻ sáng giá của đoàn Huỳnh Long, có mặt trong rất nhiều vở, với vóc dáng cao ráo, khuôn mặt sáng sân khấu, ca diễn chững chạc, vũ đạo uyển chuyển.

Về kép độc hiện nay nổi bật nghệ sĩ Chí Bảo, luôn đóng vai tướng giặc trong hầu hết các chương trình. Chí Bảo lên sân khấu khán giả thấy ngay một người bề thế, vạm vỡ, râu ria xồm xoàm, giọng nói rền vang uy mãnh, vung đao lên là gió nổi hoa bay… Dù là vai tướng giặc làm người ta ghét nhưng lại vô cùng thú vị vì nghệ sĩ đã thể hiện đúng như tưởng tượng của người xem.

Đạo diễn - NSƯT Hoa Hạ thẳng thắn bày tỏ: "Tôi dựng vở rất kỹ, chọn vai phải hợp, chứ không thể vị nể mà làm hư nhân vật. Nhưng với những đơn vị khác thì tùy, có khi người ta tự bỏ tiền ra sản xuất thì người ta chọn diễn viên theo mối quan hệ. Thông cảm thôi, nhưng chỉ e khán giả không bằng lòng, và rốt cuộc cải lương là thiệt thòi nhất".