Vấn vương đu đủ trộn

Với tay bẻ quả đu đủ lớn nhất, má nói: “Mấy trận bão vừa rồi, vườn nhà mình chỉ còn lại duy nhất cây đu đủ lùn này. May mà con về đúng lúc vừa kịp ươm vàng, trưa nay má sẽ đãi món đu đủ trộn”.

Biết tôi ghiền các món từ đu đủ, đặc biệt là đu đủ trộn, nên bao giờ trong vườn nhà má cũng trồng dăm ba cây. Chúng đứng cạnh đám môn ngọt, lá lốt, rau răm hệt một chiếc ô xanh mát. Ở quê tôi, nhiều nhà còn trồng cả vườn đu đủ. Không cần chăm bón nhiều, từ khi mới nhu nhú, cây đu đủ đã vươn lên mạnh mẽ, chống chọi với thời tiết khắc nghiệt, cứ đơm bông rồi kết trái. Nhờ tài khéo léo của các bà, các chị mà các món dù rất dân dã từ đu đủ như canh, xào, muối chua… và cả đu đủ trộn tai heo lại trở thành món chủ lực mỗi khi xuất hiện trong mâm cơm.

Chao ôi đu đủ má trộn, dù đã bao lần thưởng thức nhưng tôi vẫn cứ thòm thèm. Trên nền chiếc đĩa hột xoài, từng sợi đu đủ màu vàng đều tăm tắp bên cạnh sắc trắng tai heo cùng màu xanh rau húng, điểm xuyết thêm vài quả ớt đỏ, mới chừng đó thôi cùng đã khâm phục đôi bàn tay khéo léo của má. Rồi đến khi má đưa đôi đũa trộn đều các nguyên liệu ấy, rưới lên thứ nước chấm sền sệt, thêm một vài giọt chanh chua, món ăn giờ thoảng một thứ mùi dìu dịu, thơm thơm, làm đầu lưỡi không thể cưỡng lại được. Xếp đu đủ vào giữa miếng bánh tráng nướng, kẹp chồng thêm miếng bánh nhỏ, và cứ thế đưa bánh vào miệng. Một bản hòa âm đủ vị chua, cay, mặn, ngọt, béo, tan trên đầu lưỡi. Sao mà ngon, mà đúng chất quê nhà đến thế!

Nguyên liệu cho món đu đủ trộn

Thật ra, không quá khó để làm một đĩa đu đủ trộn ngon nhưng đòi hỏi người chế biến phải tinh tế, khéo léo, tỉ mẩn. Quan trọng nhất là chọn được trái đu đủ vừa ươm vàng, cầm cảm giác nặng tay vì như vậy khi làm món trộn sẽ giòn và ngon hơn. Đu đủ vừa mới hái xuống còn vương những giọt mủ trắng đục, mang đi bổ đôi trái bỏ hạt, gọt lớp vỏ ngoài. Bào đu đủ thành sợi nhỏ đều, ngâm vào nước lạnh đã thêm vài giọt nước chanh, muối, sau đó xả nước và vắt ráo đu đủ rồi đổ ra rổ.

Phần nhân để trộn với đu đủ có thể thay đổi linh hoạt, phù hợp với khẩu vị, sở thích của mỗi người. Nguyên liệu chính trong nhân có thể là thịt bò khô, tôm nhưng phổ biến nhất vẫn là tai heo. Nếu là thịt bò khô chỉ cần tách sợi dài, nhỏ; tôm phải luộc chín, để nguội sau đó thái lát mỏng. Riêng khi trộn với tai heo phải chọn loại mới mổ, về rửa sạch, luộc vừa chín tới là ngon, quá lửa mất độ giòn dai. Xong, xắt sợi to bản như cọng phở nhưng ngắn chừng dăm, bảy phân là vừa.

Đu đủ trộn ngon hay không phần lớn nhờ chén nước mắm. Má tôi thường chọn loại nước mắm tinh từ mắm cái cá cơm than. Sau khi cho đường, vắt thêm tí chanh, tỏi ớt băm mịn, pha sao cho thật đậm đà, nước mắm không loãng là được. Chuẩn bị xong nguyên liệu, má khéo léo trộn đều và canh cho vị vừa ăn và không bao giờ quên rắc thêm vài hạt đậu phộng chín đã đập nhỏ.

Sau vài ngày về quê, con đường làng lại đưa hai má con tôi xa nhau. Nhìn quả đu đủ lủng lẳng má treo vội bên hông xe mà lòng rưng rưng. Ngoái đầu quay lại, giữa làn bụi đường mịt mùng, nghe vấn vương mùi đu đủ giản dị quê nhà.