Vào 'mùa cày cuốc' cuối năm, nhiều người làm việc hơn 12 giờ đồng hồ/ngày

Làm không kịp nghỉ

Đặng Trần Thảo Vân, sinh viên Trường CĐ Kinh tế đối ngoại (TP.HCM), cho biết cận tết là cao điểm mua sắm nên cô nhận làm thêm việc bán hàng, tư vấn cho khách tại quầy trang sức ở hội chợ. Có những ngày Vân làm liên tục tới 12 giờ đồng hồ. Mức lương 30.000 đồng/giờ đối với Vân là khá tốt đối với sinh viên, giúp cô có thêm một khoản để chi tiêu dịp tết.

Không chỉ kiếm thêm thu nhập, Vân nói công việc bán hàng còn mang đến cho cô nhiều trải nghiệm khi được gặp gỡ nhiều khách hàng, học cách giao tiếp, thuyết phục và xử lý tình huống. "Công việc này không quá áp lực nên mình thấy vui. Tuy nhiên, làm lâu phải đứng nhiều, nói nhiều, cũng mau xuống sức", Vân chia sẻ.

ẢNH: AN VY

Không khí bận rộn cận tết cũng hiện diện rõ trong công việc của Nguyễn Hữu Thanh (25 tuổi), ngụ đường Đỗ Tấn Phong, P.Đức Nhuận (trước là Q.Phú Nhuận), TP.HCM. Thanh kể, ban ngày anh làm truyền thông cho một công ty gần nhà, tối thì nhận các công việc bên ngoài như dựng phim, chụp ảnh, quay clip cho sự kiện, thậm chí lên kế hoạch tìm dự án, lập nhóm... Mùa cuối năm với hàng loạt sự kiện giúp Thanh có thêm nhiều cơ hội việc làm và thu nhập.

"Cuối năm mình gần như không có ngày nghỉ. Có hôm làm tới 2-3 giờ sáng mới ngủ, sáng sớm lại dậy viết nội dung cho công ty. Thu nhập mỗi tháng khoảng 20 triệu đồng nhưng đổi lại là thiếu ngủ triền miên", Thanh kể.

Với Thanh, cảm giác mệt mỏi là có thật, song áp lực tài chính và mong muốn có một cái tết dư dả hơn khiến anh chấp nhận đánh đổi.

Nguyễn Hoài Duy (25 tuổi), ngụ P.Linh Xuân (trước là TP.Thủ Đức), TP.HCM, ban ngày làm công nhân tại công ty may trên đường Kha Vạn Cân. Sau giờ tăng ca, anh tiếp tục chạy xe công nghệ từ khoảng 18 giờ đến nửa đêm. Duy nói mỗi đêm thu nhập thêm của anh dao động khoảng 200.000 - 250.000 đồng, còn vào cuối tuần cao điểm, nếu chạy chăm chỉ cả ngày, con số này có thể tăng gấp đôi, gấp ba.

Duy cho biết việc chạy xe giúp anh có thêm tiền trang trải hằng ngày và chi tiêu tết. "Ba mẹ cũng lo nhưng chỉ dặn mình chạy xe cẩn thận", Duy nói.

Theo bà Lượng Thị Tới, Phó giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM, giai đoạn cuối năm và đầu năm mới là thời điểm nhu cầu lao động tăng cao, đặc biệt ở các vị trí thời vụ, bán thời gian. Nhiều người lao động không muốn đổi việc vào thời điểm này vì chờ thưởng tết và các chế độ cuối năm; đồng thời không ít học sinh, sinh viên nhà ở tỉnh chọn ở lại TP.HCM tranh thủ làm thêm để kiếm thu nhập trong kỳ nghỉ.

Bà Nguyễn Thị Mỹ Hậu, Trưởng phòng nhân sự Siêu Việt Group, Vieclam24h (TP.HCM), nhận định việc người trẻ làm 10-12 giờ đồng hồ mỗi ngày vào thời điểm cận tết là phổ biến và có xu hướng gia tăng. Nguyên nhân xuất phát từ áp lực tài chính và nhu cầu chi tiêu tăng cao dịp tết; bên cạnh đó còn là quy luật cung - cầu của thị trường khi nhiều ngành dịch vụ, bán lẻ sẵn sàng trả lương cao hơn ngày thường, hay tâm lý của sinh viên vừa kết thúc kỳ thi, muốn tận dụng thời gian trống để "cày cuốc" trước khi nghỉ ngơi.

Kiếm được nhiều tiền, nhưng…

Tuy nhiên, việc kiếm được nhiều tiền trong thời gian ngắn cũng có mặt trái. Bác sĩ Nguyễn Khoa Tưởng, Trung tâm y tế khu vực Gò Vấp (TP.HCM), cho biết tình trạng làm việc quá sức dịp cuối năm khá phổ biến. Khi cơ thể phải hoạt động liên tục 10-12 giờ đồng hồ mỗi ngày trong nhiều tuần, nguy cơ mệt mỏi tích lũy, suy giảm miễn dịch, đau cơ - xương - khớp, rối loạn tiêu hóa và ảnh hưởng sức khỏe tinh thần là rất rõ.

ẢNH: AN VY

Theo bác sĩ Tưởng, nếu tăng ca chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, các biểu hiện mệt mỏi có thể hồi phục khi nghỉ ngơi hợp lý. Ngược lại, nếu kéo dài, tình trạng quá tải dễ chuyển thành kiệt sức thực sự, khiến cơ thể cần nhiều thời gian hơn để hồi phục. Để giảm tác động tiêu cực, người lao động cần ngủ tối thiểu 6 giờ mỗi đêm, ăn uống đầy đủ, xen kẽ các khoảng nghỉ ngắn trong giờ làm, duy trì vận động nhẹ và hạn chế sử dụng caffeine vào buổi chiều. Quan trọng nhất là chỉ nên làm việc với cường độ cao trong thời gian ngắn và có kế hoạch nghỉ ngơi hợp lý sau đó.

Bà Nguyễn Thị Mỹ Hậu cũng khuyến nghị người trẻ cần cân nhắc khi làm việc với cường độ quá cao. Theo bà, thay vì chỉ tập trung vào thu nhập, các bạn nên ưu tiên những công việc giúp tích lũy kỹ năng, kinh nghiệm cho tương lai; đồng thời cần cảnh giác với "bẫy" việc làm dịp tết như việc nhẹ lương cao nhưng mập mờ hợp đồng, quỵt lương hay đa cấp trá hình. Mục tiêu kiếm tiền để vui tết sẽ mất ý nghĩa nếu người lao động làm việc đến kiệt sức và dành kỳ nghỉ chỉ để hồi phục sức khỏe.

Luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng văn phòng luật sư Tinh Thông Luật (Đoàn luật sư TP.HCM), cũng lưu ý người lao động làm việc trong các ngày lễ, tết theo quy định sẽ được hưởng mức lương ít nhất bằng 300% tiền lương ngày làm việc bình thường, chưa kể các khoản cộng thêm nếu làm ban đêm. Hiểu đơn giản, nếu đi làm vào ngày lễ, tết, người lao động hưởng lương theo ngày có thể nhận mức thu nhập tương đương 400% lương ngày thường và trường hợp làm thêm giờ ban đêm, mức này còn cao hơn. Vì vậy, người lao động, đặc biệt là sinh viên làm thêm thời vụ, cần chủ động tìm hiểu kỹ quyền lợi của mình.

Các chuyên gia cho rằng phía sau không khí nhộn nhịp thời điểm cận tết là những ca làm kéo dài, những đêm thức khuya và những nỗ lực âm thầm của người trẻ. Họ chọn làm việc nhiều hơn để đổi lấy một cái tết đủ đầy hơn, nhưng cũng đối mặt với không ít áp lực về sức khỏe và tinh thần.