Vì sao công ty vàng thu lợi hàng ngàn tỉ đồng?

Người mua lỗ ngay cả triệu đồng/lượng

Tình trạng giá mua thấp hơn bán lên 1 triệu đồng/lượng trước đây thuộc về vàng miếng SJC thì nay đang diễn ra với vàng nhẫn 4 số 9, có khi lên đến 1,1 - 1,2 triệu đồng/lượng. Đơn cử như hôm qua 12.5, Công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn - SJC mua vào vàng nhẫn với giá 56,4 triệu đồng, bán ra 57,5 triệu đồng. Tập đoàn Doji mua vào với giá chỉ 56,3 triệu đồng nhưng bán ra lên 57,25 triệu đồng. Công ty CP vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) mua vào với giá 56,5 triệu đồng, bán ra 57,5 triệu đồng… Chênh lệch lớn giữa giá bán ra với mua vào khiến người mua vàng ngay lập tức chịu lỗ lên 1 triệu đồng/lượng. Ngoài ra, giá bán ra vàng nhẫn cao hơn thế giới 200.000 đồng/lượng nhưng giá mua vào thì lại thấp hơn 800.000 đồng/lượng.

NGỌC THẮNG

Lý giải cho hiện tượng giá vàng nhẫn, nữ trang 9999 có chênh lệch giá mua - bán lên đến 1 triệu đồng/lượng, ông Trần Thanh Hải, Chủ tịch HĐQT Công ty vàng bạc đá quý SJC - Phú Thọ, cho rằng mãi lực thị trường vàng hiện nay khá ảm đạm. Khi tình hình kinh tế khó khăn, người có vàng có xu hướng mang vàng ra bán nhiều hơn mua vào. Chính vì vậy, giá mua vào thường có xu hướng đi xuống nhanh, trong khi giá bán ra lại neo cao hơn. Điều này đã dần tạo ra khoảng cách chênh lệch ngày càng lớn.

Theo ông Hải, giá bán vàng sẽ khó xuống bởi kim loại quý trên thị trường quốc tế đang đứng ở mức giá cao 2.000 USD/ounce. Từ đầu tháng 5 đến nay, mức giá này trụ khá vững nên có thể đã lập mặt bằng giá mới. Chính vì vậy, dù giá thế giới có giảm thì vàng trong nước khó có thể xuống sâu.

Diễn biến giá vàng trên thị trường quốc tế, ông Hải nhận xét đã thay đổi khá nhiều. Thông thường, lãi suất tăng thì vàng sẽ giảm nhưng thời gian gần đây, hết Mỹ tăng lãi suất đến châu Âu, Anh tăng lãi suất mà kim loại quý vẫn đi lên. Ngoài vấn đề về lạm phát, giá vàng tăng hiện nay còn đến từ sự bất ổn địa chính trị, kinh tế trên thế giới. Những năm trước đây, các đợt biến động giá vàng quốc tế từ đầu năm sẽ khiến thị trường vàng trong nước có những cơn sóng lớn. Thế nhưng, hiện nay hoàn toàn ngược lại, nhu cầu cần tiền mặt trên thị trường ở mức cao nên người có vàng thường bán ra. Vậy nên, so với đầu năm, giá vàng nhẫn hiện tăng 3,4 triệu đồng/lượng, trong khi vàng miếng SJC gần như đứng yên. Nếu bán ra thời điểm này thì mỗi lượng vàng nhẫn, nữ trang mang lại lợi nhuận khoảng 2,5 triệu đồng/lượng bởi giá vàng nhẫn đang cao nhất từ trước đến nay.

Theo báo cáo Xu hướng nhu cầu vàng mới nhất của Hội đồng Vàng thế giới (WGC) vừa công bố, nhu cầu tiêu thụ vàng VN quý 1/2023 đã giảm 12% so với cùng kỳ năm ngoái, chỉ còn 17,2 tấn. Tương tự, nhu cầu vàng thỏi và xu vàng cũng trải qua sự suy giảm, từ 14 tấn trong quý 1/2022 giảm đi 10%, còn 12,6 tấn trong quý 1/2023. Trong khi đó, nhu cầu trang sức giảm 18% so với cùng kỳ năm 2022, từ 5,6 tấn quý 1/2022 xuống còn 4,6 tấn trong quý 1/2023.

Lý do khiến nhu cầu giảm một phần do quý 1/2022 được đánh giá là quý có nhu cầu mua vàng trang sức mạnh nhất kể từ năm 2007. Việc mua trữ vàng trang sức trong quý 1/2023 ghi nhận những dấu hiệu tích cực trong dịp Tết Nguyên đán, trước khi giảm dần vào tháng 2 và tháng 3 do giá vàng tăng cao.

Công ty vàng thu lợi hàng ngàn tỉ đồng

Thị trường vàng dù không mấy biến động, nhưng các công ty kinh doanh vàng vẫn kiếm lợi nhuận khá tốt trong thời gian qua. Trong quý 1/2023, doanh thu thuần của PNJ giảm 3,8%, xuống còn 9.753 tỉ đồng, hoàn thành 27,5% kế hoạch năm đặt ra ở mức 35.598 tỉ đồng. Dù vậy, lợi nhuận sau thuế lại hoàn thành 38,8% kế hoạch năm 1.937 tỉ đồng, ở mức 749 tỉ đồng. Tốc độ tăng trưởng doanh thu mảng bán lẻ sụt giảm mạnh hơn 0,6% so với cùng kỳ năm ngoái, doanh thu sỉ giảm mạnh 19,2%, vàng 24k giảm 3,1%.

Theo đánh giá của PNJ, doanh thu giảm trong bối cảnh thị trường chung giảm. Tuy nhiên, biên lợi nhuận gộp trung bình quý 1 tăng lên do sự thay đổi cơ cấu hàng bán, từ mức 17,4% lên 19,4%. Trong năm 2022, lợi nhuận PNJ đạt được là 1.800 tỉ đồng. Theo báo cáo của Công ty cổ phần Tập đoàn vàng bạc đá quý Doji gửi Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), lợi nhuận năm 2022 đạt 1.016 tỉ đồng, tăng gấp 4,3 lần so với cùng kỳ. Giai đoạn 2018 - 2021, Doji chỉ lãi ròng dao động từ 80 đến hơn 230 tỉ đồng/năm. Tính đến cuối năm 2022, vốn chủ sở hữu của Doji tăng thêm 1.000 tỉ đồng, đạt 6.361 tỉ đồng.

Trong khi 2 ông lớn trang sức thắng lớn thì "đại gia" ngành vàng là Công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn - SJC dù cũng tăng trưởng đi lên nhưng lợi nhuận kém hơn hẳn. Theo báo cáo của Công ty SJC, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ năm 2022 tăng khoảng 10.000 tỉ đồng, lên hơn 27.153 tỉ đồng. Thế nhưng lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh chỉ 68,6 tỉ đồng (tăng 12,76 tỉ đồng so với năm trước), lợi nhuận sau thuế 48,6 tỉ đồng (tăng 5,3 tỉ đồng), lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ lên hơn 250 tỉ đồng. Năm 2023, Công ty SJC đặt mục tiêu doanh thu đạt hơn 30.416 tỉ đồng từ kinh doanh vàng, tăng hơn 3.000 tỉ đồng so với năm trước. Dự kiến, sản lượng chính năm 2023 từ vàng miếng (gia công và dập SJC móp) là 36.158 lượng; nữ trang khoảng 568.578 món. Lợi nhuận trước thuế 70 tỉ đồng và lợi nhuận sau thuế hơn 56 tỉ đồng.

Mãi lực thị trường vàng èo uột, không sôi động nhưng chính vì chênh lệch giữa giá mua và bán vàng ở mức cao giúp các đơn vị kinh doanh hiệu quả. Ông Trần Thanh Hải thừa nhận ở nước ngoài, chênh lệch giá vàng khoảng 1 USD/ounce, nhưng giá trong nước lại lên đến 600.000 đến 1 triệu đồng mỗi lượng. Trong nước, bán 1 lượng vàng bằng nước ngoài bán từ 20 - 30 lượng. Chênh lệch giá mua và bán vàng trong nước quá lớn đã giúp các công ty kinh doanh vàng "làm bàn" liên tục còn người mua lại nắm phần thiệt thòi, rủi ro. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn tới việc thị trường vàng nhiều năm nay èo uột sức mua dù người Việt vẫn được đánh giá là có truyền thống mê vàng.