Vì sao đội tuyển Việt Nam luôn cần thầy ngoại?

Ngoại lấn át nội

Chiếc ghế HLV trưởng đội tuyển Việt Nam đang bỏ trống, sau khi Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) đạt thỏa thuận chấm dứt hợp đồng với ông Philippe Troussier.

Dù VFF chưa lên danh sách ứng viên, nhưng những tin đồn đã bắt đầu xuất hiện, với những cái tên như Kim Do-hoon (cựu HLV Ulsan Hyundai), Kim Sang-sik (cựu HLV Jeonbuk Hyundai Motors), Alexandre Polking (cựu HLV đội tuyển Thái Lan)... Hầu như không có tin đồn nào liên quan đến HLV nội. Từ năm 2018 đến nay, ghế huấn luyện đội tuyển Việt Nam mặc định trao cho thầy ngoại.

MINH TÚ

20 năm qua, đội tuyển Việt Nam đã lần lượt được dẫn dắt bởi 12 HLV (chỉ tính những người huấn luyện 2 trận trở lên). Trong đó có 7 thầy ngoại và 5 thầy nội. Sự chênh lệch không rõ ràng nếu nhìn vào số lượng HLV, nhưng chất lượng thì đối lập hoàn toàn.

7 chiến lược gia ngoại từng huấn luyện đội tuyển Việt Nam có tổng thời gian nắm quyền lên tới 163 tháng (tương đương 13,5 năm), còn 5 chiến lược gia nội chỉ có tổng thời gian huấn luyện là 47 tháng (tương đương 4 năm). Đây là con số tương phản rõ ràng. Trong khi các thầy ngoại được bổ nhiệm cho kế hoạch dài hạn, phần lớn thầy nội chỉ giữ vai trò tạm quyền trong lúc chờ một... thầy ngoại khác. HLV Mai Đức Chung (3 lần) và HLV Nguyễn Văn Sỹ là minh chứng.

Trong khi thầy ngoại đã giúp bóng đá Việt Nam giành 2 chức vô địch AFF Cup (2008, 2018), 2 lần vào tứ kết Asian Cup (2007, 2019), 1 lần lọt vào vòng loại 3 World Cup (2022), 1 lần về nhì ở King's Cup (2019), dấu ấn của HLV nội là con số 0. Trong các thầy nội từng huấn luyện, người tại vị lâu nhất là ông Nguyễn Hữu Thắng, cũng chỉ nắm quyền vỏn vẹn 1 năm rưỡi.

MINH TÚ

Câu chuyện đã quá rõ ràng. Các HLV nội hầu như không phù hợp để huấn luyện đội tuyển Việt Nam. Dù có nhiều HLV ngoại đã thất bại như Falko Goetz, Philippe Troussier, nhưng niềm tin dành cho thầy ngoại không suy giảm.

Cần chọn lọc kỹ càng

Bổ nhiệm HLV ngoại là giải pháp ẩn chứa rủi ro: phải trả mức lương cao (như ông Troussier nhận 60.000 USD/tháng) đồng nghĩa tiền đền bù trong trường hợp sa thải rất cao, phải tuyển trợ lý theo yêu cầu riêng của HLV, phần lớn chưa chứng minh được năng lực ở Việt Nam, chưa hiểu văn hóa Việt Nam, cá tính mạnh... Tuy nhiên, đây vẫn là giải pháp mà bóng đá Việt Nam, cùng rất nhiều nền bóng đá Á Đông khác như Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Hàn Quốc tin dùng bởi nhiều lý do.

Bình luận viên (BLV) Vũ Quang Huy phân tích: "Thời điểm này, HLV nội vẫn chưa phù hợp dẫn dắt đội tuyển Việt Nam. Để huấn luyện đội tuyển quốc gia, các HLV nội sẽ phải chịu áp lực từ rất nhiều hướng, với những mối quan hệ chồng chéo phải điều tiết, quản lý. Đồng thời nếu kết quả không tốt, việc bị số đông người hâm mộ công kích sẽ mang đến sức ép khổng lồ cho thầy nội nào ngồi vào ghế nóng. Các chiến lược gia nội đã tiến bộ, nâng cao chuyên môn từng ngày, nhưng để huấn luyện đội tuyển quốc gia thì cần thêm thời gian. Còn hiện tại nếu ngồi ghế nóng, thầy nội chỉ có thể làm tạm quyền. 

ĐỘC LẬP

So với thầy nội, thầy ngoại không chỉ có trình độ chuyên môn cao, mà nói thẳng ra là họ không hiểu tiếng Việt nên có một "bộ lọc" để cách ly với sức ép, đồng thời cũng không có quá nhiều ràng buộc, nên có thể tập trung 100% cho chuyên môn. Nhìn rộng ra, Hàn Quốc là nền bóng đá mạnh, đã xuất khẩu HLV sang các nước khác, nhưng họ vẫn ưu tiên dùng thầy ngoại, còn thầy nội chỉ ngồi ghế tạm quyền. Văn hóa Á Đông hay có câu "Bụt chùa nhà không thiêng" là vì vậy".

BLV Quang Huy cũng cho rằng để đội tuyển Việt Nam tìm đúng thầy, vai trò của Hội đồng HLV quốc gia cần được thể hiện rõ nét.

"Tôi muốn nhìn thấy vai trò rõ ràng hơn của Hội đồng HLV quốc gia. Hãy mở lòng lắng nghe HLV ngoại và đánh giá đúng thực trạng bóng đá Việt Nam, để tìm xem ai là người thực sự phù hợp với bối cảnh hiện tại. HLV ngoại có thể giỏi, nhưng cần phải tìm lối chơi tương thích với cầu thủ Việt Nam, nghiên cứu bối cảnh bóng đá Việt Nam để cùng tìm ra giải pháp, thay vì gò ép cầu thủ phải đá thế này hay thế kia. Khái niệm "phù hợp" thực ra rất chung chung, nhưng với những người làm chuyên môn lâu năm Hội đồng HLV quốc gia cần có con mắt tinh tường để nhận ra cái tâm và cái tầm của các ứng viên, nhờ vậy chọn ra HLV đúng nhất với kế hoạch", BLV Quang Huy phân tích.