Vì sao SARS-CoV-2 'xuất sắc' trong khả năng gây bão cytokine ở bệnh nhân Covid-19?

Mô phỏng hình các biến thể virus gây Covid-19

paho.org

Từ những ngày đầu tiên của dịch Covid-19, các bác sĩ phát hiện nhiều ca bệnh nặng buộc bệnh nhân phải thở máy trong tình trạng lá phổi rách nát lại không phải do virus Corona chủng mới gây ra mà là do phản ứng quá khích của hệ miễn dịch (tức bão cytokine).

Những nhà nghiên cứu không rõ tại sao SARS-CoV-2 lại có thể dễ dàng thổi bùng các phản ứng này, khiến hệ miễn dịch quay ngược lại tấn công các tế bào khỏe mạnh của cơ thể, gây tổn thương nghiêm trọng cho các cơ quan nội tạng.

Kết quả nghiên cứu mới cho thấy virus Corona có thể lây nhiễm những dạng cụ thể của tế bào miễn dịch, gọi là bạch cầu đơn nhân và đại thực bào.

Các tế bào miễn dịch tuyến đầu bị tấn công

Bạch cầu đơn nhân và đại thực bào là các tế bào bạch cầu, đóng vai trò “chiến binh” tuyến đầu của hệ miễn dịch. Chúng di chuyển bên trong máu và mô, tìm kiếm và phá hủy các tác nhân gây bệnh. Khi tìm được, chúng cắn nuốt và hấp thu các mối đe dọa như virus, vô hiệu hóa chúng trước khi có thể lây nhiễm các tế bào khác.

Khi virus bị hấp thu hết, bạch cầu đơn nhân và đại thực bào trở thành bộ phận xử lý rác tế bào, gọi là endosome, và thường ngăn chặn tác nhân lây nhiễm.

Trong trường hợp của SARS-CoV-2, cơ chế này lại không xảy ra. Virus thoát khỏi endosome và xâm nhập ngược lại các tế bào bạch cầu.

“Sau khi bị bạch cầu đơn nhân và đại thực bào cắn nuốt, virus bắt đầu sao chép bên trong các tế bào bạch cầu, và đó là điều gây bất ngờ”, Đài CNN dẫn lời trưởng nhóm nghiên cứu là tiến sĩ Judith Lieberman của Bệnh viện Nhi đồng Boston (Mỹ).

Khi điều này xảy ra cho các tế bào bảo vệ cơ thể, cơ chế báo động kế tiếp lập tức được bật lên, và triệu hồi các tác nhân gọi là inflammasome. Inflammasome phản ứng bằng cách hỗ trợ các tế bào nhiễm virus tự hủy (pyroptosis).

Pyroptosis là hiện tượng mới được phát hiện. Khi tế bào tự hủy bằng cơ chế pyroptosis, chúng phóng thích mọi dạng protein viêm nhiễm, gây sốt, và triệu tập nhiều hơn các tế bào miễn dịch đến “hiện trường”.

Tiến sĩ Lieberman cho biết cơ chế này kích hoạt một loạt các tín hiệu khủng hoảng, rất khó ngăn chặn giống như lửa cháy khắp đồng cỏ khô.

Bà cũng cho hay nghiên cứu đồng thời giúp giải thích tại sao những người cao tuổi hoặc có các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn như béo phì, tiểu đường đối mặt nguy cơ bệnh nặng cao hơn khi mắc Covid-19.