Vì sao tòa án ra lệnh Hà Lan dừng cung cấp bộ phận F-35 cho Israel?

Tòa phúc thẩm ở The Hague (Hà Lan) đã đứng về phía một nhóm các tổ chức nhân quyền cho rằng các bộ phận nói trên đã góp phần cho sự vi phạm luật pháp của Israel trong cuộc chiến chống Hamas ở Gaza, theo AFP.

"Tòa án ra lệnh cho Nhà nước chấm dứt việc xuất khẩu thêm các bộ phận F-35 sang Israel trong vòng 7 ngày", tòa án nhấn mạnh trong phán quyết.

"Có nguy cơ rõ ràng rằng các máy bay chiến đấu F-35 của Israel đã vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo trong chiến sự ở Dải Gaza", một vị thẩm phán nói thêm.

Các bộ phận F-35 thuộc Mỹ được lưu trữ tại một nhà kho ở Hà Lan và sau đó được chuyển đến một số đối tác, trong đó có cả Israel, thông qua các thỏa thuận xuất khẩu hiện hành.

AFP

Trước đó, vào tháng 12.2023, một tòa án ở The Hague đã phán rằng việc cung cấp các bộ phận chủ yếu là một quyết định chính trị mà các thẩm phán không nên can thiệp. Tuy nhiên, tòa phúc thẩm đã bác bỏ phán quyết đó, nói rằng Hà Lan "phải cấm xuất khẩu hàng hóa quân sự nếu có nguy cơ rõ ràng về việc vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo trong chiến tranh".

"Israel không tính toán đầy đủ đến hậu quả đối với dân thường khi tiến hành các cuộc tấn công của mình", tòa án phúc thẩm phán, nói rằng cuộc tấn công ở Gaza "đã gây ra thương vong cho dân thường rất lớn, trong đó có hàng ngàn trẻ em".

Chính quyền Hà Lan cho hay không rõ liệu họ có quyền can thiệp vào việc giao hàng hay không, một phần trong hoạt động do Mỹ điều hành nhằm cung cấp các bộ phận cho tất cả các đối tác về F-35.

Giấy phép xuất khẩu được cấp vào năm 2016 với thời gian không giới hạn, nhưng tòa án phán quyết rằng tình hình đã thay đổi hoàn toàn kể từ đó và chính phủ phải tính đến việc tình hình thay đổi.

"Việc các giấy phép được cấp với thời hạn không giới hạn không có nghĩa là Nhà nước có thể nhắm mắt làm ngơ trước những gì xảy ra sau đó", tòa án nhấn mạnh.

Tòa án Công lý Quốc tế ở The Hague, nơi xét xử các tranh chấp giữa các quốc gia, cũng đã phán rằng Israel phải làm mọi cách có thể để ngăn chặn các hành động diệt chủng ở Gaza, theo AFP.

PAX Hà Lan, một trong những nhóm nhân quyền tham gia kháng cáo, cho hay phán quyết trên "củng cố niềm tin của chúng tôi vào phán quyết tích cực trong trường hợp của chúng tôi".

Ngoài ra, ông Michiel Servaes, đứng đầu Oxfam Novib, một nhóm khác tham gia kháng cáo, nhận định: "Phán quyết tích cực này của thẩm phán là một tin rất tốt, đặc biệt đối với dân thường ở Gaza".