Vì sao Trung Quốc vẫn muốn Mỹ hiện diện tại châu Á?

Ngay trước chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sang Mỹ, thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio nói rằng dưới thời ông Tập, Trung Quốc đã tăng cường chiến dịch đẩy Mỹ ra khỏi châu Á. Quan điểm này cũng được nhiều nhà nghiên cứu chiến lược có tiếng đồng tình.

Những người đồng tình ý kiến này thường có 2 lý do: thứ nhất, Trung Quốc đang mạnh lên, và chủ nghĩa dân tộc buộc Bắc Kinh phải theo đuổi chính sách như vậy; thứ hai, khuynh hướng chiến lược của Trung Quốc dựa trên một châu Á không có sự ảnh hưởng của Mỹ. Ngoài ra, một số còn cho rằng nếu sự suy yếu của Mỹ không khiến nước này tự rời khỏi khu vực thì Trung Quốc sẵn sàng sử dụng biện pháp để làm suy yếu và "tống" Mỹ khỏi châu Á.

Tuy nhiên theo Asia Nikkei Review ngày 27.10, dù chính sách châu Á của Bắc Kinh dười thời ông Tập trở nên cứng rắn hơn, mục tiêu của Trung Quốc rõ ràng không phải là đẩy Mỹ khỏi châu Á.

Có nhiều lý do chứng minh cho việc chính phủ Trung Quốc sẽ mất nhiều hơn được nếu Mỹ rời khu vực. Đầu tiên là nếu Mỹ rục rịch chuẩn bị rút lui, một số đồng minh, đối tác của Mỹ như Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines… chắc chắn sẽ tăng cường khả năng quân sự, thậm chí là sử dụng các công nghệ phòng thủ tên lửa tiên tiến để đề phòng Trung Quốc. Một vài nước còn có thể sử dụng khả năng răn đe hạt nhân. Và điều này rõ ràng không hề có lợi chút nào đối với Trung Quốc.

Thực tế là Bắc Kinh cũng đang đối mặt với vô số vấn đề về an ninh, đó là mối quan hệ với 2 nước trên bán đảo Triều Tiên, với Nhật Bản, Ấn Độ, lãnh thổ Đài Loan và các nước Đông Nam Á.

Lý do thứ hai là Trung Quốc không thực sự sẵn lòng đảm nhận vai trò lãnh đạo trong khu vực trong thời kỳ bất ổn. Khả năng về một châu Á ổn định do Trung Quốc chi phối sẽ khó có thể xảy ra và khó để đa số các nước hoan nghênh.

Mỹ rút khỏi châu Á sẽ khiến các nước đồng minh của Mỹ trong khu vực tăng cường khả năng quân sự để đảm bảo an ninh, và Trung Quốc rõ ràng không muốn điều đó - Ảnh: Reuters

Thực tế là các nước châu Á đang hình thành các liên minh liên khu vực và tìm kiếm sự đảm bảo an ninh từ các nước bên ngoài khu vực. Các nhà hoạch định chính sách của Trung Quốc am hiểu về lịch sử khu vực chắc chắn nhận thấy được điều này. Trung Quốc bằng cách nào đó có thể áp đặt trật tự trên một khu vực bất ổn, tuy nhiên đây rõ ràng là một thách thức, và Bắc Kinh dường như sẽ né tránh thay vì nhúng tay vào.

Vậy chính sách châu Á của Trung Quốc sẽ như thế nào nếu không phải là đẩy Mỹ ra khỏi khu vực? Asia Nikkei Review nhận định rằng trong tương lai gần, Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục thu lợi và để cho Mỹ nắm vai trò lãnh đạo, thay vì tiêu tốn nguồn lực để tái xây dựng và duy trì trật tự khu vực.

Về vấn đề Triều Tiên và Đài Loan, nếu phân tích kỹ về những việc Trung Quốc đã làm từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh thì có thể thấy lập trường của nước này chủ yếu là muốn giữ nguyên hiện trạng. Ngay cả khi có những khác biệt với Mỹ về những vấn đề này, Trung Quốc vẫn cho thấy họ có thể xử lý được.

Về những tuyên bố chủ quyền phi pháp tại Biển Đông cũng như ở biển Hoa Đông, Trung Quốc sẽ gây ra những cuộc tranh luận rằng Trung Quốc đang bảo vệ chủ quyền hay đang xâm lược. Bất kể các bên có lập trường như thế nào, thì giải pháp cuối cùng để giải quyết vấn đề cũng phải có sự tham gia của Trung Quốc.

Một nước Mỹ khôn ngoan sẽ nhìn nhận ra vấn đề và hợp tác trong chính sách châu Á, đồng thời đối phó với Trung Quốc. Việc Trung Quốc phụ thuộc vào sự hiện diện của Mỹ sẽ cho phép Washington đạt được nhiều nguồn lợi hơn.

Vì vậy, theo Asia Nikkei Review , quan điểm cho rằng Trung Quốc sẽ tìm cách đẩy Mỹ ra khỏi khu vực trong tương lai tới là một ví dụ tồi và sẽ là sai lầm nếu cho rằng đó là một kết cục khó tránh khỏi.