Bầu cử Mỹ 2020: Thắng phiếu phổ thông vẫn không giành ghế tổng thống? Chỉ tại cử tri đoàn
30/10/2020 09:25 GMT+7
Chẳng bao nữa là nước Mỹ có thể có một tổng thống mới. Nhưng cho dù một ứng cử viên có nhận được đa số phiếu ủng hộ từ người dân thì vẫn có nguy cơ không thể thắng cử. Tại sao lại như vậy? Vì các cử tri Mỹ không trực tiếp bầu ra tổng thống, mà là đại cử tri đoàn. Đây chính là cách vận hành của hệ thống của bầu cử Mỹ, diễn ra cứ 4 năm một lần.
Tự động phát
Vậy thì người Mỹ bầu ra ai?
Khi cử tri Mỹ đi bỏ phiếu, thực chất là họ đang bầu ra một nhóm người đại diện tham gia đại cử tri đoàn. Nhóm người này có một nhiệm vụ chung: tìm ra thổng thống và phó tổng thống Mỹ. Các đại cử tri gặp nhau mỗi 4 năm, vài tuần sau ngày bầu cử chính thức để thực hiện nhiệm vụ trên.
Số lượng đại cử tri từ mỗi bang tương đương với quy mô dân số của bang đó.
Bản đồ đại cử tri đoàn của Mỹ năm 2012. Reuters |
Có tổng cộng 538 đại cử tri trên toàn nước Mỹ. Trong đó, California là bang có đông đại cử tri nhất với 55 người. Các bang có tương đối ít người như Wyoming, Alaska, Bắc Dakota và cả thủ đô Washington, mỗi nơi chỉ sở hữu tối thiểu 3 đại cử tri.
Mỗi đại cử tri đại diện cho một phiếu đại cử tri. Ứng cử viên tổng thống Mỹ phải nhận được ít nhất 270 phiếu đại cử tri để chính thức thắng cử.
Một mẫu phiếu bầu cho cử tri vắng mặt ở Mỹ. Reuters |
Thông thường, toàn bộ phiếu đại cử tri của một tiểu bang cũng sẽ bầu cho ứng viên dẫn đầu trong cuộc bỏ phiếu phổ thông cho mọi cử tri.
Ví dụ, nếu ứng cử viên đại diện đảng Cộng hòa nhận được 50,1% phiếu bầu phổ thông ở bang Texas, họ cũng có thể nhận được toàn bộ 38 phiếu đại cử tri của bang này. Chỉ có hai bang là Maine và Nebraska chia phiếu đại cử tri theo tỷ lệ phiếu bầu mỗi ứng viên nhận được.
Địa điểm cử tri bỏ phiếu ở bang New Mexico. Reuters |
Đây là lý do tại sao các ứng cử viên tổng thống Mỹ phải đặt mục tiêu vận động tại các “bang chiến địa” thay vì nỗ lực thu hút càng nhiều cử tri toàn quốc càng tốt.Tại các bang này, phiếu bầu có thể ngả về bất cứ phía nào.
Tại sao nước Mỹ lại chọn hệ thống đại cử tri đoàn?
Khi Hiến pháp được soạn thảo năm 1787, thực tế là không thể dùng phiếu phổ thông để chọn tổng thống vì diện tích nước Mỹ quá lớn và việc truyền tải thông tin gặp nhiều khó khăn.
Đồng thời các nghị sĩ ở Quốc hội cũng không được cho là đủ quyền bầu ra tổng thống. Vì vậy khung hiến pháp nước này đã tạo ra phiếu đại cử tri đoàn mà mỗi bang được chọn đại cử tri riêng.
Các tiểu bang nhỏ hơn ủng hộ hệ thống đại cử tri đoàn vì cho phép họ có tiếng nói ngang ngửa các bang lớn. Reuters |
Các bang phía nam, nơi có tổng dân số chiếm phần lớn toàn quốc, cũng đồng tình với hệ thống đại cử tri đoàn. Dù các nô lệ không được phép bỏ phiếu, họ vẫn được tính vào tổng dân số.
Đại cử tri phải bỏ phiếu nương theo kết quả phiếu phổ thông?
Tại nhiều tiểu bang, các đại cử tri có thể bỏ phiếu cho bất cứ ứng cử viên nào họ muốn, không cần phải ủng hộ người các cử tri thông thường ưa thích. Tuy nhiên, thường thì các đại cử tri vẫn sẽ bỏ phiếu cho người thắng phần lớn phiếu phổ thông ở bang họ.
Nếu một đại cử tri bỏ phiếu ngược lại, họ sẽ bị xem là “không thành thật”. Năm 2016, có 7 phiếu đại cử tri như vậy, nhưng kết quả cũng không bị thay đổi.
Hai ứng cử viên đại diện đảng Dân chủ và Cộng hòa trong kỳ bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020: Donald Trump và Joe Biden. Reuters |
Hạ viện sẽ bỏ phiếu chọn tổng thống nếu không có ứng cử viên nào thắng đa số phiếu đại cử tri.
Điều này chỉ xảy ra một lần duy nhất trong lịch sử: năm 1824, có 4 ứng cử viên tổng thống giành phiếu đại cử tri và không ai trong số họ đạt được thế đa số. Tuy nhiên, khi hệ thống chính trị Mỹ hiện tại chỉ có 2 đảng chính, điều này khó có khả năng xảy ra một lần nữa.
Bình luận (0)