Tôi đi cùng với các nghiên cứu sinh tại Trường ĐH Sư phạm Hoa Nam để tìm mộ Phạm Hồng Thái trong khu nghĩa trang tưởng niệm 72 liệt sĩ Trung Hoa đã hy sinh trong cuộc Cách mạng Tân Hợi năm 1911. Khu mộ này nằm ở Hoàng Hoa Cương (Quảng Châu, Trung Quốc). Nếu không đọc những dòng chữ ghi ở đây mọi người có thể nghĩ là một công viên đẹp.
Theo chỉ dẫn, chúng tôi đi dọc trục chính để tìm mộ. Tôi rẽ phải lần theo con đường được lát bê tông, đi thêm một đoạn vẫn không thấy mộ Phạm Hồng Thái. Thêm một đoạn nữa tôi thấy một bảng chỉ đường, tiếp tục quẹo trái. Một lúc sau, chúng tôi tìm được mộ cụ. Và tôi bước nhanh tới tấm bia ghi tên người mất. Gần tới nơi thì tôi đọc được dòng chữ Việt. Đúng mộ cụ Phạm Hồng Thái rồi.
Tôi thấy có một người đàn ông tuổi ngoài 60 tuổi đang thắp hương. Anh chia cho chúng tôi mỗi người 3 cây, 3 cây nhang lớn anh tới cắm trước mộ cụ Phạm Hồng Thái. Chúng tôi cùng kính cẩn khấn cụ.
Đến lúc này tôi mới nhận ra có người phụ nữ đi cùng với người đàn ông thắp hương. Chị ở ĐBSCL. Chị khóc. Nước mắt tràn trên khuôn mặt. Chị bảo chị đi cùng ông anh ở Sài Gòn, sang đây mấy bữa rồi. Cả ngày hôm qua chị đi tìm chị cũng mộ Phạm Hồng Thái, đi nhầm khu khác, hôm nay một người Hoa ở Quảng Châu đưa chị tới.
Cách đây gần 17 năm tôi đã được viếng cụ. Tôi viết những dòng này nhân ngày giỗ cụ. Tôi mong các bạn khi đi Quảng Châu hãy ghé viếng mộ cụ Phạm Hồng Thái. Ở đó, một người Việt Nam đáng kính đã anh dũng hy sinh!
Bình luận (0)