Vụ 'lật ngôi' lịch sử ở Hạ viện Mỹ

Ảnh: AFP

Trong một diễn biến lịch sử tại Hạ viện Mỹ ngày 3.10 (giờ địa phương), 8 nhà lập pháp đảng Cộng hòa đã đứng cùng phe với 208 thành viên đảng Dân chủ bỏ phiếu ủng hộ việc bãi nhiệm chức chủ tịch hạ viện đối với ông Kevin McCarthy, người của đảng Cộng hòa. Với kết quả 216 phiếu thuận - 210 phiếu chống, cuộc biểu quyết đã biến ông McCarthy trở thành chủ tịch hạ viện đầu tiên bị phế truất trong lịch sử Mỹ, theo Reuters.

Màn ngã ngựa cay đắng

Đó là đỉnh điểm của sự chia rẽ sâu sắc trong đảng Cộng hòa suốt cả năm qua và là cái kết của cuộc chiến quyền lực giữa ông McCarthy với các thành viên phe cực hữu từng cố gắng ngăn cản ông trở thành chủ tịch hạ viện hồi tháng 1. Nhóm nghị sĩ này đã đối đầu với ông McCarthy kể từ đó, cố gắng cản trở nghị trình của ông và cuối cùng quyết định lật đổ vị lãnh đạo sau khi ông thỏa hiệp với đảng Dân chủ để thông qua ngân sách tạm thời giúp chính phủ không bị đóng cửa vào cuối tuần trước.

"Đó là trách nhiệm của tôi. Đây là công việc của tôi. Tôi không hối hận vì đã đàm phán; chính phủ của chúng ta được thiết kế để tìm kiếm sự thỏa hiệp", ông McCarthy phát biểu với báo giới sau cuộc bỏ phiếu, theo báo The New York Times. Ông đồng thời cho biết ông sẽ không tái tranh cử chức vụ mà ông đã đảm nhận trong 9 tháng đầy biến động.

Màn ngã ngựa cay đắng của ông McCarthy diễn ra chỉ một ngày sau khi hạ nghị sĩ Cộng hòa Matt Gaetz đệ trình "kiến nghị bãi nhiệm" chủ tịch hạ viện, theo một quy định mà chính ông McCarthy đã chấp nhận để có thể đắc cử sau 15 vòng bỏ phiếu khó khăn đầu năm nay. Nhóm cực hữu mà ông Gaetz là thành viên cho rằng ông McCarthy đã thất bại trong việc cắt giảm mạnh mẽ hơn ngân sách dành cho chính quyền Tổng thống Joe Biden, "đầu hàng" đảng Dân chủ cũng như không thể hiện được khả năng lãnh đạo.

Trong những ngày trước cuộc bỏ phiếu, đảng Dân chủ đã cân nhắc rằng liệu họ có nên giúp ông McCarthy giữ ghế hay ít nhất là đứng ngoài nỗ lực lật đổ ông. Song trong một cuộc họp kín vào sáng 3.10, ông Hakeem Jeffries, lãnh đạo phe Dân chủ ở hạ viện, đã chỉ thị cho các thành viên đảng này không làm như vậy, với lý do đảng Cộng hòa "không sẵn sàng thoát khỏi chủ nghĩa cực đoan MAGA" (MAGA là viết tắt của khẩu hiệu "Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại" mà cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng).

Chuyện gì tiếp theo ?

Việc bãi nhiệm ông McCarthy đã đẩy Hạ viện Mỹ rơi vào tình trạng hỗn loạn, cũng như làm gia tăng những thách thức trong bối cảnh chính phủ Mỹ có thể sẽ bị đóng cửa sau vài tuần nữa nếu các nhà lập pháp không thể thông qua các dự luật quan trọng về ngân sách liên bang.

Ảnh: AFP

Sau cuộc bỏ phiếu, hạ nghị sĩ Cộng hòa Patrick McHenry được bổ nhiệm làm chủ tịch hạ viện tạm thời và đã quyết định đóng cửa cơ quan lập pháp này để các đồng nghiệp có thời gian tìm kiếm lãnh đạo mới, theo báo The Wall Street Journal. Ông cho biết việc giới thiệu các ứng viên cho chức vụ dự kiến diễn ra vào ngày 10.10 và việc bỏ phiếu có thể được tiến hành một ngày sau đó. Hoạt động của hạ viện, bao gồm các nỗ lực liên quan chi tiêu của chính phủ, bị tạm dừng cho đến lúc đó.

Những người có khả năng thay thế ông McCarthy bao gồm 2 hạ nghị sĩ Steve Scalise và Tom Emmer - lần lượt là nhân vật số 2 và số 3 của đảng Cộng hòa ở hạ viện khi ông McCarthy còn nắm quyền. Chưa ai công khai ý định tranh cử nhưng truyền thông Mỹ đưa tin ông Scalise, người đang chiến đấu với bệnh ung thư máu, đã bắt đầu gọi cho các đồng nghiệp để củng cố sự ủng hộ.