Xây hàng rào phải lập dự án: Vướng ở đâu ?

Trả lời chất vấn của đại biểu (ĐB) về việc luật Đầu tư công có quy định dẫn tới cách hiểu toàn bộ các dự án xây dựng mới, cải tạo, mua sắm tài sản… đều phải lập dự án, sử dụng vốn đầu tư công, không thể dùng nguồn chi thường xuyên, khiến các dự án loại này ách tắc, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thừa nhận đây là vướng mắc và cần được Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH) giải thích luật để các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện chính xác nhất, yên tâm nhất. "Để giải quyết vướng mắc này, Bộ Tài chính đã 3 lần trình nhưng cũng chưa được trình ra QH", Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc nói.

Gia Hân

Chưa đồng tình với Bộ trưởng Bộ Tài chính, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ nói không có văn bản nào quy định mức chi thường xuyên và chi đầu tư căn cứ theo số tiền. Theo Chủ tịch QH, vấn đề là tính chất của các khoản chi chứ không phải là giá trị của các khoản chi. Các cơ quan QH khẳng định không có vướng mắc gì trong luật Đầu tư công và yêu cầu Chính phủ rà soát lại xem có vướng mắc trong luật Ngân sách Nhà nước hay không. Cho đến nay, sau khi rà soát, kết luận bước đầu là không có vướng mắc về luật Ngân sách Nhà nước. Từ đó, Chủ tịch QH cho rằng, nếu Chính phủ thấy cần Ủy ban Thường vụ QH giải thích thì phải có đề nghị, chứ Ủy ban Thường vụ QH không giải thích những vấn đề đã rõ, hoặc không ai yêu cầu.

"Tại diễn đàn QH, tôi nhớ Bộ trưởng Tài chính nói từ nay chúng tôi không nêu lại vấn đề này nữa. Hôm nay, Bộ trưởng lại nêu lại vấn đề này. Đã 3 lần rồi, chúng tôi đã trả lại văn bản này cho Chính phủ yêu cầu rà soát xem có liên quan gì tới luật Ngân sách Nhà nước hay không. Trong lần rà soát này, Bộ Tài chính cũng không nói có vấn đề phải rà soát", Chủ tịch QH nhấn mạnh.

Tiếp tục giải trình, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói, luật Đầu tư công tại khoản 1 điều 6 đã "trói" hết các hoạt động nâng cấp, sửa chữa cơ sở vật chất vào dự án đầu tư công, không phân biệt giá trị bao nhiêu. Do đó, khi thực hiện nâng cấp, sửa chữa tài sản phải thực hiện theo luật Đầu tư công, tức là phải lập dự án theo kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm. Ông Phớc dẫn ví dụ, khi sang Đức, thấy Đại sứ quán Việt Nam tại Đức không có hàng rào, hỏi thì được biết là không làm được vì không được bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn của Bộ Ngoại giao.

"Tôi muốn nói làm thế nào cũng được, nhưng đừng đẩy trách nhiệm đấy xuống cho những người quản lý sau này bị kỷ luật, bị vướng. Rất là mệt mỏi", Bộ trưởng Bộ Tài chính nói, và đề nghị phải giải quyết để kinh tế phát triển, không vướng khi cán bộ làm và khi cán bộ làm theo đúng lãnh đạo, chỉ đạo rồi thì không bị xử lý vì vi phạm. "Báo cáo Chủ tịch QH, khi tôi nói từ nay tôi không nói vấn đề này nữa là vì tôi trình 3 lần, tôi mệt quá rồi nên tôi không nói nữa chứ không phải là đồng ý", ông Phớc nói thêm.

Đề nghị sửa 3 luật để tháo vướng mắc

Đầu giờ chiều cùng ngày, được Chủ tịch QH yêu cầu, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh khẳng định vướng mắc không phải từ luật Đầu tư công hay luật Ngân sách Nhà nước mà từ Thông tư 65/2021 của Bộ Tài chính, bãi bỏ việc sử dụng nguồn chi thường xuyên cho xây dựng, cải tạo, nâng cấp tài sản đã được quy định tại Thông tư 92 trước đó.

Về khoản 1 điều 6 tại luật Đầu tư công được Bộ trưởng Phớc dẫn ra, ông Mạnh nói đây chỉ là phân loại dự án chứ không phải định nghĩa dự án đầu tư công là gì. Cạnh đó, theo ông Mạnh, Ủy ban Thường vụ QH cũng đã khẳng định điều này không cấm việc sử dụng kinh phí chi thường xuyên để chi cho các khoản có tính chất đầu tư.

"Logic ở đây, chúng ta thấy ví dụ, học sinh nam có 2 loại: một loại biết bơi, một loại không biết bơi. Không thể suy ngược lại là tất cả những học sinh nào không biết bơi bắt buộc đều phải là học sinh nam", ông Mạnh ví von. Từ đó, ông Mạnh cho rằng Chính phủ có thể đề nghị Ủy ban Thường vụ QH giải thích luật để có cơ sở sửa lại Thông tư 65.

Chốt lại, Chủ tịch QH đề nghị Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách gửi văn bản nêu quan điểm của cơ quan QH gửi Chính phủ và các cơ quan. Trong trường hợp các cơ quan thấy không đủ rõ và yêu cầu giải thích, Ủy ban Thường vụ QH sẽ giải thích.

Nêu ý kiến sau đó, ĐB Trần Hữu Hậu (đoàn Tây Ninh) cho rằng nguồn gốc vấn đề nằm ở luật Ngân sách 2014 khi luật này đã bỏ đi nội dung này về các khoản "chi thường xuyên có tính chất đầu tư". ĐB đề nghị ngoài giải thích pháp luật, hay làm văn bản như Chủ tịch QH nói, nên sửa luật để có thêm nội dung chi thường xuyên có tính chất đầu tư vào luật Ngân sách Nhà nước. Cùng đó, sửa luật Quản lý tài sản công, luật Đầu tư công liên quan vấn đề này.

Phó thủ tướng Lê Minh Khái cũng cho biết do khoản 1 điều 6 có quy định nên khi thực hiện vẫn xem các dự án sửa chữa, nâng cấp là dự án đầu tư công. Đây cũng là lý do Bộ Tài chính khi ban hành Thông tư 65 đã bãi bỏ nội dung này. Ông Khái đề nghị QH giao Chính phủ tiếp tục cùng các bộ, ngành rà soát luật, văn bản quy phạm pháp luật, thực tế để có đề xuất giải pháp tổng thể giải quyết dứt điểm việc này.