Xuất nhập khẩu giảm mạnh 'kéo tụt' thu ngân sách ngành hải quan

Theo Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính), năm 2023, Tổng cục Hải quan được Quốc hội giao dự toán thu ngân sách nhà nước theo Nghị quyết số 69/2022/QH15 ngày 11.11.2022 là 425.000 tỉ đồng. 

Tổng thu ngân sách nhà nước từ hoạt động xuất, nhập khẩu (XNK) từ 1.1 - 14.12 đạt 351.428 tỉ đồng, bằng 82,7% dự toán, giảm 16% so với cùng kỳ năm 2022. Ước thu ngân sách nhà nước năm 2023 đạt 365.000 tỉ đồng, bằng 85,9% dự toán được giao, giảm 16,4% so với cùng kỳ năm 2022.

TB

Về nguyên nhân số thu giảm so với cùng kỳ năm 2022, theo Tổng cục Hải quan, kinh tế thế giới năm 2023 đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Hầu hết các nền kinh tế trên thế giới đều có mức tăng trưởng thấp hơn kỳ vọng; lạm phát đã hạ nhiệt nhưng vẫn ở mức cao, dẫn đến chính sách tiền tệ thắt chặt, nợ công thế giới đã tăng lên mức kỷ lục...

Xu hướng mua sắm của người tiêu dùng trên thế giới giảm mạnh, chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục đứng trước nguy cơ bị gián đoạn, đứt gãy, dẫn tới nhiều hệ lụy cho hoạt động XNK và tăng trưởng kinh tế. Các nền kinh tế lớn là đối tác xuất khẩu của Việt Nam như Mỹ, EU giảm chỉ tiêu mua sắm khiến khối lượng đơn đặt hàng giảm. Trong khi đó, giá xăng dầu liên tục biến động.

Những yếu tố trên dẫn đến tổng kim ngạch XNK chịu thuế của cả nước trong năm 2023 giảm khoảng 14,4% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu chịu thuế giảm khoảng 21,3% và kim ngạch nhập khẩu chịu thuế giảm 14,3%.

Một số mặt hàng nhập khẩu là nguồn thu chính có kim ngạch giảm so với cùng kỳ năm 2022. Cụ thể, nhóm các mặt hàng nhập khẩu nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng nhập khẩu phục vụ sản xuất như: than, hóa chất và sản phẩm hóa chất, chất dẻo, sắt thép, nguyên phụ liệu dệt may, linh kiện điện tử, linh kiện ô tô… chiếm 57% tổng kim ngạch nhập khẩu có thuế, giảm khoảng 16,7%, làm giảm thu ngân sách khoảng 32.200 tỉ đồng.

Bên cạnh đó, nhóm xăng dầu nhập khẩu tăng khoảng 21,4% về lượng nhưng giảm khoảng 1,4% về trị giá, làm giảm thu khoảng 2.400 tỉ đồng. Nguyên nhân là do tác động ưu đãi về thuế suất nhập khẩu xăng từ thị trường ASEAN là 5%, dầu DO và dầu FO là 0%; các doanh nghiệp chủ yếu nhập khẩu từ ASEAN thay vì nhập khẩu từ Hàn Quốc với mức thuế suất xăng là 8%.

Đại diện Tổng cục Hải quan cho biết, nhóm dầu thô nhập khẩu tăng 7% về lượng nhưng giảm 12% về trị giá do giá dầu thô giảm khoảng 19,4% so với năm 2022, làm giảm thu 2.300 tỉ đồng. Cùng với đó, nhóm ô tô nguyên chiếc nhập khẩu giảm khoảng 26,8% về lượng và giảm 22,8% về trị giá, làm giảm thu khoảng 4.700 tỉ đồng.

Tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp nhưng vẫn đảm bảo quản lý chặt

Trong năm 2024, Tổng cục Hải quan xác định hàng loạt giải pháp đảm bảo thu ngân sách. Cụ thể như tiếp tục cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan theo hướng hiện đại, công khai, minh bạch; giải quyết kịp thời vướng mắc phát sinh thuộc thẩm quyền liên quan đến thủ tục hải quan, chính sách thuế, công tác quản lý thuế, chế độ kế toán, chế độ hoàn thuế, miễn thuế, tháo gỡ khó khăn tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia hoạt động XNK.

Ngoài ra, tiếp tục đẩy mạnh hợp tác với ngân hàng để thực hiện nộp thuế điện tử 24/7, thí điểm nộp thuế qua tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, đảm bảo cho người nộp thuế có thể nộp tiền thuế vào mọi lúc, mọi nơi, mọi phương tiện.

Áp dụng các chuẩn mực quốc tế, quy trình quản lý hải quan hiện đại nhằm tạo thuận lợi tối đa cho cộng đồng doanh nghiệp nhưng vẫn đảm bảo giám sát, quản lý chặt chẽ theo đúng quy định của pháp luật.

Tổng cục Hải quan cũng sẽ chỉ đạo các cục hải quan tỉnh, thành phố thực hiện nghiêm túc công tác quản lý thu ngân sách nhà nước ngay từ đầu năm; tăng cường rà soát, nắm chắc nguồn thu; nghiên cứu, triển khai các giải pháp tăng thu, chống thất thu ngân sách nhà nước; chủ động đánh giá tác động của các cam kết hội nhập quốc tế đến thu ngân sách nhà nước.

Cùng với đó, tập trung rà soát, nắm chắc tình hình nợ thuế; phân loại các nhóm nợ, tình trạng nợ thuế của doanh nghiệp, đưa ra biện pháp xử lý theo đúng quy định; quyết liệt xử lý, cưỡng chế, thu hồi nợ thuế theo quy định của pháp luật, giảm nợ đọng thuế, định kỳ công khai các doanh nghiệp nợ thuế; không để phát sinh nợ mới, không để nợ tại thời điểm 31.12.2024 cao hơn thời điểm 31.12.2023...