Ý kiến các nhà khoa học về hướng xử lý vụ lấp sông Đồng Nai làm dự án: Rất không nên 'tạm dừng' hoặc 'đánh giá lại' !!

Quá nhiều sai phạm trong việc lấp lấn sông Đồng Nai - Ảnh: Diệp Đức Minh

Phân tích nội dung báo cáo của Bộ Tài nguyên - Môi trường (TN-MT), TS Tô Văn Trường, chuyên gia tài nguyên nước và môi trường, Ban Chủ nhiệm chương trình nghiên cứu khoa học KC08/11-15 Bộ KH-CN, nhận xét: “Bản báo cáo có những nội dung hoàn toàn trái ngược nhau. Nếu nhìn tổng thể thì nó mâu thuẫn và còn nhiều điểm bất cập, chưa rõ ràng”. Cụ thể, báo cáo đánh giá: “Dự án đã tuân thủ các quy định của pháp luật hiện hành về đất đai, xây dựng, đầu tư, giao thông đường thủy và đã có báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM)”, nhưng trong một đoạn khác lại viết “trong quá trình triển khai, dự án chưa lấy ý kiến của Bộ TN-MT” dù theo quy định, dự án phải lấy ý kiến của bộ này. Như vậy không thể gọi là đã tuân thủ các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng.

Báo cáo cũng không nêu việc chủ dự án không đầu tư di dời trạm thủy văn mà lại đầu tư bằng một dự án khác sử dụng vốn ngân sách nhà nước, nghĩa là vẫn bao che cho sai phạm của tỉnh. “Báo cáo không nói rõ khi nào Bộ TN-MT sẽ hoàn thành thẩm định ĐTM dự án. Cũng không nói rõ trách nhiệm của cá nhân khi phê duyệt dự án và những đơn vị liên quan”, TS Trường nêu quan điểm.

TS Đào Trọng Tứ, Cố vấn Mạng lưới sông ngòi VN (VRN), cho rằng với một dự án sai phạm đã quá rõ ràng như lấp sông Đồng Nai phát triển khu đô thị, dư luận, các nhà khoa học cũng đều lên tiếng phản đối rất nhiều, thì với vai trò là cơ quan bảo vệ luật pháp, lẽ ra Bộ TN-MT cần đưa ra kiến nghị với Chính phủ xử lý dứt khoát hơn chứ không phải theo kiểu cố tình trì hoãn như vậy được. “Kiến nghị này cho tôi cảm giác sau 2 tháng, 4 bộ cùng vào cuộc nhưng sự việc lại quay lại mốc ngày 27.3 khi Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải chỉ đạo các bộ này vào cuộc. Cấp bộ là cơ quan được giao soạn thảo luật trình QH phê duyệt ban hành, là nơi nắm luật rất chặt, bảo vệ luật pháp mà kiến nghị kiểu sợ trách nhiệm như vậy thì làm sao bảo vệ pháp luật do mình đề ra được, sao mà thuyết phục được người dân”, ông Tứ nói.

“Dự án này người ta đã dừng rồi sao bây giờ lại còn kiến nghị dừng? Họ (4 bộ) đi một vòng rồi trở lại điểm ban đầu. Họ chỉ ra cái sai của ĐTM rồi mà lại còn đề xuất dừng để đánh giá lại thì thật tình tôi không hiểu nổi”, bà Ngụy Thị Khanh, Giám đốc Trung tâm phát triển sáng tạo Xanh (GreenID) - Hà Nội, bức xúc. Theo bà Khanh, là bộ chủ quản của vấn đề liên quan đến tài nguyên môi trường, lẽ ra Bộ TN-MT phải chỉ thẳng thắn những sai phạm và đưa ra một kiến nghị rõ ràng, mạch lạc chứ kiến nghị như trong báo cáo là “chưa thỏa đáng”.

PGS-TS Lê Anh Tuấn, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu biến đổi khí hậu (ĐH Cần Thơ) chia sẻ: “Tôi cảm thấy hơi tiếc. Đúng ra là Bộ TN-MT phải đề xuất ngưng luôn, trả lại hiện trạng ban đầu bởi vì dự án đã sai về luật - là điều đầu tiên và là thứ quan trọng nhất. Thứ hai là cơ sở khoa học không đạt yêu cầu. Đã sai cả 2 điều đó thì còn thẩm định lại ĐTM để làm gì? Tôi không hiểu Bộ TN-MT ở đây có vấn đề gì mà cứ nói chung chung, “hàng hai” quá mà không chịu dứt khoát. Tại sao trong khi những người dân bình thường xây cất nhà cửa sai phạm thì nhà nước bắt đập bỏ, tháo dỡ trả lại nguyên trạng còn ở đây là chuyện liên quan đến một con sông lớn như vậy, tài sản chung của cả cộng đồng thì lại...”.

“Kiến nghị tiếp tục giao cho bộ TN-MT chủ trì, phối hợp với các bộ liên quan để thẩm định lại ĐTM như vậy thì bao giờ mới giải quyết được vấn đề?”, TS Đào Trọng Tứ nêu câu hỏi và nói thẳng: “Lối thoát trong vụ lấp sông Đồng Nai không quá khó. Vì vậy, dư luận hoàn toàn có thể đặt nghi vấn rằng kiến nghị của Bộ TN-MT có thể là một cách mở đường thoát cho dự án này”, ông Tứ nói.