Yêu cầu điều tra đơn vị đóng tàu vỏ thép kém chất lượng

Ngày 9.6, tại TP.Quy Nhơn (Bình Định), Bộ NN-PTNT tổ chức hội nghị chuyên đề về đóng mới, nâng cấp tàu cá theo Nghị định 67/2014/NĐ-CP. Tham dự hội nghị có đại diện Bộ Quốc phòng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các ngân hàng thương mại, các cơ sở đóng tàu, chính quyền địa phương 28 tỉnh, thành có biển trên cả nước và một số chủ tàu vỏ thép đóng theo Nghị định 67.

Theo Tổng cục Thủy sản, đến tháng 5.2017, cả nước đóng được 297 tàu cá vỏ thép theo Nghị định 67. Hầu hết các tàu đã đánh bắt hiệu quả, đem lại lợi ích kinh tế cao cho chủ tàu nhưng cũng có một số tàu vỏ thép ở Bình Định vừa đưa vào sử dụng đã bị hư hỏng.

Ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Bình Định, cho biết tỉnh này đóng được 47 tàu vỏ thép tại 9 cơ sở đóng tàu. Qua kiểm tra, Công ty TNHH MTV Nam Triệu đóng 20 tàu vỏ thép thì có 13 tàu bị hư hỏng, Công ty TNHH Đại Nguyên Dương đóng 5 chiếc thì tất cả đều bị trục trặc.

Đầu tháng 6, UBND tỉnh Bình Định đã thành lập tổ thẩm định đánh giá chất lượng của 18 tàu vỏ thép bị trục trặc trên địa bàn. Hiện tổ thẩm định đã kiểm tra thực tế 12 tàu, lấy mẫu thép để kiểm định chất lượng, giám định vỏ tàu, máy tàu và trang thiết bị… Kết quả sơ bộ mà tổ thẩm định ghi nhận là vỏ tàu bị gỉ sét, chất lượng thép không đúng theo hợp đồng (thay thế thép Hàn/Nhật bằng thép Trung Quốc), chất lượng và quy trình sơn không đảm bảo, máy tàu hư hỏng đã sửa chữa và không đồng bộ, trang thiết bị hàng hải và khai thác bị hư hỏng, không đồng bộ…

“Các chủ tàu chưa am hiểu về tàu vỏ thép và giám sát đóng mới nên khó khăn trong việc giám sát đóng tàu. Khi nhận bàn giao, ngư dân chưa hiểu và chưa kiểm tra đầy đủ con tàu thực tế so với hợp đồng…”, ông Hổ nói.

Tại tỉnh Phú Yên cũng có 3 tàu vỏ thép vừa bàn giao cho ngư dân trong năm 2016 cũng bị hư hỏng. Ông Phan Thanh Trị (ở P.Phú Đông, TP.Tuy Hòa, Phú Yên) cho biết tàu cá vỏ thép của mình mang biển hiệu PY 99991-TS được bàn giao vào tháng 9.2016. Ông Trị đi 3 chuyến biển đầu tiên với tàu vỏ thép đều bị trục trặc phải vào bờ sớm, chịu thua lỗ. Đến chuyến biển thứ 4 thì lục lư cần cẩu bị đứt, đập vào mắt ông Trị làm tổn thương mắt phải đến nay chưa lành.

Theo ông Teddy Trương Thưởng, đại diện Tập đoàn Xin Min Hua Pte Ltd (Singapore), đơn vị được ủy quyền phân phối máy thủy duy nhất của hãng Mitsubishi (Nhật Bản) tại thị trường Việt Nam, trong ngày 8.6, đơn vị này cùng 1 kỹ thuật người nước ngoài đã kiểm tra 9 tàu cá vỏ thép có lắp máy Mitsubishi thì chỉ có 1 tàu lắp đúng máy thủy do đơn vị này cung cấp, 8 tàu còn lại lắp máy không phải hàng chính hãng 100% và không phải do đơn vị này cung cấp.

“Qua kiểm tra ban đầu, 8 máy này có dấu hiệu cải hoán để phù hợp với môi trường hoạt động của máy thủy. Chẳng hạn, một số chi tiết như máy bơm nước biển, bộ giải nhiệt không đồng bộ, bị độ chế nên hay xảy ra sự cố máy bị nóng, ra khói đen, một số không hoạt động được…”, ông Teddy Trương Thưởng nói.

Ông Teddy Trương Thưởng cho hay tại Việt Nam, Tập đoàn Xin Min Hua Pte Ltd chỉ có 2 đơn vị phân phối chính thức máy thủy Mitsubishi là Công ty Tân Trung Thịnh và Công ty CMP (tại cuộc họp với UBND tỉnh Bình Định và các ngư dân vào ngày 10.5, ông Bùi Hữu Hùng, Phó giám đốc Công ty TNHH MTV Nam Triệu cho biết đơn vị đã ký hợp đồng cung ứng máy tàu Mitsubishi với Công ty Thương mại - Xuất nhập Hoàng Gia Phát).

Nhiều đại biểu dự hội nghị cho rằng việc để ngư dân tự lựa chọn đơn vị đóng tàu, lựa chọn thiết bị, mẫu thiết kế tàu, tự giám sát tàu đóng mới… trong khi không có cơ quan nhà nước nào chịu trách nhiệm tư vấn, giám sát giúp ngư dân là hết sức bất cập.

Ông Trần Châu, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, cũng cho rằng việc chưa có quy định rõ trách nhiệm của Sở NN-PTNT, UBND tỉnh, các đơn vị chuyên môn của Bộ NN-PTNT và các ngân hàng trong việc giám sát đóng mới tàu vỏ thép nên các cơ sở đóng tàu có phần lạm quyền và lợi dụng sự thiếu hiểu biết của ngư dân về chất lượng tàu, máy móc thiết bị…

“Vấn đề bất thường là trước đây ngư dân liên tiếp khiếu kiện, báo cáo về tình hình tàu vỏ thép bị hư hỏng nhưng gần đây, khi tỉnh lập đoàn kiểm tra, thẩm định thì ngư dân xin rút đơn, không kiện nữa. Chắc có khi là đi “đêm” với nhau", ông Châu nói.

Tại hội nghị, ngư dân Trần Đình Sơn (ở xã Mỹ An, H.Phù Mỹ, tỉnh Bình Định), chủ tàu cá vỏ thép BĐ 99245 TS, cũng cho biết đã gửi đơn trình báo với các cơ quan chức năng việc Công ty TNHH MTV Nam Triệu đã lừa bản thân ông và một số chủ tàu khác trong việc ngư dân ký đơn xin rút hồ sơ, đề nghị thẩm định.

Tại cuộc họp, ông Trần Châu đề nghị sau khi có kết luận của tổ thẩm định tàu vỏ thép, nếu máy móc bị hư hỏng là máy cũ hoặc máy không đồng bộ thì 2 đơn vị đóng tàu là Công ty TNHH MTV Nam Triệu và Công ty TNHH Đại Nguyên Dương phải thay máy mới, thép đóng tàu không đúng chủng loại, chất lượng không đảm bảo cũng phải thay lại loại thép đúng như hợp đồng, đối với tàu bị gỉ sét phải sơn lại toàn bộ theo đúng quy trình, các trang thiết bị trên tàu cũng phải trang bị đúng hợp đồng… Ông Châu cũng đề nghị các công ty đóng tàu phải đền bù các thiệt hại cho chủ tàu do tàu vỏ thép bị hư hỏng, phải nằm bờ sửa chữa không đi đánh bắt được…

Ông Châu khẳng định ngư dân, đơn vị đóng tàu hay cơ quan quản lý nhà nước… có sai phạm trong việc thực hiện Nghị định 67 thì UBND tỉnh Bình Định đều đề nghị các cơ quan chức năng vào cuộc xử lý nghiêm minh. Sau khi đại diện bán hàng của Mitsubishi có báo cáo về vấn đề các đơn vị cung ứng máy thủy cho ngư dân không phải là hàng chính hãng, không đồng bộ, UBND tỉnh Bình Định sẽ chuyển cho cơ quan điều tra để làm rõ. “Tối qua (8.6), tôi đã gọi điện chỉ đạo Công an tỉnh phải vào cuộc, báo cáo Bộ Công an vào cuộc điều tra. Vì nếu để tình hình này diễn ra, thì Nghị định 67 sẽ không có hiệu quả”, ông Châu cho biết.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Vũ Văn Tám đồng ý với những kiến nghị của lãnh đạo tỉnh Bình Định đưa ra đối với 2 đơn vị đóng tàu là Công ty TNHH Đại Nguyên Dương và Công ty TNHH MTV Nam Triệu. Ông Tám cho biết quan điểm của Bộ NN-PTNT cũng như của UBND tỉnh Bình Định là trách nhiệm lớn nhất và bao trùm trong việc 18 tàu vỏ thép kém chất lượng là do đơn vị đóng tàu.

“Bộ NN-PTNT quyết định tạm đình chỉ việc nhận thêm hợp đồng đóng mới đối với Công ty TNHH Đại Nguyên Dương và Công ty TNHH MTV Nam Triệu để 2 công ty này có trách nhiệm khắc phục sự cố của 18 con tàu bị hỏng hóc”, ông Tám cho biết.

Ngoài ra, ông Tám cũng đề nghị các địa phương khác có triển khai Nghị định 67 thực hiện việc thành lập các tổ thẩm định, kiểm tra lại chất lượng tàu vỏ thép và tổng rà soát các cơ sở đóng tàu, những nhà máy nào kém năng lực, không đáp ứng điều kiện thì báo cáo để Bộ đưa ra khỏi danh sách cơ sở đóng tàu.