Ai đang tranh ‘cúp châu Phi’?

Họ được phát hiện tài năng và được mời sang châu Âu thi đấu với những hợp đồng bộn bạc. Họ "đổi đời", trong khi các CLB giàu mạnh ở châu Âu cũng hưởng lợi ở khía cạnh chuyên môn. Giờ thì quá khác: chẳng còn gì để khám phá hay phát hiện nữa. Một mặt, hầu như không còn điều gì mới mẻ để "bất ngờ phát hiện" trong thời buổi công nghệ này. Nhưng mặt khác, cúp châu Phi bây giờ không giới thiệu hàng loạt ngôi sao mới như xưa là do một vấn đề mới, gọi là thời thế cũng được. Bây giờ, các đội tuyển châu Phi rất tích cực săn lùng tài năng bên ngoài châu lục, rồi mời về khoác áo đội tuyển quốc gia dự cúp châu Phi. Tất nhiên, phải có những yếu tố đi kèm mà ai cũng biết, đại khái là nguồn gốc của cầu thủ trong cuộc.

AFP

Dẫn đầu giải vua phá lưới AFCON 2023 tính đến thời điểm này là một cầu thủ đã bị loại: Emilio Nsue, người ghi 5 bàn cho đội tuyển Guinea Xích Đạo ở vòng bảng. Nhiều tờ báo còn cho rằng Nsue là ngôi sao mới của bóng đá châu Phi. Kỳ thực, cầu thủ này sinh ra tại Palma De Mallorca (Tây Ban Nha), đã lần lượt chơi bóng khắp Tây Ban Nha, Anh, Síp, Bosnia & Herzegovina, hiện đang khoác áo CLB Intercity ở giải hạng ba của Tây Ban Nha. Anh chưa bao giờ chơi bóng ở châu Phi, ngoài việc khoác áo đội tuyển quốc gia Guinea Xích Đạo, theo nguồn gốc của bố. Nhờ các bàn thắng của Nsue, Guinea Xích Đạo bất ngờ đứng đầu bảng A - trên cả đội chủ nhà Bờ Biển Ngà hoặc ứng cử viên vô địch Nigeria. Nhưng vào đến vòng 1/8 thì họ thua Guinea 0-1. Mohamed Bayo ghi bàn duy nhất cho Guinea ở phút 90+8. Điều đáng chú ý: Bayo cũng không sinh ra ở Guinea. Anh sinh tại Pháp, hiện là cầu thủ Lille nhưng khoác áo Le Havre theo hình thức cho mượn. Do nguồn gốc của bố mẹ, Bayo có quốc tịch kép và đủ điều kiện khoác áo đội tuyển Guinea.

Ở kỳ AFCON 2021, thủ quân Kalidou Koulibaly giương cao chiếc cúp vô địch trong màu áo Senegal. Còn tại AFCON 2019 thì thủ quân Riyad Mahrez của Algeria lãnh cúp. Họ đều không sinh ra ở châu Phi. Năm nay, có khoảng 200 trường hợp không sinh tại châu Phi trong danh sách 630 cầu thủ tham dự AFCON 2023. Pháp là "vựa" cung cấp tuyển thủ châu Phi nhiều nhất hiện nay. Có đến 104 cầu thủ sinh ra tại Pháp, khoác áo các đội châu Phi khác nhau tại AFCON năm nay. Kế đến là Tây Ban Nha với 24 cầu thủ. Có 15 trường hợp sinh ra tại Anh. Diện lựa chọn tuyển thủ cho các đội bóng châu Phi bây giờ phong phú đến mức có cả những cầu thủ chào đời tại Ireland hoặc Ả Rập Xê Út thi đấu ở AFCON 2023. Ma Rốc, Guinea Xích Đạo, Guinea là các đội tuyển dùng "hàng ngoại" nhiều hơn cả: mỗi đội có từ 16 đến 18 tuyển thủ không sinh ra trong nước.

Bản đồ quyền lực tại AFCON 2023 cũng khác. Trong số 8 đội lọt vào tứ kết, chỉ có Nigeria và Bờ Biển Ngà là tên tuổi quen thuộc. Cape Verde, Mali, Guinea đều chưa bao giờ xuất hiện ở đấu trường World Cup. Các thế lực hùng mạnh trước đây như Ghana, Senegal, Tunisia, Cameroon, Ai Cập đều sớm bị loại.