ASEAN - Úc: Hướng tới một tương lai vì hòa bình và thịnh vượng

Tại TP.Melbourne, Úc, sáng nay 6.3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tham dự phiên họp toàn thể Hội nghị Cấp cao Đặc biệt kỷ niệm 50 năm quan hệ ASEAN - Úc. Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo các nước ASEAN, Úc, Tổng thư ký ASEAN, lãnh đạo Đông Timor và báo cáo viên của Úc.

NHẬT BẮC

Nhìn lại quan hệ nửa thế kỷ qua, lãnh đạo hai bên bày tỏ hài lòng với sự phát triển quan hệ và thành quả hợp tác, nhất là từ khi hai bên thiết lập Đối tác chiến lược năm 2014 và nâng cấp lên Đối tác chiến lược toàn diện năm 2021.

Úc là Đối tác đối thoại đầu tiên và cũng là một trong những đối tác đầu tiên thiết lập Đối tác chiến lược toàn diện với ASEAN.

Theo đánh giá của các nhà lãnh đạo dự hội nghị, quan hệ hai bên đang phát triển năng động trên tất cả các lĩnh vực chính trị - an ninh, kinh tế, văn hóa - xã hội và hợp tác phát triển, trong đó năm 2022 kim ngạch thương mại hai chiều đạt hơn 101 tỉ USD, tăng gần 20% so với 2021; đầu tư trực tiếp nước ngoài từ Úc vào ASEAN đạt hơn 2 tỉ USD, tăng gấp 6,5 lần so với 2021, gần đạt mức trước đại dịch Covid-19.

Úc cũng là một trong những đối tác hàng đầu hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, cung cấp học bổng cho sinh viên các nước ASEAN, hỗ trợ tài chính, kỹ thuật giúp tăng cường kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển và phát triển tiểu vùng Mê Kông...

NHẬT BẮC

Trao đổi về những định hướng phát triển quan hệ thời gian tới, hai bên nhất trí cần nỗ lực tạo chuyển biến mạnh mẽ trong hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư thông qua triển khai hiệu quả Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Úc - New Zealand (AANZFTA) mới được nâng cấp và Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Đồng thời, đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực mới như đổi mới sáng tạo, kinh tế số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng, thương mại điện tử, kết nối… trở thành động lực tăng trưởng mới cho quan hệ kinh tế.

ASEAN hoan nghênh Úc công bố bổ sung 222,5 triệu đô la Úc cho hợp tác với các nước tiểu vùng Mê Kông, lập Quỹ đầu tư trị giá 2 tỉ đô la Úc và các sáng kiến khác nhằm thúc đẩy thương mại và đầu tư với các nước ASEAN thời gian tới.

Vẫn tại hội nghị, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác chính trị - an ninh, quốc phòng, hợp tác biển, an ninh mạng, nhất là trong khuôn khổ các cơ chế, diễn đàn do ASEAN khởi xướng và dẫn dắt như EAS, ARF và ADMM+, đóng góp định hình cấu trúc khu vực dựa trên pháp luật với ASEAN đóng vai trò trung tâm, triển khai hợp tác trên cơ sở Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP). Cùng đó, hai bên xác định đẩy mạnh hợp tác giáo dục, đào tạo, lao động, du lịch, trao đổi văn hoá, giao lưu nhân dân, nhất là giữa thanh niên và lãnh đạo trẻ hai bên...

NHẬT BẮC

Tại đây, Úc công bố bổ sung 40 triệu đô la Úc cho Chương trình Đối tác biển Đông Nam Á, nâng tổng số tài trợ thành 64 triệu đô la Úc cho 4 năm tới; cấp 55 học bổng thạc sĩ và 55 học bổng nghiên cứu sinh thuộc khuôn khổ Sáng kiến "Úc vì Tương lai ASEAN"; lập Trung tâm ASEAN - Úc để thúc đẩy giao lưu văn hóa, giáo dục giữa hai bên…

Nhận định tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp; bất ổn, xung đột gia tăng ở nhiều nơi trong đó có xung đột Nga - Ukraine, dải Gaza, biển Đỏ, Biển Đông, Bán đảo Triều Tiên..., hai bên nhất trí hơn bao giờ hết cần đề cao văn hóa đối thoại và hợp tác, xây dựng lòng tin và ngăn ngừa xung đột.

Vai trò của luật pháp quốc tế và chủ nghĩa đa phương trong ứng xử và trong hợp tác cùng đối phó với thách thức chung cũng được các nước nêu ra tại hội nghị, bên cạnh việc nhấn mạnh tầm quan trọng của duy trì hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông; giải quyết hoà bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên Hiệp Quốc về luật Biển (UNCLOS 1982); kêu gọi thực hiện đầy đủ Tuyên bố DOC, sớm xây dựng Bộ Quy tắc COC hiệu lực, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, đưa Biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.

Ba đột phá, ba tăng cường cho quan hệ ASEAN - Úc

Phát biểu tại phiên họp toàn thể, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt của Hội nghị; đánh giá cao quan hệ gần gũi và lâu đời giữa ASEAN và Úc và sự hợp tác, hỗ trợ của Úc đối với ASEAN 50 năm qua. Thủ tướng đề xuất ba đột phá và ba tăng cường cho quan ASEAN-Úc thời gian tới. 

Theo đó, hai bên cần đột phá trong hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư, phấn đấu tăng gấp đôi kim ngạch thương mại trong 10 năm tới; đột phá trong hợp tác phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao và hợp tác lao động; đề nghị ASEAN và Úc sớm lập cơ chế tham khảo để trao đổi các biện pháp cụ thể; đột phá trong hợp tác về khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo, trong đó tập trung phát triển kinh tế số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn và những ngành, lĩnh vực mới nổi như chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo; đề xuất nghiên cứu khả năng đàm phán Hiệp định kinh tế số ASEAN-Úc. 

Hai bên cần tăng cường tin cậy chính trị, hợp tác bảo đảm hòa bình và an ninh khu vực, đề cao văn hóa đối thoại và hợp tác, thúc đẩy xây dựng lòng tin và ngoại giao phòng ngừa, khuyến khích các nước lớn đóng góp có trách nhiệm với khu vực. 

Kết thúc hội nghị, các lãnh đạo hai bên đã thông qua "Tuyên bố Tầm nhìn của Lãnh đạo ASEAN - Úc - Đối tác vì hòa bình và thịnh vượng" và "Tuyên bố Melbourne - Đối tác vì tương lai", đề ra tầm nhìn về tương lai cũng như định hướng phát triển quan hệ trên tất cả các lĩnh vực thời gian tới.