Bao giờ mới tự động gia hạn kiểm định xe?

Chỉ có 1,4 triệu ô tô được tự động gia hạn

Trước đó, Cục Đăng kiểm (Bộ GTVT) đã phát đi tín hiệu sẽ có giải pháp hiệu quả để khắc phục tình trạng ùn tắc tại các trung tâm đăng kiểm (TTĐK) ngay trong tháng 5.2023, đó là thực hiện ngay việc tự động gia hạn đăng kiểm cho những xe không kinh doanh dưới 9 chỗ. Dự kiến khoảng 3,1 triệu xe đang có nhu cầu đăng kiểm trong đợt này sẽ được gia hạn tự động bằng các tem kiểm định điện tử. 

Giải pháp này đã giải tỏa tâm lý thị trường đăng kiểm bởi tính hiệu quả của nó. Tuy nhiên cho đến lúc này, chuẩn bị bước qua tháng 6, Bộ GTVT mới chỉ đang trong giai đoạn gửi văn bản đến các bộ: Công an, Quốc phòng, Tư pháp, Tài chính, KH-CN, TN-MT, Công thương và Hiệp hội Bảo hiểm VN để lấy ý kiến góp ý dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 16/2021/TT-BGTVT quy định về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (ATKT-BVMT) phương tiện giao thông cơ giới đường bộ theo trình tự, thủ tục rút gọn. Như vậy, kỳ vọng của người dân về việc có ngay giải pháp khắc phục ùn tắc đăng kiểm có nguy cơ cao bị trễ hẹn.

QUANG THUẦN

Theo Bộ GTVT, giải pháp sửa đổi, bổ sung thông tư về việc cơ quan đăng kiểm tự động cấp xác nhận gia hạn là có thật, tuy nhiên thời gian có thể sẽ không như dự định vì phải lấy ý kiến nhiều bộ, ngành liên quan. Đáng chú ý, dự thảo có một số điểm không giống như kỳ vọng là sẽ tự động gia hạn toàn bộ cho xe không kinh doanh. 

Dự thảo nêu rõ: "Đối tượng áp dụng là các ô tô chở người đến 9 chỗ không kinh doanh vận tải hết hạn kiểm định trong khoảng thời gian 1 năm kể từ ngày thông tư được ban hành sẽ được tự động giãn chu kỳ kiểm định theo chu kỳ mới quy định tại Thông tư 02/2023". Ví dụ, quy định này có hiệu lực từ tháng 6.2023 thì chỉ áp dụng cho các xe có hạn kiểm định từ tháng 6.2023 đến hết tháng 6.2024. Như vậy, thời hạn tiếp tục sử dụng của giấy chứng nhận kiểm định và tem kiểm định trong mọi trường hợp không vượt quá ngày 31.12.2024.

Đơn cử, 1 ô tô dưới 9 chỗ sản xuất được 5 năm, hết hạn kiểm định chu kỳ hiện tại vào ngày 30.6.2024 (ngày cuối cùng quy định còn thời hạn hiệu lực) vẫn được tự động giãn chu kỳ kiểm định thêm 6 tháng (từ 18 tháng lên 24 tháng theo chu kỳ mới), đến hết ngày 31.12.2024 sẽ hết thời hạn sử dụng Giấy chứng nhận kiểm định và tem kiểm định đã cấp. Lúc này chủ xe mới phải đưa xe đi kiểm định để tiếp tục một chu kỳ kiểm định mới.

Điều này đồng nghĩa với việc các phương tiện có hạn kiểm định trước ngày thông tư có hiệu lực (dù có trường hợp vẫn chưa được kiểm định do quá tải đăng kiểm) sẽ không được áp dụng ngay chu kỳ kiểm định mới. Theo tính toán của Cục Đăng kiểm, sẽ có hơn 155.000 phương tiện nằm trong diện này. Bộ GTVT giải thích điều này dựa trên cơ sở kiến nghị của Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính), các công ty bảo hiểm xe cơ giới và Cục CSGT do lo ngại tồn tại các trường hợp phương tiện đã bị lập biên bản vi phạm hành chính, bị từ chối bồi thường hoặc đã bị cơ quan chức năng xử lý vì hết hạn kiểm định trước ngày thông tư có hiệu lực. Những trường hợp này không thể thực hiện được vì vướng các quy định pháp luật khác.

Theo thống kê của Cục Đăng kiểm, sẽ có gần 1,4 triệu ô tô đến 9 chỗ không kinh doanh vận tải được lùi thời hạn kiểm định thêm 6 tháng.

Doanh nghiệp bức xúc vì bị "treo" xe

Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Nguyễn Văn Hùng, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Vận tải Bình Dương, chia sẻ: "Các doanh nghiệp (DN) vận tải đang rất bức xúc vì những thiệt hại mà họ gánh chịu hằng ngày, hằng giờ rất lớn. DN cũng rất hy vọng những giải pháp của cơ quan quản lý sẽ được áp dụng nhanh để giảm bớt khó khăn cho người dân, nhưng cuối cùng đến thời điểm hiện nay đã hơn 6 tháng mà tình hình vẫn chưa chuyển biến. Nhiều DN đã mất niềm tin vào các giải pháp mà cơ quan quản lý đưa ra".

Theo phản ảnh của nhiều DN vận tải, hiện nay việc bốc số lấy phiếu hẹn ngày kiểm định bằng thủ công tại nhiều địa phương đã ngưng trệ do quá tải, các phương tiện muốn đăng ký kiểm định khi đến hạn đều bị từ chối. Việc bốc số lấy phiếu hẹn kiểm định bằng ứng dụng (app), qua trang web (ttdk.com.vn) cũng không đăng ký được do hệ thống thông báo đã đầy. Các TTĐK tại TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Long An, Bà Rịa-Vũng Tàu nhiều nơi không hoạt động, gây áp lực quá tải lên các TTĐK còn lại. Số lượng phương tiện ô tô đến hạn kiểm định quá nhiều trong khi các đăng kiểm viên làm việc theo số lượng hạn mức, trong đó ưu tiên kiểm định các xe không kinh doanh để ít rủi ro hơn.

Ông Đinh Nam Dinh, Giám đốc HTX Vận tải số 9 (TP.HCM), cho biết: "Tình hình đăng kiểm hiện nay giống như "con chim trúng tên" nên luôn lo lắng, thận trọng. Trước đây khi chưa xảy ra sự cố, các xe đến kiểm định rất thuận lợi, thậm chí không có tiêu cực cũng rất dễ đậu. Còn hiện tại các xe kinh doanh gặp bất lợi khi các khâu đăng kiểm siết chặt hơn trước. Xếp hàng chờ đến lượt đã khó, vượt qua kiểm định còn khó hơn. 

Thậm chí xe đạt được rồi mà cũng phải chờ đợi vì TTĐK không dám cấp giấy chứng nhận. Năng lực kiểm định hiện nay đã không đáp ứng nổi nhu cầu mà còn có hiện tượng e dè, không dám cấp giấy chứng nhận khiến DN, HTX gặp khó khăn nhiều hơn. Chúng tôi chưa thống kê chính xác nhưng số phương tiện của HTX quá hạn đăng kiểm rất nhiều. Dĩ nhiên khi chưa đạt kiểm định thì xe không dám đưa ra kinh doanh nên mức thiệt hại chưa thể tính toán được".

Các DN thuộc hiệp hội DN vận tải tại TP.HCM và Bình Dương kiến nghị: "Cần tăng thêm thời gian làm việc của các trạm đăng kiểm luôn buổi chiều thứ bảy và chủ nhật (hiện tại các trạm đăng kiểm nghỉ vào cuối tuần); cho phép các TTĐK làm thêm giờ được phụ thu phí để giải quyết chế độ làm thêm giờ cho nhân viên. Các TTĐK xây dựng thêm 1 làn ưu tiên để kiểm định những ô tô đã hết hạn kiểm định".

Theo ông Nguyễn Văn Hùng, giải pháp tự động giãn chu kỳ kiểm định xe chở người dưới 9 chỗ không kinh doanh vận tải, hay còn gọi là xe gia đình, đã được cấp giấy chứng nhận và tem kiểm định, mà không phải đưa xe đến kiểm định lại cần phải được nhanh chóng thông qua và sớm áp dụng để giải tỏa ùn tắc; nếu kéo dài thì sẽ mất hết thời cơ và đến lúc đó cũng không còn giá trị. Bên cạnh đó, cần cho tất cả phương tiện đang hoạt động dưới 3 năm đối với xe kinh doanh và 5 năm đối với xe không kinh doanh được miễn kiểm định thêm 3 tháng đến 6 tháng khi đến hạn. Họ chỉ cần mang giấy tờ đến để kiểm tra và được cấp tem kiểm định kỳ tiếp theo.