Bất công cho doanh nghiệp

Theo quy định của luật Quản lý thuế, doanh nghiệp (DN) nợ thuế quá 90 ngày kể từ khi hết thời hạn nộp thuế phải nộp tiền phạt, không được đăng ký tờ khai, bị cưỡng chế thuế cho đến khi nào nộp đầy đủ mới thôi. Nhưng thuế nợ DN thì năm này qua năm khác, đơn vị ít thì vài tháng, dài thì vài năm. Nhiều DN đã nhận quyết định hoàn thuế nhưng rồi cũng bị treo.

Tại hội nghị đối thoại về chính sách thuế cuối năm ngoái, tận dụng giờ giải lao, một số DN đã lên tận bàn Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn chất vấn về vấn đề này. Nhà thuế thì kêu hết tiền. Bộ Tài chính khẳng định không thiếu tiền. Chẳng biết ai đúng, ai sai, nhưng người chịu trận cuối cùng vẫn là DN. Họ chỉ còn biết ngậm ngùi bảo nhau, tiền thuế thu thì dễ, chi còn khó hơn lên trời. Cuộc họp giữa Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng ngày 8.3 tại TP.HCM cũng nóng lên vì DN "tố" ngành thuế chậm hoàn thuế.

Cũng hết sức bất công khi DN chậm thuế thì bị gọi là chây ì, bị bêu tên cho toàn dân thiên hạ biết. Nhưng thuế nợ DN thì "dính" chỗ nào, đơn vị ấy phải chịu. Từ lúc áp dụng hình thức bêu tên DN nợ thuế, nhiều ý kiến cũng đòi hỏi bêu tên những đơn vị chậm hoàn thuế như một cách sòng phẳng với DN nhưng ý kiến này rơi vào thinh không. Thuế nợ cứ nợ, DN kêu cứ kêu.

Bị đẩy làm chủ nợ bất đắc dĩ nên rất nhiều DN cũng buộc phải trở thành con nợ, phải đi vay vốn để sản xuất, kinh doanh. Công ty nào có tài sản thế chấp, có mối quan hệ tốt thì còn vay được vốn ngân hàng. Những đơn vị nhỏ, lẻ chỉ có cách huy động nóng chỗ này, chỗ kia, chấp nhận lãi suất cao để có vốn xoay vòng. Cứ như vậy, chẳng trách DN của ta ngày càng nhỏ đi, thậm chí "li ti hóa" như một chuyên gia kinh tế đã nhận xét.

Nhiều ý kiến cho rằng, phải áp dụng phạt lãi suất nếu chậm hoàn thuế. Điều này là đúng nhưng chưa đủ. Cái DN cần đâu phải là số tiền phạt lãi suất của nhà thuế. Họ cũng không hề muốn "ăn thua đủ" với nhà nước. Cái họ cần là một quy trình hoàn thuế đơn giản, nhanh gọn để không tốn thời gian, công sức, sự bực tức và đặc biệt là bị treo vốn như hiện nay.

Đáng buồn là những vấn đề liên quan đến thuế chưa bao giờ là mới. Việc hoàn thuế cũng đã thực hiện ngót nghét 17 - 18 năm nay nhưng rối vẫn rối, phức tạp vẫn phức tạp và ngày càng trở thành nỗi bức xúc, chán ngán của người dân, DN. Đã đến lúc phải xem việc hoàn thuế chậm trễ, gây ai oán hiện nay là lỗi quy trình hay lỗi con người để "xử" dứt điểm một lần cho xong. Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế phải trả lời cho người dân, DN biết có làm được hay không? Bao giờ làm? Thời gian bao lâu chứ không thể cứ lâu lâu tổ chức cuộc gặp gỡ nghe ý kiến. Hết họp rồi mọi chuyện lại y như cũ.

Nếu chúng ta không thể cải thiện một quy trình hoàn thuế phức tạp, lạc hậu, chậm trễ đã tồn tại gần 20 năm qua thì không thể nói đến cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh.

DN đã chịu đựng sự bất công này quá lâu rồi.