Bất đồng trong chiết khấu bán lẻ xăng dầu, VCCI kiến nghị xử lý ra sao?

Doanh nghiệp bán lẻ kiến nghị chiết khấu 5 - 6%

Trong nhiều nội dung được góp ý trong dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 95/2021/NĐ-CP và Nghị định 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu, quy định chiết khấu bán lẻ xăng dầu là vấn đề có những ý kiến, quan điểm trái chiều.

NGỌC THẮNG

Mới đây, hàng trăm doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu phía nam gửi đơn kiến nghị Chính phủ về sự cần thiết phải có quy định mức chiết khấu 5 - 6% cho khâu bán lẻ và phải tính trong giá cơ sở xăng dầu để doanh nghiệp cấp hàng phải thực hiện.

Trong văn bản góp ý gửi Bộ Công thương, UBND tỉnh Kiên Giang đồng tình với các doanh nghiệp bán lẻ khi kiến nghị cần có quy định chiết khấu định mức trên mỗi lít xăng, dầu cho các cửa hàng bán lẻ. Chi phí này để các doanh nghiệp bán lẻ duy trì hoạt động, tránh tình trạng phải ngừng kinh doanh như vừa qua. Tỉnh Kiên Giang cũng kiến nghị phải cho phép doanh nghiệp bán lẻ được mua hàng từ nhiều nguồn, thay vì một nhà cung cấp như hiện nay để đảm bảo cạnh tranh, chủ động nguồn cung.

Liên quan đến chiết khấu bán lẻ xăng dầu, trong tờ trình gửi Chính phủ ngày 18.1, Bộ Công thương bày tỏ quan điểm, Nhà nước chỉ quản lý và điều hành giá bán lẻ mặt hàng xăng dầu, để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và điều hành kinh tế vĩ mô; không điều chỉnh mức chiết khấu. Theo Bộ Công thương, điều này là phù hợp với thực tế do giá bán lẻ xăng dầu được Nhà nước điều hành và quy định mức giá trần nên mức chiết khấu là yếu tố để phản ánh tính thị trường và không nên can thiệp sâu vào những thỏa thuận dân sự.

Trong 2 phương án nêu trong dự thảo, Bộ Công thương đề xuất chọn phương án 1 không quy định mức chiết khấu tối thiểu, với lý do để các doanh nghiệp tự quyết định. Để đảm bảo lợi ích của các cửa hàng bán lẻ, khi ký hợp đồng thì các đại lý cần đưa ra điều khoản về mức chiết khấu tối thiểu với đơn vị cấp hàng.

Bên cạnh đó, Bộ Công thương đề xuất phương án chọn sửa đổi quy định về quyền của đại lý kinh doanh xăng dầu theo hướng cho phép đại lý kinh doanh xăng dầu được lấy từ nhiều nguồn và có thể giới hạn từ 2 - 3 nguồn thay vì chỉ có 1 nguồn như quy định hiện nay, điều này sẽ tăng vị thế cho đại lý trong quá trình đàm phán mua hàng.

Đề xuất 2 hướng xử lý chiết khấu bán lẻ xăng dầu

Trong văn bản góp ý dự thảo nghị định gửi đến Bộ Công thương, Văn phòng Chính phủ ngày 7.2, Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã phân tích kỹ về các phương án của Bộ Công thương, trong đó đề xuất xử lý quy định về chiết khấu bán lẻ xăng dầu.

Theo VCCI, thời gian vừa qua, nhiều doanh nghiệp bán lẻ phản ánh tình trạng chiết khấu bán lẻ bằng 0 đồng hoặc thậm chí âm khiến họ không muốn bán hàng nhưng buộc phải bán vì nếu không sẽ bị cơ quan chức năng xử phạt. Nhiều doanh nghiệp kiến nghị với VCCI để tổ chức này kiến nghị Chính phủ và Bộ Công thương là phải quy định mức chiết khấu tối thiểu cho các cửa hàng bán lẻ.

Đối với phương án 1 của Bộ Công thương, VCCI cho rằng với cách thức này thì Nhà nước đang can thiệp vào thị trường một cách nửa vời. Khi một mặt, Nhà nước tôn trọng quan hệ dân sự bằng cách không quy định chiết khấu tối thiểu hay giá bán buôn tối đa và không xử phạt bên bán buôn khi dừng bán hàng. Nhưng mặt khác, Nhà nước lại can thiệp vào quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp bán lẻ bằng cách quy định giá bán lẻ tối đa và xử phạt khi cửa hàng bán lẻ ngừng bán. Sự thiếu nhất quán trong chính sách này đã gây ra những hệ quả như đã trình bày và phân tích. 

Theo đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo điều chỉnh theo 2 hướng khác nhau. Trong trường hợp Nhà nước không can thiệp vào giá, để cung cầu thị trường quyết định giá, thì không quy định mức chiết khấu bán lẻ tối thiểu. Trong trường hợp Nhà nước tiếp tục can thiệp vào giá bán lẻ thì cần đồng thời điều hành chiết khấu tối thiểu (hoặc giá bán buôn tối đa) để bảo đảm đồng bộ cơ chế quản lý.

Trong văn bản gửi ý kiến góp ý, VCCI đồng ý đề xuất của Bộ Công thương cho phép các cửa hàng bán lẻ xăng dầu được lấy hàng từ nhiều nguồn nhưng có điều chỉnh một số quy định cụ thể. 

Cụ thể, nghị định mới cho phép cửa hàng bán lẻ được lựa chọn hình thức kinh doanh, có thể làm đại lý hoặc nhận nhượng quyền cho một thương nhân phân phối, hoặc có thể lựa chọn hình thức mua đứt bán đoạn.

Trong trường hợp cửa hàng bán lẻ làm đại lý hoặc nhận nhượng quyền thì chỉ được nhập hàng của một thương nhân phân phối. Thương nhân phân phối sẽ chịu trách nhiệm về chất lượng và giá cả hàng hóa theo quy định pháp luật.

Trong trường hợp cửa hàng bán lẻ lựa chọn hình thức mua đứt bán đoạn thì cho phép nhập hàng của nhiều đơn vị bán buôn. Khi đó, cửa hàng bán lẻ sẽ chịu trách nhiệm về chất lượng và giá cả xăng dầu theo quy định của pháp luật; sửa đổi quy định mẫu giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh bán lẻ xăng dầu theo hướng bỏ nội dung ghi tên đơn vị bán buôn cho cửa hàng bán lẻ.