Cà phê vàng, cầm tiền triệu vẫn khó mua

Cả thủ phủ Đắk Lắk chỉ có vài sào

Niên vụ cà phê 2023/24 nhà vườn trồng cà phê xã Dliê Ya (huyện Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk) vô cùng phấn khởi vì bán được giá cao chưa từng có. Nhưng không phải màu đỏ quen thuộc mà là vàng rực rỡ lạ mắt từ vườn cà phê đặc sản của anh Nguyễn Công Nam ở thôn Ea Bi.

MINH ĐĂNG

Anh Nam kể, khoảng 4 - 5 năm trước khi vườn cà phê già cỗi. Anh tìm giống mới về tái canh và chọn loại cà phê chè. Khi đó, anh được giới thiệu giống cà phê vàng. Thấy lạ nên anh mua về trồng thử với diện tích 1 sào (1.000m²) trên tổng diện tích vườn cà phê rộng 2 ha. Ban đầu, thu hoạch cà phê vàng bán chung với cà phê đỏ thông thường nhưng từ năm ngoái một nhà rang xay cà phê ở Lâm Đồng đặt vấn đề thu mua loại cà phê vàng với giá cao hơn. Nhiều người dân địa phương, kể cả các nhà vườn trồng cà phê cũng thích thú với những cây cà phê chín vàng óng ả.

Anh Trần Văn Thảo, Giám đốc HTX Nông nghiệp Đồi 900 (huyện Krông Năng) cho biết: Khu vực này có độ cao là từ 800 - 900m, phù hợp với giống cà phê chè, nên được trồng phổ biến. Thường trong vườn cà phê chè của bà con xã viên thỉnh thoảng có 1 - 2 cây cà phê khi chín quả có màu vàng rất đẹp. Ban đầu, người dân cũng không quan tâm, thu hoạch và bán chung với cà phê đỏ truyền thống. Một vài năm gần đây, biết khu vực này có giống cà phê vàng nhiều nhà rang xay, chủ yếu là dân "chơi cà phê", tìm đến và thu mua riêng với giá cao. 

"Giá cà phê vàng cao gấp đôi cà phê đỏ. Hiện nhiều thành viên của HTX và nhà vườn ở địa phương chuyển hướng tái canh vườn cà phê già cỗi bằng giống cà phê vàng. Bản thân tôi đã trồng thêm 2 sào cà phê vàng, những cây cà phê mới phát triển khá tốt. Hiện tại, giống cây này ngoài thị trường không có nên người dân muốn trồng đều phải tự kiếm hạt về ươm rồi mở rộng diện tích dần. Nhiều bà con nơi khác cũng tìm đến hạt cà phê vàng về để làm giống", anh Thảo kể.

Biến thể của cà phê chè Bourbon

Chuyên về cà phê đặc sản ở tỉnh Đắk Lắk, anh Nguyễn Đức Minh ở HTX Ea Tân (huyện Krông Năng), chia sẻ: Đây là một dòng cà phê đặc sản. Tuy nhiên, do số lượng ít nên anh chỉ thường đặt và chế biến riêng để sử dụng hoặc tặng bạn bè, người thân. Loại cà phê vàng này hiện được nhiều nhà rang xay tìm mua.

Ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) giải thích: Vào khoảng những năm 1910, người Pháp đưa cà phê chè vào trồng ở khu vực TP.Buôn Ma Thuột. Do không hợp thổ nhưỡng, cây suy yếu nên các đồn điền của người Pháp chuyển sang trồng cà phê vối. Đến những năm 1990, một số hộ dân và Công ty Cao su Krông Búk nhập giống cà phê chè Catimo, có khả năng kháng bệnh rỉ sắt, về trồng ở vùng Đồi 900. 

Từ đó đến nay, Đồi 900 là vùng cà phê chè duy nhất ở Đắk Lắk với diện tích khoảng 180 ha. Giống cà phê có màu vàng là những cây biến thể của giống cà phê chè Bourbon, Tipica, Catura hoặc Catuai… xen lẫn trong các vườn cà phê chè tại đây. Những năm gần đây, do sự khác biệt về màu sắc nên loại cà phê vàng này được nhiều nhà rang xay tìm kiếm, cũng như thu hút được sự trải nghiệm của những người yêu thích hương vị của cà phê chè.

Đại diện một hiệu cà phê Tâm ở Hải Phòng cho biết: Đây là sản phẩm chỉ bán theo đơn đặt hàng. Hiện tại chỉ mới nhận đơn của 3 khách, khi nào đủ số lượng mới nhập hàng từ nước ngoài về phân phối. Sớm nhất cũng chỉ có thể hứa giao hàng vào cuối tháng 3. Giá hạt cà phê vàng sau rang là 1,2 triệu đồng/kg.

Khảo sát một số thương hiệu khác ở TP.HCM và các tỉnh miền Trung, Tây nguyên giá cà phê vàng được rao bán dao động từ 1 - 1,5 triệu đồng/kg.

Theo anh Phạm Khắc Tài, người sáng lập thương hiệu cà phê Ritachi: Dòng này khá quý hiếm, sản lượng mỗi năm chỉ có dưới 1 tấn. "Cà phê vàng ở Việt Nam chủ yếu thuộc dòng Yellow Bourbon. Cùng với nó là dòng Typica đều thuộc nhóm quý hiếm ở Việt Nam. Bên cạnh diện tích nhỏ, sản lượng ít thì yếu tố hương vị độc đáo của nó cũng làm cho giá thành cao; thấp nhất cũng trên 800.000 đồng/kg", anh Tài nói và cho biết thêm, diện tích trồng cà phê vàng ở Cầu Đất hiện lớn nhất. Độ cao ở Đồi 900 tỉnh Đắk Lắk tương đối thấp so với vùng Cầu Đất, nên chất lượng cũng có sự khác biệt khá lớn.