'Chậm lớn' do thiếu hụt hormone tăng trưởng

Theo các chuyên gia, có nhiều nguyên nhân dẫn đến chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ như suy dinh dưỡng, bị các bệnh lý dị tật bẩm sinh, loạn sản sụn, còi xương, thiếu máu, suy thận mạn hoặc các bệnh lý nội tiết như: suy giáp, thiếu hormone tăng trưởng...

Trong đó, thiếu hormone tăng trưởng là một trong những nguyên nhân quan trọng, tỷ lệ mắc bệnh khoảng 1/4.000 - 1/10.000 trẻ.

Bé gái Nguyễn L.A (ở Hà Nội) khi 17 tháng tuổi được cha mẹ đưa đến khám tại Bệnh viện (BV) Nhi T.Ư vì chậm lớn. Chiều cao của bé lúc đến khám là 59 cm (trong khi chiều cao trung bình của trẻ ở độ tuổi này là 74 - 86 cm). Qua thăm khám và xét nghiệm, bé được chẩn đoán thiếu hormone tăng trưởng và bắt đầu điều trị hormone tăng trưởng lúc 19 tháng tuổi.

Bé trai Trần Văn M. (ở Hải Phòng) đến khám lúc 6 tuổi 3 tháng với chiều cao 94 cm, trong khi chiều cao trung bình của trẻ ở tuổi này là 117 - 127 cm. Qua thăm khám, các bác sĩ chẩn đoán cháu thiếu hormone tăng trưởng.

TS-BS Nguyễn Ngọc Khánh, Khoa Nội Tiết - Chuyển hóa - Di truyền thuộc BV Nhi T.Ư, cho biết hormone tăng trưởng giúp cơ thể trẻ phát triển chiều cao và giúp chuyển hóa làm giảm khối mỡ, tăng khối cơ trong cơ thể. Trẻ em thiếu hormone này sẽ chậm phát triển, tăng nguy cơ gãy xương và bệnh tim mạch.

Nếu không được điều trị kịp thời, chiều cao cuối cùng của trẻ sẽ thấp hơn nhiều so với chiều cao trẻ đạt được khi trưởng thành.

BS Nguyễn Ngọc Khánh cho biết thêm, điều trị hormone tăng trưởng cho trẻ chậm cao tại BV Nhi T.Ư được thực hiện từ năm 2005 và hiện có hơn 900 trẻ đang điều trị với các nhóm bệnh do thiếu hormone tăng trưởng, chậm tăng trưởng so với tuổi thai, cho kết quả tốt: năm đầu trẻ tăng trung bình 10 - 12 cm, năm thứ 2 tăng trung bình 7 - 9 cm, các năm sau đó tăng trung bình 6 cm. Nhiều trẻ sau điều trị đạt chuẩn mức chiều cao trung bình theo bảng tăng trưởng chiều cao của trẻ em VN.

Sau gần 5 năm được điều trị tại BV Nhi T.Ư, chiều cao của bé gái L.A đã có sự thay đổi đáng ngạc nhiên: năm đầu tiên trẻ tăng được 14 cm, năm thứ hai tăng 10 cm, năm thứ ba tăng 13 cm và năm thứ tư tăng 6 cm. Hiện bé L.A được 5 tuổi 8 tháng cao 101 cm.

Bé trai Trần Văn M. cũng có kết quả khả quan: năm thứ nhất tăng 14 cm, năm thứ hai tăng 10 cm, năm thứ ba tăng 7,5 cm, năm thứ tư tăng 6 cm, năm thứ năm tăng 6,5 cm. Hiện tại bé M. 11 tuổi 4 tháng cao 139 cm.

Một trẻ trai 8 tuổi đến khám với chiều cao 106,5 cm, sau 18 tháng điều trị đã tăng được 20 cm chiều cao. Sau 75 tháng chiều cao tăng 42 cm. Hiện trẻ 14,5 tuổi đạt chiều cao 148,5 cm.

Bác sĩ chuyên khoa nội tiết nhi chia sẻ, bố mẹ nên quan tâm theo dõi chiều cao của trẻ trên biểu đồ tăng trưởng để biết được chiều cao và tăng trưởng của con có bình thường hay không. Với trẻ thiếu hormone tăng trưởng, nếu điều trị sớm, có thể bắt kịp tăng trưởng của các trẻ bình thường và hầu như sẽ đạt được chiều cao tối đa lúc trưởng thành theo di truyền của từng trẻ.

Bác sĩ cũng lưu ý, điều trị bệnh lý này bằng đường tiêm, do đó cần tiêm thuốc đều đặn theo sự chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu không được điều trị, trẻ thiếu hormone tăng trưởng có chiều cao trung bình chỉ từ 135 - 145 cm, thấp hơn nhiều so với chiều cao tối đa có thể đạt được.

Bất kỳ thời điểm nào thấy trẻ phát triển chiều cao thấp hơn giới hạn bình thường và tốc độ tăng trưởng chậm thì gia đình nên đưa con đi khám bác sĩ chuyên khoa nội tiết nhi để xác định chẩn đoán và nguyên nhân. Cần điều trị đúng thời điểm, đúng liều, tốt nhất là trong khoảng độ tuổi 4 - 13, trước khi các sụn xương của trẻ đóng lại. TS-BS Nguyễn Ngọc Khánh (Bệnh viện Nhi T.Ư)