Chi 41 tỉ đồng để xử lý rác thải, rác vẫn chất đống

Để xử lý rác thải tại bãi rác Đông Vinh (xã Hưng Đông, TP.Vinh), năm 2003, UBND tỉnh Nghệ An chấp thuận cho Công ty CP công nghệ môi trường xanh Seraphin (gọi tắt là Công ty Seraphin) xử lý rác với công suất xử lý 200 tấn/ngày đêm. Thời điểm đó, công nghệ xử lý rác này được đánh giá là thân thiện với môi trường, một công đôi việc khi biến rác thải thành phân vi sinh.

Năm 2005, Nhà máy xử lý rác thải Seraphin hoạt động, xử lý cả rác tươi (rác thải sinh hoạt phát sinh hàng ngày) và rác khô (rác đã chôn lấp tại bãi rác Đông Vinh). Một năm sau, nhà máy này ngừng xử lý rác tươi, chỉ xử lý rác khô đã chôn lấp tại bãi rác Đông Vinh. Theo báo cáo của Công ty Seraphin, tổng khối lượng rác đã xử lý là gần 243.000 tấn, trong đó, rác tươi là 9.343,5 tấn (chiếm 3,8%), còn lại 233.626,5 tấn là rác khô.

Thế nhưng, đến năm 2014, do Nhà máy xử lý rác thải Seraphin xử lý rác này xuống cấp, hoạt động gây ô nhiễm môi trường nên UBND tỉnh Nghệ An yêu cầu chấm dứt hoạt động. Kể từ đó,  nhà máy này tháo dỡ nhà xưởng, ngừng hoạt động và để lại "núi rác" khoảng 84.000 tấn chưa xử lý.

Báo cáo của UBND TP.Vinh cho biết, đến nay, UBND TP.Vinh đã chuyển cho Công ty Seraphin hơn 41 tỉ đồng kinh phí xử lý rác. Trách nhiệm xử lý, vận chuyển số rác còn lại nói trên là của Công ty Seraphin. Tuy nhiên, việc tiếp tục cho Công ty Seraphin hoạt động trở lại tại bãi rác Đông Vinh là không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 đã được phê duyệt. UBND TP.Vinh cũng đề nghị UBND tỉnh Nghệ An cho Công ty Seraphin chuyển số rác này vào bãi rác Nghi Yên (H.Nghi Lộc, Nghệ An) để xử lý theo công nghệ đốt rác phát điện.

Khi được hỏi vì sao rác chưa xử lý xong, UBND TP.Vinh vẫn chuyển cho Công ty Seraphin 41 tỉ đồng, ông Trần Ngọc Tú, Chủ tịch UBND TP.Vinh, cho rằng kinh phí hơn 41 tỉ đồng đã thanh toán cho doanh nghiệp là đúng quy định. “Thành phố chi trả kinh phí xử lý lượng rác đầu vào, còn rác xử lý chưa hết là trách nhiệm của Công ty Seraphin”, ông Tú nói, và cho biết, đại diện Công ty Seraphin cũng đang “sẵn sàng xử lý số rác còn lại”, tuy nhiên địa điểm để đổ số rác này hiện vẫn chưa tìm được.

Ngoài ra, năm 2017, một dự án khác cũng đã được thực hiện với kinh phí gần 19 tỉ đồng để di dời “núi rác" nằm phía tây bãi rác này. Theo báo cáo của chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng TP.Vinh, đơn vị thi công đã cho di dời 102.000 tấn rác, hoàn thành dự án. Tuy nhiên, theo quan sát của phóng viên, lượng rác còn tồn ở khu vực này vẫn còn khá lớn.

Ông Nguyễn Thế Anh, Phó Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng TP.Vinh, cho biết ban quản lý đang trình UBND TP.Vinh để đầu tư tiếp, nhằm bốc hết số rác này và bốc lượng đất bị ô nhiễm phía dưới để trả lại mặt bằng nguyên trạng ban đầu.

Dù đã ngừng hoạt động từ năm 2011, nhưng bãi rác Đông Vinh vẫn gây ô nhiễm môi trường cho khu vực dân cư xã Hưng Đông và Nghi Kim (TP.Vinh) do bãi rác này nằm rất gần với khu dân cư. Lượng rác thải đang chất đống như núi, dù cây cỏ đã mọc lên bao phủ, nhưng đến mùa nắng nóng, bãi rác lại cháy. Mùi khét của rác thải ni lông, nhựa hành hạ người dân sống xung quanh bãi rác.

Ông Trần Anh Tấn, Chủ tịch UBND xã Hưng Đông, cho biết tình trạng ô nhiễm tại bãi rác Đông Vinh kéo dài nhiều năm nay, khiến người dân bức xúc. Mùa hè năm 2019, bãi rác này nhiều lần bị cháy khiến chính quyền và người dân địa phương rất khổ sở. Năm 2020, bãi rác lại xảy ra cháy. Ông Tấn cũng cho biết, người dân rất mong muốn bãi rác sớm được di dời.

Ông Thái Văn Nông, Phó giám đốc Sở TN-MT Nghệ An, cho biết hiện số rác còn tồn đọng cần phải sớm xử lý bằng cách đưa về bãi rác Nghi Yên. Phương án xử lý bằng chôn lấp hay đốt thì Công ty Seraphin phải tính toán.