Chi cho phục hồi kinh tế chưa đạt mục tiêu, bộ ngành nào chịu trách nhiệm?

Sáng 25.5, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách Quốc hội Lê Quang Mạnh đã trình bày báo cáo của đoàn giám sát của Quốc hội về kết quả thực hiện Nghị quyết 43/2022/QH15 về phục hồi kinh tế và nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023.

GIA HÂN

Nghị quyết 43 được Quốc hội ban hành trong bối cảnh đặc biệt, khi dịch Covid-19 với những diễn biến hết sức phức tạp, khó lường, gây tác động tiêu cực nặng nề đến đời sống người dân và tình hình kinh tế - xã hội đất nước.

Nhiều chính sách mạnh mẽ, quyết liệt, mang tính đặc thù, chưa từng có tiền lệ nhằm đạt "mục tiêu kép": hỗ trợ công tác phòng, chống dịch Covid-19, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, giúp phục hồi và phát triển nền kinh tế sau đại dịch.

Đoàn giám sát đánh giá sau 2 năm thực hiện, nhiều mục tiêu, chỉ tiêu cơ bản đặt ra như tăng trưởng GDP, ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát...  Tuy nhiên, việc tổ chức thực hiện nghị quyết vẫn còn hạn chế, như công tác chuẩn bị đầu tư một số dự án chậm, danh mục dự án trình Quốc hội không sát thực tế, phải điều chỉnh nhiều.

Tiến độ thực hiện và giải ngân vốn nhiều dự án không bảo đảm thời hạn quy định trong 2 năm 2022 - 2023. Đặc biệt, các dự án đầu tư trong lĩnh vực y tế, công nghệ thông tin có tiến độ rất chậm nên phải kiến nghị kéo dài thời gian thực hiện.

Hỗ trợ lãi suất 2% sau 2 năm chỉ đạt 3,05%

Cạnh đó, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách, một số chính sách không đạt mục tiêu như chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm thông qua hệ thống các ngân hàng thương mại đạt tỷ lệ giải ngân thấp (chỉ đạt khoảng 3,05% kế hoạch).

Chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động chỉ đạt 56% kế hoạch, phải chuyển nguồn để thực hiện chính sách khác. Chính sách sử dụng Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích chưa thực hiện giải ngân được như dự kiến; Quỹ hỗ trợ phát triển du lịch đã được tăng vốn điều lệ nhưng chưa được sử dụng hiệu quả...

Ngoài ra, chính sách hỗ trợ người dân, người lao động tại một số địa phương còn chậm, lúng túng; việc thẩm định và giải quyết chi trả kinh phí hỗ trợ cho đối tượng thụ hưởng gặp nhiều khó khăn, chậm so với yêu cầu đề ra. 

Sức hấp thụ vốn của nền kinh tế, năng lực cạnh tranh của khu vực doanh nghiệp trong nước còn thấp. Nhiều địa phương có tăng trưởng tín dụng thấp hơn so với cùng kỳ các năm trước và thấp hơn mức tăng trưởng của toàn hệ thống. Đến hết năm 2023, còn nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn, thách thức, chưa phục hồi được sau tác động của dịch Covid-19.

Đánh giá nguyên nhân các hạn chế này, đoàn giám sát cho rằng do "Nghị quyết 43 được xây dựng và ban hành rất khẩn trương trong thời gian ngắn nên công tác dự báo khó bảo đảm tính chính xác". 

Ngoài ra, còn do một số chính sách chưa có tiền lệ, triển khai quy mô lớn trên phạm vi toàn quốc. Việc dự báo khi xây dựng chính sách chưa chính xác, trong khi cán bộ, công chức còn đùn đẩy, né tránh, sợ trách nhiệm. Một số doanh nghiệp thuộc đối tượng hỗ trợ nhưng có tâm lý e ngại công tác thanh, kiểm tra, tăng chi phí, phát sinh thủ tục.

Bộ Y tế, LĐ-TB-XH chịu trách nhiệm tham mưu chưa sát

Một số bộ, cơ quan có trách nhiệm trong tham mưu đề xuất các chính sách chưa sát với thực tiễn. Cụ thể, Bộ Y tế, Bộ LĐ-TB-XH và các địa phương chịu trách nhiệm trong công tác tham mưu, đề xuất danh mục và mức vốn dự kiến bố trí cho một số dự án trình Quốc hội chưa sát với thực tiễn, thiếu tính khả thi. 

GIA HÂN

Trong đó, có việc xác định các dự án thuộc lĩnh vực y tế đầu tư cho các địa phương, các tuyến y tế cơ sở và y tế dự phòng, trung tâm kiểm soát bệnh tật, bệnh viện cấp T.Ư, trong quá trình thực hiện đã phải rà soát, đề xuất lại danh mục, mất nhiều thời gian hoàn thiện thủ tục đầu tư và chậm phân bổ vốn. 

Một số dự án thuộc lĩnh vực LĐ-TB-XH như đầu tư xây dựng mới, cải tạo và hiện đại hóa các cơ sở trợ giúp xã hội, đào tạo, dạy nghề không đúng đối tượng, phải rút khỏi chương trình.

Về giải pháp, đoàn giám sát Quốc hội kiến nghị đẩy mạnh tiến độ triển khai thực hiện, giải ngân các dự án đầu tư sử dụng vốn chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, phấn đấu đến ngày 31.12.2024 hoàn thành giải ngân vốn.

Trường hợp không thể hoàn thành việc giải ngân theo kế hoạch, đề nghị làm rõ trách nhiệm của các cơ quan có liên quan, chủ đầu tư. Đồng thời, đề xuất, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV xem xét, quyết định việc cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân sang năm 2025, không để dự án dở dang, kém hiệu quả.