Chỉ số PAPI 2022: Dân lo lắng về tham nhũng, thu hồi đất vẫn nổi cộm

Tỷ lệ người dân lo lắng về tham nhũng tăng

Báo cáo PAPI 2022 cho hay, tỷ lệ người được hỏi cho rằng tham nhũng là vấn đề hệ trọng cần Nhà nước tập trung giải quyết tăng 4,8% so với năm 2021.

UNDP

Báo cáo cho hay, đây là lần đầu tiên chỉ số "Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công" của chính quyền địa phương sụt giảm kể từ năm 2016.

Nguyên nhân của sự sụt giảm này là do tỷ lệ người dân cho rằng phải nhờ vào mối quan hệ thân quen với người có chức, có quyền mới xin được việc làm trong cơ quan nhà nước tăng lên và tỷ lệ người dân phải "chung chi" khi làm thủ tục đăng ký quyền sử dụng đất cũng gia tăng.

Trong khi đó, chỉ số về công khai, minh bạch trong việc ra quyết định ở địa phương chưa có nhiều chuyển biến tích cực. Người dân vẫn phản ánh về tính thiếu chính xác trong việc lập danh sách hộ nghèo của chính quyền cấp cơ sở để hộ thực sự nghèo tiếp cận được sự hỗ trợ của Nhà nước.

Khác biệt lớn giữa giá đất thị trường và giá nhà nước

Báo cáo Chỉ số PAPI năm 2022 cũng dành một phần khảo sát về vấn đề quản trị đất đai tại địa phương nhằm phục vụ cho việc sửa luật Đất đai 2013 đang tiến hành.

Kết quả cho thấy, tỷ lệ hộ dân bị thu hồi đất nông nghiệp tăng lên đến 4,1% trong năm 2022, cao hơn so với năm trước. Ở những đơn vị thôn/ấp/bản có ít nhất 30% cư dân làm nông nghiệp, tỷ lệ người được hỏi cho biết hộ gia đình họ bị thu hồi đất nông nghiệp tăng từ 5,4% năm 2021 lên 6,5% năm 2022.

Điều này cho thấy, việc thu hồi đất nông nghiệp ở khu vực nông thôn vẫn là một vấn đề nổi cộm cần được giải quyết bằng các quy định chặt chẽ hơn về minh bạch và tiếp cận thông tin đất đai một cách bình đẳng trong luật Đất đai sửa đổi.

Người dân cho rằng bồi thường thu hồi đất còn ở mức quá thấp và đây là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn tới khiếu kiện liên quan tới thu hồi đất. Kết quả khảo sát của báo cáo PAPI 2022 cũng cho thấy, có sự khác biệt lớn giữa giá đất trên thị trường với giá đất do chính quyền địa phương chính thức ban hành.

Báo cáo khuyến nghị bảng giá đất ở địa phương cần được cập nhật thường xuyên, thay vì 4 năm 1 lần, để theo kịp giá giao dịch quyền sử dụng đất trong dân cư vốn vẫn thay đổi nhanh chóng, đặc biệt là ở khu vực thành thị.

Cuộc khảo sát cũng cho thấy người dân ít biết đến giá đất. Có tới 70% số người được hỏi không biết giá đất trên thị trường hoặc không biết giá đất chính thức do địa phương ban hành.

Theo báo cáo, đây có thể là kết quả của sự hạn chế trong nhận thức và thiếu sự tham gia của người dân vào công tác lập kế hoạch sử dụng đất ở địa phương.