'Chính sách cho Khu thương mại tự do Đà Nẵng vẫn hẻo quá'

Chiều 31.5, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo nghị quyết các chính sách đặc thù phát triển TP.Đà Nẵng, trong đó có chính sách mới là đề xuất thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng.

Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Thu Hà nói đồng tình với đề xuất thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng là chính sách mới mà từ trước tới nay các địa phương khi xây dựng chính sách đặc thù chưa ban hành được.

GIA HÂN

Tuy nhiên, bà Hà đề nghị, Chính phủ cần cung cấp thêm tài liệu về mô hình này trên thế giới để đại biểu có thể nghiên cứu; đồng thời so sánh xem khu thương mại tự do khác với những khu khác mà hiện nay đang tồn tại trong hệ thống pháp luật thế nào.

"Hiện nay chúng ta có khu kinh tế cửa khẩu, khu công nghiệp công nghệ cao, rồi trước đây chúng ta nghiên cứu cả đặc khu, khu kinh tế ven biển… Vậy, Khu thương mại tự do Đà Nẵng xây dựng vượt trội hơn khu khác thế nào, cũng cần phải làm rõ thêm", đại biểu Hà kiến nghị.

Bà Hà cho biết, theo tờ trình của Chính phủ thì hiểu là khi nhà đầu tư đặt văn phòng tại khu thương mại tự do sẽ được giảm các thủ tục về hành chính.

"Những nội dung này đâu đó ở các khu khác cũng có. Vì thế, tôi đề xuất là phải làm rõ thêm để có tính thuyết phục hơn về những ưu thế vượt trội của khu thương mại tự do", bà Hà nói thêm.

Nêu ý kiến về vấn đề này, Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng đề nghị Chính phủ phải có một đề án riêng về khu thương mại tự do chứ không thể quy định chung chung tại nghị quyết.

"Nếu đưa chung chung vào thế này thì sau này làm sao mà triển khai được. Bởi vì quy định như thế chưa phù hợp với quy định hiện nay và sẽ phát sinh mâu thuẫn. Cần phải tách nó ra để xây dựng một đề án nói rõ cơ chế chính sách nào vượt trội, nằm ở luật nào", ông Đồng đề nghị.

Ông Đồng dẫn chứng, Quảng Trị từ năm 2000 cũng thí điểm xây dựng Khu thương mại tự do Lao Bảo nhưng tới năm 2015 tổng kết thì cũng có nhiều bất cập, nhiều lỗ hổng, gây thất thu thuế.

Về lâu dài, đại biểu đoàn Quảng Trị cho rằng cần phải rà lại các quy định của pháp luật cũng như phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương để vừa đảm bảo sự quản lý thống nhất của T.Ư vừa không hạn chế tính tự chủ của địa phương.

Theo ông Đồng, tới nay đã có 10 địa phương xin chính sách đặc thù. "Có phải cái áo pháp luật của chúng ta quá chật, không còn phù hợp với Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và nó đang o bế, kìm hãm tính tự chủ của chính quyền địa phương, chưa phát huy vai trò tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương?", ông Đồng đặt vấn đề.

Dù đồng tình các chính sách đặc thù cho Nghệ An, Đà Nẵng đang trình Quốc hội tại kỳ họp này, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị nói: Liệu sau Đà Nẵng, Nghệ An sẽ còn bao nhiêu tỉnh, thành nữa xin được thí điểm cơ chế đặc thù? "Chúng ta nên có điểm dừng để tổng kết và nhân rộng", ông Đồng đề xuất.

Khu thương mại tự do của Thượng Hải rất thành công

Nói về khu thương mại tự do, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, vừa rồi, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng đã tổ chức đoàn đi học tập kinh nghiệm về khu thương mại tự do tại Trung Quốc và có báo cáo. Ông cho rằng, Bộ KH-ĐT có thể cung cấp báo cáo này cho đại biểu để có thêm thông tin vì đây không phải báo cáo mật.

GIA HÂN

Ông Thanh cũng cho biết, vừa qua cũng đi học tập kinh nghiệm tại Trung Quốc về khu thương mại tự do, song thời gian hạn hẹp nên không học được nhiều. Ông thông tin, Trung Quốc hiện có 22 khu thương mại tự do rồi và khu đầu tiên là tại Thượng Hải tới nay liên tục được mở rộng. "Đề xuất khu thương mại tự do này chúng ta nên ủng hộ", ông Thanh nói.

"Mặc dù anh Hà Sỹ Đồng nói phải có một đề án riêng nhưng nếu mà phải có đề án riêng thì bao giờ mới có được mô hình khu thương mại tự do. Thôi không cầu toàn, cứ thí điểm thành lập và coi đây như chỗ để thí điểm cơ chế chính sách. Nếu cơ chế chính sách nào có hiệu quả thì ta nhân rộng ra bên ngoài", ông Thanh nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho hay, Khu thương mại tự do Thượng Hải thành lập từ 2013, tới nay vẫn đang thí điểm và đã qua 6 lần điều chỉnh, từ 28 km² ban đầu, tới nay đã mở rộng thành 200 km² và được đánh giá rất thành công.

Dù vậy, ông Thanh cũng cho rằng, cơ chế chính sách cho Khu thương mại tự do Đà Nẵng "vẫn còn hẻo quá" vì chủ yếu vẫn bê các quy định từ chỗ này, chỗ kia đã được áp dụng ở các khu công nghiệp, khu kinh tế. 

"Nếu các cơ chế chính sách như thế này thì có hấp dẫn được với các khu thương mại tự do ngay sát chúng ta. Tôi vẫn muốn cho thí điểm nhưng cơ chế chính sách thì phải có cái gì đột phá, mở hơn", ông Thanh nêu quan điểm.

Dù vậy, ông Thanh bày tỏ đồng tình với ông Hà Sỹ Đồng khi cho rằng, các chính sách thí điểm mà các địa phương trình lên gần như "sao chép" các địa phương khác mà không tính đến đặc điểm của địa phương mình.

"Có lẽ phải đánh giá xem chính sách đó ở địa phương đã áp dụng có ưu, nhược điểm gì để điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn địa phương mình thì chính sách nó mới phù hợp và phát huy hiệu quả", ông Thanh nói.