Chọn sách giáo khoa lớp 1: Giáo viên chưa có sách để tiếp cận

Tại hội nghị trực tuyến giới thiệu 5 bộ sách giáo khoa (SGK) lớp 1 mới do Sở GD-ĐT Hà Nội tổ chức ngày 28.12, hầu hết lãnh đạo phòng GD-ĐT và các trường ở các quận, huyện Hoàn Kiếm, Thanh Xuân, Thạch Thất, Sơn Tây, Quốc Oai, Sóc Sơn… đều “sốt ruột” và mong muốn lớn nhất là các cơ sở giáo dục sớm được có đầy đủ cả 5 bộ sách lớp 1 để nghiên cứu, tìm hiểu và dạy thử… cho học sinh.

Để GV đánh giá và đề xuất nên lựa chọn sách nào thì ít nhất trong tay phải có cuốn sách đó, nên đề nghị Sở có hướng giải quyết để ít nhất mỗi nhà trường phải có đủ 5 bộ sách NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC, Trưởng phòng GD-ĐT H.Thạch Thất, Hà Nội

Bà Nguyễn Diệu Ánh (Phòng GD-ĐT Q.Hoàn Kiếm) cho biết hiện giáo viên (GV) chưa được tiếp cận đầy đủ 32 đầu sách do Bộ phê duyệt. Do vậy, mong muốn lớn nhất là sớm có các bộ sách cho từng đơn vị. Có như vậy GV mới đủ thời gian tiếp cận nội dung sách một cách tốt nhất, qua đó có hướng lựa chọn và đầu tư về trang thiết bị, cơ sở vật chất phục vụ cho chương trình giáo dục phổ thông 2018 đạt hiệu quả.

Bên cạnh đó, theo bà Ánh, các trường tiểu học nói chung và GV dự kiến dạy lớp 1 của quận rất mong muốn dự thảo Thông tư hướng dẫn lựa chọn SGK trong cơ sở giáo dục sớm được Bộ ban hành để các nhà trường lên phương án về nhân sự trong hội đồng cũng như quy trình chọn sách.

Bà Nguyễn Thị Bích Ngọc, Trưởng phòng GD-ĐT H.Thạch Thất, cho biết hiện cả Phòng GD-ĐT mới có 2/5 bộ sách. Ngay tại hội nghị giới thiệu 5 bộ sách trên toàn thành phố thì GV cũng chỉ được tiếp cận một số sách trong 2 bộ đó. “Để GV đánh giá và đề xuất nên lựa chọn sách nào thì ít nhất trong tay phải có cuốn sách đó, nên đề nghị Sở có hướng giải quyết để ít nhất mỗi nhà trường phải có đủ 5 bộ sách”, bà Ngọc đề nghị.

Ông Phạm Xuân Tiến, Phó giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội, cho rằng đây cũng là điều Sở rất mong muốn. Tuy nhiên, các cơ sở giáo dục chưa thể chủ động mua vì chưa có giá chính thức. Ông Tiến bày tỏ mong muốn các nhà xuất bản (NXB) có cách thức nào đó gửi cho các phòng giáo dục một số lượng nhất định các bản mẫu SGK mới để các trường và GV sớm tiếp cận và nghiên cứu.

Địa phương đầu tiên tổ chức giới thiệu các bộ SGK   Đến thời điểm này, Hà Nội là địa phương đầu tiên trên cả nước tổ chức hội thảo giới thiệu cùng lúc tất cả 5 bộ SGK lớp 1 mới vừa được Bộ GD-ĐT phê duyệt. Tại hội thảo vào cuối tuần qua, đại diện các NXB và tác giả của 5 bộ SGK lần lượt giới thiệu khái quát về các bộ sách của mình, bao gồm: Cánh diều, Kết nối tri thức với cuộc sống; Cùng học để phát triển năng lực; Chân trời sáng tạo; Vì sự tiến bộ và dân chủ trong giáo dục. Đại diện mỗi NXB và tác giả đều chỉ ra những mong muốn của mình trong quá trình biên soạn SGK nhằm thay đổi theo yêu cầu của chương trình mới.

Ông Tiến dẫn lời lãnh đạo NXB Giáo dục Việt Nam là khi nào có giá bán thì mới thu tiền. Tuy nhiên, trước đề xuất này, bà Vương Thị Minh Hải, Phó trưởng phòng GD-ĐT TX.Sơn Tây, dù khẳng định sách mới có càng sớm càng tốt để không chỉ nhà trường tìm hiểu mà còn là thông tin để tuyên truyền đến phụ huynh học sinh, nhưng cho rằng: “Địa phương và các nhà trường của chúng tôi không có tiền để chi trả cho việc thẩm định sách. Nên các đơn vị có nhã ý giới thiệu sách để chúng tôi lựa chọn thì hãy gửi sách cho chúng tôi mượn. Chúng tôi cam kết khi chọn xong sẽ trả lại sách mẫu chứ không “mua chịu” hay mua rẻ”.

Trước băn khoăn về kinh phí để mua bản mẫu SGK lớp 1, ông Phạm Xuân Tiến cho rằng về mặt nguyên tắc, tất cả các sách được Bộ thẩm định, phê duyệt đều có thể sử dụng trong nhà trường như sách tham khảo, và do vậy có thể lấy từ nguồn kinh phí cấp cho việc mua sách thư viện trường học để dùng vào việc này.

“Mong muốn của Ban Giám đốc sở là các trường chọn được những cuốn sách tốt nhất, phù hợp nhất với thực tế về điều kiện dạy học và học sinh của mình, chúng tôi không quy định cứng việc chọn sách theo bộ hay theo môn”, ông Tiến khẳng định.

Gần 7 triệu học sinh lớp 1 trong năm học mới Toàn TP.Hà Nội sẽ có khoảng 128.000 học sinh lớp 1 bước vào năm học mới 2020 - 2021. Con số này trên cả nước là gần 7 triệu, nên việc lựa chọn, xuất bản, phân phối và xác định giá các bộ SGK lớp 1 mới là những công việc hết sức quan trọng, có ảnh hưởng lớn tới người dân. Tuy nhiên, ông Phạm Xuân Tiến cũng lưu ý trong bối cảnh có nhiều bộ SGK thì dù có hay đến mấy cũng chỉ là một tài liệu dạy của GV và sách hướng dẫn học cho học sinh. Các trường muốn đổi mới và hướng đến từng đối tượng học sinh thì không nên quá lệ thuộc vào SGK. Cũng theo ông Tiến, bản thân ông đã đi dự giờ rất nhiều và thấy rằng những GV suốt buổi lên lớp cứ “bám chặt” vào SGK thì giờ dạy chưa bao giờ hiệu quả và tạo hứng thú bằng những GV dù vẫn bám sát nội dung, kiến thức của chương trình nhưng thoát ly được SGK, tự tìm tòi và đưa vào bài dạy những liên hệ thực tiễn, gần gũi với các em.

Sau những đề xuất về “mua chịu” hoặc “cho mượn” SGK lớp 1 chưa có hồi kết, ông Ngô Văn Chức, Phó trưởng phòng GD-ĐT H.Sóc Sơn, cho rằng giải pháp khả thi nhất mà các NXB nên làm là giới thiệu toàn bộ các bản mẫu SGK lên trang web chính thức của mình, để ai cũng có thể đọc, tìm hiểu và nghiên cứu sách đã được phê duyệt, thay vì phải chờ đợi định giá và có sách bán trên thị trường mới mua được.

Ông Phạm Xuân Tiến cũng cho rằng đây là đề nghị rất hợp lý và không khó thực hiện, các NXB cần sớm xây dựng cổng thông tin điện tử để toàn bộ SGK mới cũng như các tài liệu liên quan trong quá trình triển khai biên soạn bộ SGK, thiết lập các kênh tương tác để giáo viên các trường tham khảo, trao đổi trực tuyến khi có bất cứ thắc mắc nào.

Trả lời vấn đề này, đại diện NXB Giáo dục Việt Nam cho biết cổng thông tin điện tử của NXB đang được tiến hành xây dựng và sẽ là kênh chia sẻ, giao lưu, trao đổi, giải đáp thắc mắc giữa các tổng chủ biên, chủ biên, tác giả SGK với cán bộ quản lý, GV các địa phương về những vấn đề chưa rõ, nội dung cần góp ý.

Tương tự, nhóm tác giả bộ SGK Cánh diều của NXB ĐH Sư phạm cũng cho biết đang lập trang web riêng của bộ sách để công khai toàn bộ bản mềm SGK lên cho toàn xã hội có thể tiếp cận, bên cạnh việc thông tin và trao đổi trực tiếp, giải đáp thắc mắc cho cán bộ, GV qua nhiều kênh liên lạc như email, điện thoại...

Trong khi chờ hướng dẫn chính thức của Bộ GD-ĐT về việc lựa chọn SGK, ông Tiến đề nghị các phòng GD-ĐT cần quan tâm chú trọng đến việc lựa chọn, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên dự kiến sẽ dạy lớp 1 trong năm học tới cũng như đầu tư điều kiện cơ sở vật chất tốt nhất cho khối lớp này.