Chọn TP.HCM thí điểm khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm

Sáng 26.5, tiếp tục kỳ họp 5 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng thay mặt Chính phủ trình Quốc hội tờ trình dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM.

GIA HÂN

Tại tờ trình, Chính phủ đề xuất 44 cơ chế, chính sách mới, đột phá, có tác động lan tỏa thuộc 7 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù trên các lĩnh vực khác nhau. Thời gian thực hiện là 5 năm kể từ ngày ban hành nghị quyết.

Cụ thể gồm: quản lý đầu tư; tài chính ngân sách; quản lý đô thị và tài nguyên môi trường; thu hút nhà đầu tư chiến lược; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; tổ chức bộ máy của TP.HCM; tổ chức bộ máy TP.Thủ Đức (TP.HCM).

Ông Dũng cho biết, mục tiêu Chính phủ đề ra là xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm tạo cơ sở pháp lý để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá, giải quyết các điểm nghẽn về phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM.

Tuyệt đối không lợi dụng để hợp thức hóa sai phạm

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội Lê Quang Mạnh đánh giá dự thảo nghị quyết mới đã bảo đảm tính kế thừa Nghị quyết 54 năm 2017, tích hợp một số chính sách tương đồng với các địa phương có cơ chế đặc thù.

"Thực hiện thành công các chính sách trong dự thảo sẽ tạo tiền đề quan trọng cho bước phát triển mới", ông Lê Quang Mạnh nêu.

GIA HÂN

Tuy nhiên, đại diện cơ quan thẩm tra nhấn mạnh nguyên tắc, các cơ chế cần tháo gỡ kịp thời vướng mắc về thể chế đang cản trở phát triển, phát huy tiềm năng, khắc phục sức ỳ trong thực hiện các định hướng thời gian qua. "Tuyệt đối không lợi dụng xây dựng pháp luật để hợp thức hóa sai phạm", ông Mạnh nêu.

Bên cạnh đó, Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội cũng cho rằng, chính sách mới cần "mang tính đột phá", "vượt trội", song cần khả thi, có trọng tâm, không dàn trải; tránh lợi dụng chính sách gây thất thoát, lãng phí.

Các chính sách mới cũng cần thực sự mang tính lan tỏa, tác động sâu, rộng không chỉ đối với thành phố mà cần mang lại hiệu ứng tích cực đối với vùng miền và đất nước, giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực đến vai trò chủ đạo của ngân sách T.Ư.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội cũng lưu ý, đi đôi với tăng cường phân cấp, phân quyền cần đề cao trách nhiệm; song cũng rất cần một cơ chế bảo vệ, khuyến khích người nhiệt huyết, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Ông Mạnh cho biết, hiện nay, Bộ Nội vụ được giao xây dựng Đề án triển khai thực hiện Kết luận số 14 của Bộ Chính trị về khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung, chọn TP.HCM làm thí điểm.

Tránh nhiều về số lượng nhưng hạn chế về sức nặng

Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ cân nhắc nhiều vấn đề. Cụ thể là cần phải làm rõ với phạm vi chính sách như trong dự thảo thì đã đủ để tháo gỡ vướng mắc về thể chế đang cản trở tiến trình phát triển hay chưa.

"Xét về số lượng chính sách là tương đối rộng, do vậy, cần có sự lựa chọn, có trọng tâm, tránh dàn trải để mỗi chính sách đều có cơ hội đi vào cuộc sống", ông Mạnh nêu.

GIA HÂN

Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội cũng đề nghị cần chú trọng hơn nữa những chính sách thực sự đột phá, tạo bước chuyển mới trong khai thác tiềm năng theo đúng Nghị quyết 31; tránh nhiều về số lượng nhưng hạn chế về sức nặng.

Ông Lê Quang Mạnh cho biết, dự thảo tập trung nhiều vào chính sách chi ngân sách. Tuy nhiên, các chính sách thu ngân sách như thuế, phí… còn khá mỏng, trong khi thành phố có đặc thù, lợi thế rất lớn trong khai thác nguồn thu. Vì vậy, về lâu dài, đề nghị nghiên cứu, có chính sách thu khả thi, góp phần cân đối nguồn lực cho những chính sách chi ngân sách.

Ông Mạnh cũng đề nghị rà soát chính sách có tác động trực tiếp đến ngân sách T.Ư như các đề xuất miễn, giảm thuế để phù hợp với bối cảnh hiện nay, nhất là khi chuẩn bị áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu. Mặc dù rất cần một cơ chế ưu đãi so với các địa phương khác, cần thu hút nhân tài, lao động chất lượng cao, song tránh tạo chênh lệch quá lớn về thu nhập giữa người lao động.

Dự thảo quy định theo hướng phân cấp, phân quyền mạnh mẽ; nhiều quyền hạn được giao cho các tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, còn thiếu vắng các quy định về trách nhiệm; đề nghị bổ sung để bảo đảm đúng nguyên tắc quyền hạn đi đôi với trách nhiệm.

Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra cũng đề nghị tờ trình cần làm rõ giá trị nhân rộng mô hình sau thí điểm để các tỉnh, thành khác có thể học tập, nhân rộng, đảm bảo đúng mục tiêu của nghị quyết.