Chuyển đất lúa sang đất công nghiệp

TẠO ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN VƯỢT TRỘI CHO TP.HCM

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên - Môi trường TP.HCM, đến nay diện tích đất nông nghiệp toàn TP còn hơn 88.000 ha, chiếm tỷ lệ hơn 42% tổng diện tích đất TP (205.650 ha) tập trung ở các huyện Cần Giờ, Bình Chánh, Củ Chi, Hóc Môn, Nhà Bè, TP.Thủ Đức (khu vực Q.9 cũ). Trong kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2021 - 2025, TP.HCM đặt chỉ tiêu chuyển 684 ha đất phi nông nghiệp không phải đất ở sang đất ở; chuyển 9.867 ha đất nông nghiệp (trong đó có hơn 3.331 ha đất lúa) sang đất phi nông nghiệp và chuyển đổi cơ cấu sử dụng 4.480 ha đất trong nội bộ đất nông nghiệp. Sở Tài nguyên - Môi trường cũng trình chỉ tiêu phân bổ hơn 102.191 ha đất nông nghiệp, 106.750 ha đất phi nông nghiệp và 598 ha đất chưa sử dụng.

ĐÌNH SƠN

Chuyên gia bất động sản Trần Khánh Quang cho biết theo các quy định trước đây, khi một địa phương có chuyển mục đích sử dụng đất lúa sang đất thương mại, dịch vụ, đất ở... từ 10 ha trở lên phải được Thủ tướng phê duyệt. Khi TP có Nghị quyết 54 thì diện tích có được tăng thêm và đến nay nghị quyết mới cho phép HĐND TP.HCM được tự quyết định chuyển đến dưới 500 ha đất lúa với trình tự và thủ tục do HĐND chủ động quyết định. 

Việc phân quyền rộng hơn cho TP.HCM tạo thuận lợi rất lớn cho TP sử dụng quỹ đất hiệu quả hơn, nhanh chóng hơn. Bởi hiện nay diện tích đất nông nghiệp lớn là thế, nhưng những đóng góp của ngành nông nghiệp vào GRDP của TP.HCM chỉ đạt 0,8%. Trong khi đất cho công nghiệp, dịch vụ chỉ chiếm 8% diện tích, nhưng đóng góp đến 99% GRDP. Thế nên TP mới đây cũng đã đề xuất và đã được Thủ tướng đồng ý cho chuyển 26.000 ha đất nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ vốn được xem là "cú huých" cho sự phát triển kinh tế của địa phương.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), đánh giá quy định trong nghị quyết tạo điều kiện cho TP chủ động chuyển đổi đất nông nghiệp để có thể hình thành các khu công nghiệp, khu công nghệ cao quy mô lớn, nhằm đón đầu dòng vốn đầu tư nước ngoài chất lượng cao. "Theo tính toán thì 1 ha đất nông nghiệp của TP chỉ làm ra được giá trị khoảng 500 triệu đồng/năm, trong lúc 1 ha đất sản xuất, công nghiệp, thương mại dịch vụ, đô thị làm ra giá trị khoảng 55 tỉ đồng/năm, gấp 100 lần. Hay như Q.7 khi mới thành lập, tách ra từ H.Nhà Bè là huyện nông nghiệp vào năm 1997 và khi đó thu ngân sách khoảng 100 tỉ đồng, nhưng nay thu ngân sách gần 10.000 tỉ đồng. Như vậy có thể thấy lợi ích, hiệu quả rất lớn từ việc chuyển đất nông nghiệp lên đất công nghiệp, đất ở, dịch vụ", ông Châu phân tích.

THÊM NHIỀU DƯ ĐỊA ĐỂ PHÁT TRIỂN

TS Phạm Trần Hải, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, cho biết hiện nay tổng diện tích đất nông nghiệp trên địa bàn 5 huyện ngoại thành của TP.HCM gồm Nhà Bè, Cần Giờ, Bình Chánh, Củ Chi, Hóc Môn chiếm 93,49% tổng diện tích đất nông nghiệp trên địa bàn TP.HCM. 6,51% diện tích đất nông nghiệp còn lại phân bố rải rác ở Q.Bình Thạnh, các quận nội thành (12, Bình Tân) và TP.Thủ Đức. Trong đó, một số nơi thực chất không còn sản xuất nông nghiệp nữa mà chỉ là đất nông nghiệp trên giấy như khu Thanh Đa (Q.Bình Thạnh). Giai đoạn 2016 - 2020, TP.HCM đặt mục tiêu chuyển 26.000 ha đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp nhưng thực tế chỉ làm được 13 - 14%. 

Chưa kể TP có nhiều quy hoạch "treo", dự án "treo" dạng này. Đáng nói, nhiều khu đất nông nghiệp tồn tại ở dạng "da beo", rải rác và quy mô nhỏ như ở H.Bình Chánh và H.Hóc Môn, khó có khả năng khai thác hiệu quả cho mục đích nông nghiệp. Vì thế các khu này hiện để trống hoặc sử dụng với mục đích phi nông nghiệp. Do vậy cần có thống kê quỹ đất nông nghiệp để có giải pháp, định hướng chuyển đổi mục đích sử dụng phù hợp vì đất nông nghiệp nằm rải rác, không đủ độ tích tụ để tổ chức sản xuất lớn. Không những vậy, những mảnh đất nông nghiệp xé lẻ dễ dàng dẫn đến việc sử dụng không đúng mục đích và chuyển đổi sai quy định.

Theo đánh đánh giá của các chuyên gia, hiện tỷ lệ đất nông nghiệp của TP.HCM chiếm 53,39% là quá lớn. Chính vì vậy, đa số kiến nghị TP.HCM tính toán phương án sử dụng đất nông nghiệp đa mục đích, tăng hiệu quả đất đai và giúp người sử dụng đất khai thác hợp lý hơn. Bởi hiện nay phần lớn diện tích đất nông nghiệp TP.HCM đang giữ lại bị bỏ hoang. Điển hình như tại H.Bình Chánh hay H.Nhà Bè với hệ thống kênh mương, thủy lợi gần như bị vô hiệu hóa, trong khi nguồn nước bị ô nhiễm trầm trọng đã khiến việc làm nông nghiệp của người dân gặp khó khăn, thậm chí không thực hiện được. 

Một lãnh đạo của H.Bình Chánh phân tích, H.Bình Chánh có diện tích tự nhiên 25.255,29 ha, chiếm 12% diện tích tự nhiên của TP, nhưng nơi đây chỉ có hơn 1.200 ha đất ở nông thôn phục vụ hơn 705.508 dân. Diện tích đất nông nghiệp quá lớn không đủ để bố trí đất ở cho người dân, chứ đừng nói đến chuyện dành quỹ đất cho các ngành kinh tế khác, đặc biệt là công nghiệp, dịch vụ, đô thị vốn là thế mạnh của TP.HCM. Điều này dẫn đến một hệ lụy là người dân đi mua đất nông nghiệp bằng giấy tay để xây nhà không phép tràn lan.