Cuộc cách mạng tiêu dùng âm thầm của Triều Tiên

Mặc dù đã quen với việc nhà nước kiểm soát cách ăn mặc, đi lại, người dân Triều Tiên gần đây đã dần được tiếp cận với phong cách sống phương Tây. Các cửa hàng pizza và quán cà phê có thể không phải là những điều đầu tiên người ta nghĩ tới khi nói đến nước này, nhưng sự thật là có những thay đổi lớn đang diễn ra bên trong quốc gia khép kín nhất thế giới.

“Người dân Triều Tiên giờ đây có thể tiếp cận với nhiều cơ hội kinh doanh và các mặt hàng tiêu dùng nhiều hơn bất kỳ thời điểm nào trong quá khứ. Các tiệm pizza, cà phê, quán bar và trạm xăng dầu tư nhân đã nở rộ ở Bình Nhưỡng”, Curtis Melvin, thành viên cao cấp Học viện Hàn lâm Mỹ của Trường nghiên cứu quốc tế nâng cao thuộc Đại học Johns Hopkins, cho biết.

Thời gian qua Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đẩy mạnh các biện pháp trừng phạt quốc tế nhằm gây áp lực, bóp nghẹt nguồn tài chính phục vụ cho việc xây dựng đế chế hạt nhân của Triều Tiên. Tuy nhiên, trên thực tế Bình Nhưỡng đang cho phép hoạt động kinh doanh trong nước nhiều hơn và thậm chí còn khuyến khích sự cạnh tranh giữa các công ty tư nhân nhỏ.

“Ở Triều Tiên bây giờ người ta có thể mở công ty riêng. Một cửa hàng hay một công ty mỹ phẩm, bạn có thể tự kinh doanh và giữ phần lớn lợi nhuận”, Andray Abrahamian, nhà nghiên cứu khu vực châu Á - Thái Bình Dương thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington, nói.

Khách du lịch đến Triều Tiên đã thấy người dân nước này dùng những chiếc xe đạp điện đắt tiền, không những thế họ giờ đây còn có thể tự chọn hãng taxi để đi và thương hiệu kem đánh răng sẽ dùng. Điều này dường như không phải là một vấn đề đáng nói với người tiêu dùng phương Tây, nhưng đó lại là một sự thay đổi lớn lao đối với người dân Triều Tiên.

Theo các chuyên gia, nền kinh tế của Triều Tiên đã thay đổi đáng kể kể từ khi ông Kim Jong Un lên lãnh đạo đất nước sau khi cha ông, nhà lãnh đạo Kim Jong Il, qua đời 6 năm trước. “Ông Kim Jong Un đã cởi mở, chấp nhận nhiều hoạt động kinh tế thị trường hơn ông Kim Jong Il”, Kim Byung-yeon, giáo sư kinh tế của Đại học Quốc gia Seoul, người nghiên cứu chuyên sâu về kinh tế Bắc Triều, cho hay.

Mặc dù chính phủ Bình Nhưỡng không công bố bất kỳ dữ liệu nào, nhưng theo ngân hàng trung ương Hàn Quốc ước tính, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Triều Tiên năm 2016 vào khoảng 3,9%, nhanh nhất kể từ đầu những năm 2000, mặc dù đã có hơn một thập niên phải chịu sự trừng phạt quốc tế. “Nền kinh tế Triều Tiên đang ở trong trạng thái tốt hơn 20, 10 và thậm chí 5 năm về trước”, Rudiger Frank, giáo sư kinh tế thuộc Đại học Vienna, nhận định.

Kinh tế tư nhân nở rộ được cho là đang làm tăng thêm nguồn tài chính cho chính phủ Triều Tiên. Song, việc gia tăng hoạt động kinh doanh tư nhân có tiếp tục phát triển lâu dài được hay không vẫn còn là một điều khá mơ hồ. Cho đến nay, hoạt động này hầu như chỉ tập trung ở Bình Nhưỡng. Phần lớn những vùng còn lại của đất nước vẫn còn đi sau về sự giàu có và công nghệ. Hơn nữa, việc thiếu những thay đổi về luật để hoạt động kinh doanh thân thiện hơn với thị trường vẫn đang cản bước các thương nhân. Trong khi đó, các biện pháp trừng phạt được tăng cường có thể thắt chặt nguồn tiền và hàng hóa vào Triều Tiên. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia vẫn hoài nghi rằng các lệnh trừng phạt do Mỹ dẫn đầu sẽ thuyết phục được Bình Nhưỡng thay đổi kế hoạch hạt nhân của họ.