Cuộc đua lãi suất chưa có điểm dừng

Lãi suất (LS) huy động cao nhất trên thị trường hiện nay vẫn thuộc về chứng chỉ tiền gửi ở mức 10,2%/năm, kỳ hạn 60 tháng của Ngân hàng (NH) TMCP Bản Việt. Các kỳ hạn còn lại của nhà băng này cũng ở mức khá cao như 24 tháng 9,5%/năm, 36 tháng 9,8%/năm, 48 tháng 10%/năm. Mức 10,2%/năm đã phá vỡ đỉnh 9,1%/năm do NH TMCP Việt Á (VietABank) và NH TMCP Quốc tế (VIB) công bố trước đó.

Việc đòi hỏi ngân hàng giảm hay giữ lãi suất cho vay trong bối cảnh chi phí huy động vốn tăng lên là điều khó TS Đinh Thế Hiển

Ngoài chứng chỉ tiền gửi, LS huy động tiết kiệm của NH tăng từ 0,1 - 0,4%/năm tùy kỳ hạn. Đơn cử NH TMCP An Bình (ABBANK) vừa tăng LS tiết kiệm tiền đồng ở kỳ hạn 6 tháng lên 7,5%/năm, 12 tháng lên 8,5%/năm. LS tiết kiệm từ 11 tháng trở xuống của NH TMCP Xuất nhập khẩu VN (Eximbank) chỉ 5,8%/năm, nhưng qua kỳ hạn 12 tháng tăng vọt lên 7,8%/năm và từ 13 tháng trở lên ở mức 8,3 - 8,4%/năm.

Đáng nói, nếu trước đây LS 8%/năm chỉ xuất hiện ở những kỳ hạn huy động trung dài hạn thì nay thời gian gửi ngắn cũng đã có mức này. Chẳng hạn NH TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB) áp dụng LS tiết kiệm bậc thang 7,8%/năm ở kỳ hạn 6 tháng, 9 tháng là 8%/năm, 12 tháng 8,1%/năm, 13 tháng 8,2%/năm.

Đáng chú ý, trong các bảng LS tiết kiệm là kỳ hạn 12 tháng, 13 tháng có mức LS cao đột biến so với kỳ hạn trước đó nhưng chỉ áp dụng cho khách hàng có số tiền “khủng”. Đơn cử Eximbank áp dụng LS huy động 8,4% cho kỳ hạn 13 tháng gửi 100 tỉ đồng; OCB trả lãi kỳ hạn 12 tháng lên 7,8%/năm (cao hơn tiết kiệm gửi online của NH này 0,4%/năm) và kỳ hạn 13 tháng lên 7,9%/năm với khoản tiền gửi từ 200 - 500 tỉ đồng... Đó là lý do tại sao LS cho vay các hợp đồng trung dài hạn lên đến 11 - 14%/năm.

Ông Phan Viết Cường, Giám đốc khối khách hàng cá nhân NH Bản Việt, cho biết NH đưa ra mức LS trung dài hạn lên 10,2%/năm nhằm hướng tới nguồn vốn huy động dài hạn. Hiện nay huy động vốn tiết kiệm chủ yếu tập trung ở những kỳ hạn ngắn hoặc từ 12 - 18 tháng là dài nhất, nên lần này NH Bản Việt đưa ra chứng chỉ tiền gửi với kỳ hạn lên 5 năm và mức LS đủ để hấp dẫn khách hàng có thể dịch chuyển dòng tiền gửi từ ngắn hạn sang dài hạn, từ đó NH có thời gian tiếp cận và bán chéo các sản phẩm dịch vụ khác. Tổng giám đốc SHB Nguyễn Văn Lê cũng lý giải, việc tăng LS còn giúp nhà băng này đón đầu cơ hội kinh doanh những tháng cuối năm.

Việc nhiều NH tăng lãi suất huy động là động thái hơi bất ngờ với thị trường bởi mới hồi đầu tháng 8, một số NH có nguồn vốn nhà nước giảm LS cho vay 0,5%/năm đối với 5 ngành nghề, lĩnh vực ưu tiên, dao động từ 5,5 - 7,5%/năm cho kỳ ngắn hạn. Với LS cho vay trung dài hạn phổ biến hiện từ 9 - 11%/năm. Động thái của các “ông lớn” trên thị trường được kỳ vọng sẽ tạo hiệu ứng để các nhà băng khác giảm theo. Thế nhưng từ đó đến nay, LS huy động tiết kiệm trung dài hạn của các nhà băng vẫn tăng lên nên LS cho vay khó có thể giảm trong thời gian tới.

TS Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện Nghiên cứu tin học và kinh tế ứng dụng, cho rằng trừ một số NH lớn như VCB có dòng huy động vốn ổn định, LS cho vay thấp; chỉ có một ít công ty nhận được LS cho vay ở mức 5,5%/năm. Đa số khách hàng không dễ đáp ứng được các điều kiện NH đưa ra khi vay lãi thấp. "Không phải NH nào cũng huy động được nguồn vốn tốt, một số NH nhỏ có hợp đồng cho vay trung dài hạn sau 2 năm ưu đãi, chắc chắn điều chỉnh lãi suất cho vay tăng. Việc đòi hỏi NH giảm hay giữ LS cho vay trong bối cảnh chi phí huy động vốn tăng lên là điều khó", ông Hiển nhận xét. Lý giải LS trên thị trường liên NH ở mức 3 - 5%/năm nhưng NH phải trả lãi cao từ huy động vốn cá nhân, tổ chức, ông Hiển cho rằng vốn liên NH chỉ giải quyết vấn đề thanh khoản nên NH có muốn tăng cho vay phải tăng LS huy động. Cuộc cạnh tranh huy động vốn giữa các NH đang ngày càng tăng, với mức LS trên 10%/năm kỳ hạn dài cho thấy NH đang tìm nguồn vốn ổn định trong thời gian tới. Điều này cũng có nghĩa đường cong LS trong thời gian tới không giảm mà có xu hướng tăng.

Theo TS Đinh Thế Hiển, các nước EU, Mỹ vẫn còn trong giai đoạn khuyến khích đầu tư nên giữ LS thấp để bật dậy kinh tế. Còn VN từ giai đoạn 2016 đến nay khá thận trọng trong chính sách tiền tệ và kiểm soát tiền tệ, cung tiền ở mức độ vừa phải nên LS không thể giảm ngay được.