Đại biểu Dương Trung Quốc phát biểu lần cuối ở Quốc hội

Sáng 26.3, tại phiên thảo luận về dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ Quốc hội khóa 14 cũng như báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các ủy ban Quốc hội, mở đầu bài phát biểu cuối cùng của mình sau gần 20 năm giữ cương vị đại biểu Quốc hội, đại biểu Dương Trung Quốc (đoàn Đồng Nai) kêu gọi Quốc hội mở cửa cho người dân được vào, không chỉ tham quan mà còn có thể quan sát hoạt động của Quốc hội.

Ông Quốc viện dẫn lịch sử: năm 1946, Quốc hội khoá 1 được bầu ra lần đầu tiên ở một nước thuộc địa vừa dành được độc lập nhưng đã dành toàn bộ tầng trên cùng của Nhà hát lớn Hà Nội để báo chí và người dân được vào.

“Ngày nay, chúng ta có cả toà nhà hoành tráng thế này, nhưng vắng bóng người dân. Quốc hội xây dựng nhà truyền thống, bảo tàng nhưng ngay cả những người trong nghề chúng tôi cũng không được đến”, ông Quốc nói.

“Có thể là vấn đề an ninh nhưng đó là việc của cơ quan chức năng. Mong một ngày, người dân không chỉ vào tham quan và có thể quan sát hoạt động của Quốc hội”, ông Quốc phát biểu.

Vấn đề thứ hai mà ông Quốc đề cập tới là việc hoàn thiện những bộ luật được quy định tại Hiến pháp nhưng chưa được luật hoá như luật về biểu tình, luật về hội... Theo ông Quốc, có nhiều lý do khó khăn và nhạy cảm, nhưng ông mong muốn Quốc hội khóa 15 sẽ hoàn thiện những gì Hiến pháp đã đề cập gần 10 năm.

Về vấn đề chất vấn, ông Quốc cho rằng, là hình thức giám sát tối cao, có hiệu ứng rất cao trong xã hội. Người dân có thể trực tiếp chứng kiến hoạt động của Quốc hội, của các vị đại biểu Quốc hội và của các thành viên cơ quan hành pháp.

Ông Quốc viện dẫn lịch sử khi nói đến cuộc chất vấn đầu tiên vào kỳ họp thứ 2, Quốc hội khoá 1 vào tháng 11.1946, không chỉ các thành viên Chính phủ mà cả Chủ tịch nước cũng được chất vấn. Sau cuộc chất vấn, Bác Hồ viết: “Chính phủ hiện thời mới thành lập được hơn 1 năm, hãy còn thanh niên; Quốc hội mới thành lập được 8 tháng, còn thanh niên hơn. Vậy mà Quốc hội đã đặt những câu hỏi thật già dặn, sắc mắt (cách nói của Bác), khó trả lời, đề cập đến những vấn đề quan hệ với vận mệnh quốc gia. Với sự trưởng thành về chính tri, quyết tâm vì việc nước ấy, ai bảo dân ta không có tư cách độc lập?”.

Ông Quốc cho rằng, có sự giúp đỡ của công nghệ truyền hình, phát thanh nhưng chưa làm được như ngày xưa. “Chưa bao giờ làm được như ngày xưa, đã bao giờ Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch nước được chất vấn chưa? Ở những nhân vật ấy, tiếng nói ấy có vai trò cực kỳ quan trọng làm cho người dân tin tưởng hơn về bộ máy Nhà nước của mình”, ông Quốc nói.

Vấn đề thứ 4 mà ông Quốc đề cập là việc người dân không biết được chính kiến của đại biểu Quốc hội mà họ bầu ra. Việc áp dụng công nghệ làm sao để người dân có thể giám sát, ông Quốc đề cập.

Vấn đề thứ 5 là về giám sát, đặc biệt là giám sát các đại án. Trách nhiệm của Quốc hội trong thời điểm mà nhân vật trong các đại án đó có liên quan đến thực tiễn mà Quốc hội không đề cập đến. “Nếu chúng ta sáng suốt phát hiện được thì chúng ta ngăn chặn được, hạn chế được những thất thoát về tiền bạc, nhân lực”, Ông Quốc đề cập.

Ông Quốc cho rằng, mỗi thành công của Chính phủ có vai trò của Quốc hội, nhưng mỗi thất bại của Chính phủ, sai sót của Chính phủ cũng có trách nhiệm của Quốc hội, những đại án cũng có trách nhiệm của Quốc hội, ít nhất Quốc hội của nhiệm kỳ ấy.

Vấn đề cuối cùng mà ông Quốc đề cập là về hành chính hoá cơ quan dân cử.

“Đừng biến Quốc hội thành cơ quan hành chính, đặc biệt với đại biểu chuyên trách”, ông Quốc nói.

Ông Quốc lấy ví dụ về tuổi tác khi nhiều người vì tuổi tác mà không được ứng cử vào Quốc hội. “Tôi thấy hết sức làm tiếc, nhiều vị phải dừng lại chỉ vì tuổi tác”, ông Quốc kết thúc bài phát biểu. Đây là bài bài phát biểu cuối cùng của ông, sau 20 năm là đại biểu dân cử.

Ông Dương Trung Quốc là nhà sử học, nhà báo, năm nay 75 tuổi. Ông được đánh giá là đại biểu Quốc hội năng nổ, có nhiều hoạt động gần dân và phát biểu “góc cạnh” tại Quốc hội.