Đậm đà riêu hà Quảng Ninh

Nhiều người xuống Hạ Long lần đầu được đi chợ hải sản Cái Dăm (phường Bãi Cháy) thì reo lên: "Tưởng con hà là gì, hóa ra là con hàu!".

>> Sò lông biển cho nhiều món ngon
>> Khoái khẩu cua đá

Nhưng không phải. Khối người cũng có sự nhầm lẫn ấy. Hàu và hà thoạt nhìn giống nhau ở vỏ cứng, xù xì, khi bổ ra thì càng giống nhau hơn, ruột màu rêu, béo múp.

Vỏ hà xù xì, xấu xí - Ảnh: Thúy Hằng

Thế nhưng con hà cỡ nhỏ hơn hàu, độ sù sì gai góc cũng hơn con hàu dăm bảy lần. Một nghiên cứu khoa học còn chỉ ra, con hà có thể khoan thủng cả đá, trừ đá hoa cương!

Nhưng ruột hà béo múp hứa hẹn một bữa riêu hà ngon nhớ đời - Ảnh: Thúy Hằng

Những năm Hạ Long còn lắm rừng sú, mắm, con hà bám đầy các mỏm đá, leo chi chít lên các thân sú, mắm, bần ở rừng ngập mặn. Cha mẹ chúng tôi những năm bao cấp, ngoài giờ làm công nhân trong nhà máy lại í ới rủ nhau vác quang gánh đi đánh hà. Mỗi người một cái “búa” ghè hà chuyên nghiệp (cán gỗ, lưỡi cong, một đầu nhọn, một đầu tù), hai bao tải. Đi từ sáng sớm tới xế chiều thì đầy một quang gánh nặng trĩu, mỗi bên là một bao tải 20- 30 cân.

Chao ôi, mùi thơm của nồi riêu hà khó mà so sánh với mùi vị của bất kể món ăn nào. Không giống riêu ngao, không như riêu cá, cũng chẳng giống riêu tôm. Nhấp thử một muỗng nước riêu, cái đậm đà chua cay cứ ngọt lừ trong cuống họng

Hà được đổ ra một góc sân, phủ vỏ bao lên, ăn đến đâu lại mang búa ra ghè. Cả nhà tôi 4 người, ghè một tô đầy tú hụ là vừa một nồi riêu hà ngon quên sầu.

Rửa sạch ruột hà cho khỏi sạn, vỏ hà lẫn vào khiến món ăn mất ngon. Chuẩn bị cà chua, quả me (hoặc tai chua, quả dọc), ớt cay, hành lá, thì là, rau sống. Phi thơm cà chua, me với hành củ, xào xơ qua con hà rồi chế lượng nước đủ ăn, chớ tham nhiều nước mà riêu nhạt toẹt.

Lọc bỏ xác quả me, nêm mắm muối đủ ăn. Nước vừa sôi thì bắc nồi hà xuống, thả thêm thì là, hành lá, ớt cay.

Ăn riêu hà là ăn nóng, cơm cũng phải nóng và rau sống nhất quyết phải tươi mơn mởn. Tùy rau vườn nhà, ít dấp cá, rau răm, ngò gai, húng quế, rau muống chẻ, rau gì tươi ăn kèm với riêu hà cũng ngon không quên được.

Bát cơm trắng, tô riêu hà ngon ngọt, chan húp xì xụp, thi thoảng nhai được miếng ruột hà vừa mềm vừa béo, thấy đích thị hải sản ngon ngọt là đây.

Một gánh hà, chúng tôi ăn cả tuần chán chê. Hết hà nấu riêu, lại đến hà kho, hà rán trứng, hà xào rau răm, tiêu bắc.

Ăn cơm ở Hạ Long, chớ có mải mê mực, cua, tu hài thơm ngon mà không hỏi đến con hà. Ngày hè nóng nực cũng như mùa đông rét mướt, bữa cơm chỉ cần một tô riêu hà đỏ rực sóng sánh, một rổ rau sống tươi non, cuộc đời này chẳng còn gì khiến bạn muộn phiền được nữa!

Con hà người ta ít nuôi, nhưng rừng sú, mắm cạn dần, thi thoảng công nhân xóm tôi mới tranh thủ đi đánh bắt được chút ít con hà tại các đầm bãi còn sót lại khu Cái Lân, Bãi Cháy. Có những con hà nhỏ bằng 1 phần 5 trước đây, ruột lép, xanh lét, ăn chát xít.  Bà tôi nói vui, đó là “những con hà chưa biết gọi mẹ”.

Càng ít, hà càng bán đắt như tôm tươi. Mỗi một cân ruột hà, giá gần 200.000 đồng nhưng không mua nhanh là hết.

Lựa ruột hà ngon, là nhìn hàng nào ruột mẩy, màu rêu sáng, đặt trong cái chậu không cho thêm chút nước nào, chứng tỏ hà mới ghè, không bị ngâm trương nước.

Lựa hà ngon, hãy nhớ ruột hà phải sáng màu và mẩy, không được ngâm trong nước - Ảnh: Thúy Hằng

Mấy năm gần đây thịnh hành lẩu hải sản. Nếu đã có duyên với mâm cơm Quảng Ninh, bạn còn nên biết cả lẩu hải sản nhúng thêm hà tươi. Nước dùng sôi sùng sục, rau củ tươi xanh, nhúng chiếc muỗng đầy ăm ắp hà tươi vào rồi nhấc ra luôn. Con hà hơi quăn lại, cho thêm chút tương ớt, rồi xúc ăn. Đố ai chỉ ăn một muỗng mà không xin thêm.

Thúy Hằng