Đàn bò tót lai 'hàng hiếm' bơ vơ: Đề tài được xếp loại đạt yêu cầu !?

Ngày 7.10, Sở KH-CN tỉnh Ninh Thuận cho biết đã có báo cáo gửi UBND tỉnh Ninh Thuận về kết quả kiểm tra nội dung báo chí phản ảnh về đàn bò tót lai F1 đang nuôi dưỡng tại Vườn quốc gia Phước Bình.

Theo báo cáo, đề tài: “Nghiên cứu giám định di truyền và đánh giá khả năng phát triển của bò lai F1 giữa bò tót và bò nhà tại vùng rừng giáp ranh tỉnh Ninh Thuận và Lâm Đồng”, giai đoạn 2012 - 2014 do Vườn quốc gia Phước Bình và Trung tâm ứng dụng KH-CN Lâm Đồng thực hiện, với kinh phí hơn 2 tỉ đồng.

Sau đó, Trung tâm ứng dụng KH-CN Lâm Đồng tiếp tục kế thừa chủ trì thực hiện đề tài cấp quốc gia: “Khai thác và phát triển nguồn gien bò quý hiếm tại vùng giáp ranh 3 tỉnh Ninh Thuận - Lâm Đồng - Khánh Hòa” do Bộ KH-CN phê duyệt ngày 12.1.2015, với tổng kinh phí 6,8 tỉ đồng; trong đó: vốn sự nghiệp KH-CN T.Ư là 4,8 tỉ đồng; vốn sự nghiệp KH-CN địa phương đối ứng của Lâm Đồng: 350 triệu đồng, Ninh Thuận: 350 triệu đồng và Khánh Hòa là 1,3 tỉ đồng (để mua 20 bò cái nhà và 5 bò đực nhà để lai với bò tót lai F1 sinh ra đàn bò tót lai F2).

Thời gian thực hiện 36 tháng, từ tháng 11.2015 - 10.2018. Sản phẩm chính đề tài là có được 40 con bò lai F2, trong đó có 5 con bò lai là đực, với bộ nhiễm sắc thể 2n = 60 (như bò nhà), nhằm mục tiêu sử dụng những con này để lấy tinh trùng gieo cấy cho đàn bò nhà, tạo ra đàn bò có máu lai bò tót với thể trạng to lớn và kháng bệnh tốt.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, tỉnh Khánh Hòa không thực hiện theo đề xuất ban đầu và không cấp kinh phí đối ứng thực hiện đề tài, nên đề tài không có sản phẩm chính đã đề ra.

Đến tháng 9.2018, Bộ KH-CN đồng ý cho gia hạn đề tài hoàn thành vào tháng 6.2019 và có Quyết định số 1190/QĐ-BKHCN, ngày 8.5.2019 về việc điều chỉnh sản phẩm và nguồn kinh phí sự nghiệp KH-CN T.Ư điều chỉnh giảm còn lại là 2,5 tỉ đồng. Về sản phẩm chính: bò tót lai F2 điều chỉnh, giảm từ 40 con xuống còn 3 con, bò tót lai đực F2 (có 2n = 60) điều chỉnh giảm từ 5 con xuống còn 1 con.

Báo cáo Sở KH-CN Ninh Thuận nêu: Kết quả đề tài không tạo ra bò lai F2, lý do 4 phương thức lai theo nhiệm vụ đề ra, gồm: Bò đực lai F1 và bò cái lai F1 đã có giao phối nhưng không sinh ra F2; Thụ tinh nhân tạo cho bò cái lai F1 không thực hiện được do bò cái F1 quá hung dữ, không ai dám lại gần; Bò đực lai F1 của đề tài (con số 3) và của dân khi giao phối với bò cái nhà có sinh F2 và bò cái lai F1 của dân khi giao phối với bò đực nhà có sinh F2. Hiện nay ở xã Phước Bình (H.Bác Ái, Ninh Thuận) có 3 con bò lai F2 (1 con đực và 1 con cái của ông Nguyễn Văn Chẩn; 1 con cái của ông Nguyễn Văn Tích đề tài đã mua lại), cả 3 con này có ADN giống bò tót lai F1 đến 97%.

Ngày 20.11.2019, đề tài đã được Bộ KH-CN tổ chức đánh giá nghiệm thu kết quả cấp quốc gia, xếp loại đạt yêu cầu (theo sản phẩm điều chỉnh)