Đảng Dân chủ giữ được quyền kiểm soát Thượng viện Mỹ

Các hãng truyền thông Mỹ hôm qua đưa tin đảng Dân chủ chiến thắng ở cuộc đua giành 2 ghế thượng nghị sĩ tại các bang Nevada và Arizona trong cuộc bầu cử giữa kỳ hôm 8.11, giúp đảng này nắm trong tay 50/100 ghế tại thượng viện. Do Phó tổng thống Kamala Harris, người của đảng Dân chủ, giữ lá phiếu quyết định nếu hai phe đều có 50 ghế nên đảng này có được quyền kiểm soát Thượng viện mà không cần chờ kết quả bầu cử phụ tại bang Georgia vào ngày 6.12.

Giới quan sát cho rằng diễn biến trên có ý nghĩa rất quan trọng đối với đảng Dân chủ, cũng như giúp Tổng thống Joe Biden tránh được thế vô cùng bất lợi nếu đảng Cộng hòa kiểm soát lưỡng viện như một số dự báo trước đó.

Thượng nghị sĩ Mark Kelly tuyên bố tái đắc cử tại Arizona vào ngày 12.11

Reuters

Dân chủ vui, Cộng hòa bức xúc

Tại bang Nevada, dự phóng của các hãng truyền thông dựa trên kết quả kiểm phiếu cho thấy thượng nghị sĩ Dân chủ Catherine Cortez Masto đánh bại đối thủ Cộng hòa Adam Laxalt. Đây được xem là chiến thắng gay cấn của bà Masto, khi ông Laxalt những ngày qua dẫn trước nhưng dần bị thu hẹp khoảng cách. Tại Arizona, thượng nghị sĩ Mark Kelly của đảng Dân chủ cũng đánh bại đối thủ Cộng hòa Blake Masters, người được cựu Tổng thống Donald Trump ủng hộ. Đến nay, ghế duy nhất đổi bên trong cuộc bầu cử là tại Pennsylvania, khi ứng viên Dân chủ John Fetterman đánh bại đối thủ Cộng hòa Mehmet Oz để giành ghế do thượng nghị sĩ Cộng hòa Pat Toomey để lại.

Sau kết quả trên, lãnh đạo đa số tại Thượng viện Chuck Schumer phát biểu rằng “nước Mỹ cho thấy chúng ta tin vào nền dân chủ của mình, rằng gốc rễ của dân chủ sâu sắc và mạnh mẽ”.

Theo Reuters, đang ở Campuchia dự Hội nghị Cấp cao Đông Á, Tổng thống Biden cho hay ông “vô cùng hài lòng” vì kết quả đã “thể hiện chất lượng các ứng viên” mà đảng Dân chủ đưa ra. Nếu giữ thêm một ghế tại Georgia của thượng nghị sĩ Raphael Warnock, đảng Dân chủ sẽ có lợi thế 51-49, và dễ dàng thông qua các dự luật mà không cần đến lá phiếu của bà Harris.

Về phía đảng Cộng hòa, Đài Fox News đưa tin một số nghị sĩ tỏ ra bức xúc về các thất bại. “Các bạn không thể mong cử tri độc lập bỏ phiếu cho đảng Cộng hòa trừ khi có chương trình hành động mà họ quan tâm. Đảng cũ đã chết và đến lúc chôn nó để xây dựng cái mới”, thượng nghị sĩ Josh Hawley phát biểu. Ông Hawley và một số thượng nghị sĩ khác trong đảng như Marco Rubio, Rick Scott chỉ trích trực tiếp lãnh đạo thiểu số tại Thượng viện Mitch McConnell và các nhân vật cấp cao khác. Theo Fox News, một số đảng viên Cộng hòa muốn hoãn bầu lãnh đạo vào tuần tới nhằm lật đổ ông McConnell, nhưng cuộc bầu cử đó sẽ vẫn diễn ra theo kế hoạch.

Người ủng hộ ứng viên Cộng hòa thất vọng trước kết quả tại Nevada

Reuters

Hai kịch bản Hạ viện

Chiến thắng của đảng Dân chủ ở Thượng viện diễn ra trong bối cảnh dự báo đảng Cộng hòa đang có cơ hội giành đa số tại Hạ viện, dù kết quả kiểm phiếu vẫn đang tiến hành tại một số khu vực quan trọng ở các bang như California, Arizona và Oregon. Theo dự đoán của CNN, Cộng hòa tạm có 211 ghế, còn Dân chủ đang có 204 ghế, trong cuộc đua giành tối thiểu 218 ghế để nắm đa số.

Nếu tiếp tục kiểm soát Hạ viện, đảng Dân chủ sẽ duy trì lợi thế nắm lưỡng viện như trong thời gian qua. Khi đó, đảng này có thể thông qua một số chính sách như bảo vệ quyền phá thai, kết hôn đồng giới, hay thúc đẩy thêm các chính sách ứng phó biến đổi khí hậu… Tuy nhiên, nếu đảng Cộng hòa nắm được Hạ viện, chính quyền của Tổng thống Biden có thể gặp nhiều trở ngại.

Theo tờ The Washington Post, nếu nắm Hạ viện, phe Cộng hòa có thể tìm cách giải tán ủy ban điều tra vụ bạo loạn 6.1.2021, tiến hành điều tra con trai Tổng thống Biden là ông Hunter Biden về cáo buộc gian lận thuế. Đảng Cộng hòa cũng có thể tận dụng quyền lực tại Hạ viện để tiến hành nhiều cuộc điều tra khác nhằm vào chính quyền ông Biden.

Dù vậy, đảng Dân chủ vẫn giữ được lợi thế ở Thượng viện để thông qua các ứng viên do ông Biden đề xuất trong 2 năm tới. Theo BBC, Hạ viện quyết định dự luật nào cần bỏ phiếu trong khi Thượng viện có thể thông qua hoặc chặn các dự luật.