Đừng để lạm thu lách kẽ hở 'tự nguyện'

Như Thanh Niên thông tin, câu chuyện lạm thu gây xôn xao khắp cộng đồng phụ huynh (PH) mới diễn ra tại lớp 1/2 Trường tiểu học Hồng Hà, Q.Bình Thạnh, TP.HCM. Theo bảng thu chi quỹ PH lớp 1 này, đầu năm học, quỹ PH thu vào tổng cộng lên đến 313,3 triệu đồng và phần chi là hơn 260,328 triệu đồng. Lớp này có 32 học sinh (HS), mỗi PHHS đóng vào quỹ 10 triệu đồng. Vụ việc sau đó được Phòng GD-ĐT Q.Bình Thạnh kết luận có nhiều khoản thu chi sai, phê bình hiệu trưởng, giáo viên chủ nhiệm và nhà trường đã trả tiền.

Minh họa: DAD

Tại Hà Nội, vào tháng 8, trước phản ánh về việc lớp 1A5 Trường tiểu học Hữu Hòa (H.Thanh Trì) "muốn lắp điều hòa cho con, phải cam kết tặng lại nhà trường, nếu không tặng sẽ không được lắp", UBND huyện đã thành lập tổ công tác xác minh. Mới đây nhất, Trường THCS Tứ Hiệp cũng ở H.Thanh Trì, bị phản ánh có nhiều khoản thu lạ xuất hiện trong bản thu chi với 25 đầu mục của Ban đại diện cha mẹ HS năm học 2023 - 2024. Chẳng hạn, tiền tri ân các thầy, cô giáo dịp tết từ 45 - 50 triệu đồng; tiền đóng kinh phí cho HS học bồi dưỡng từ 10 - 15 triệu đồng...

Ngoài ra, sau cuộc họp PHHS Trường THPT Chu Văn An (Q.Tây Hồ, Hà Nội) ngày 16.9, có thông tin phản ánh tình trạng lạm thu quỹ cha mẹ HS ở lớp 12 văn, với mức thu quỹ học kỳ 1 cho mỗi PH là 4,5 triệu đồng. Ngày 23.9, sau khi xác minh, nhà trường xác định lớp 12 văn đã không thực hiện đúng quy định về điều lệ ban đại diện cha mẹ HS do Bộ GD-ĐT quy định và yêu cầu trả lại các PH khoản thu này.

Cứ đầu năm học lại ồn ào thu tiền trường

Nhiều bạn đọc (BĐ) lên tiếng đề nghị ngành giáo dục sớm có biện pháp để chấm dứt cảnh mỗi đầu năm học lại xảy ra ồn ào thu chi ở môi trường học đường. "Cứ đầu năm học lại xuất hiện chuyện lạm thu trong nhà trường. Hình thức cũ rích vẫn được xài là "hội PHHS" và "tự nguyện". Hãy hiểu hoàn cảnh khó khăn của nhiều PHHS đầu năm học. Dẹp ngay từ "tự nguyện" khi nhiều PH méo mặt, cắn răng đóng góp cho con. Các cấp quản lý có biết chuyện này không? Xin đừng để kinh tế hóa môi trường giáo dục", BĐ Tuấn Dương Văn bức xúc.

Cùng quan điểm kẽ hở "tự nguyện" đang bị lách, BĐ Huyen My Le Ngoc cho rằng: "Cần có quy định cụ thể, sát thực tế từ cơ quan quản lý giáo dục, chứ để tình trạng hiện nay các trường tự quyết hoặc làm ngơ, mỗi nơi một kiểu, lạm dụng từ "tự nguyện" là rất không ổn. PH nào tự nguyện giúp nhà trường thì cứ liên hệ với ban giám hiệu mà đóng góp bao nhiêu cũng được, chứ đừng áp chữ "tự nguyện" thông qua Ban đại diện PHHS mà yêu cầu tất cả PH đóng góp tiền quỹ".

"Phải có ai đó chịu trách nhiệm chính cho việc lạm thu thông qua Ban đại diện PHHS. Chứ cứ kiểu này năm nào cũng nói chấn chỉnh, chỉ đạo, rồi ra quy định, xong đâu cũng vào đó", BĐ Hiếu Phạm ngao ngán. Trong khi đó, BĐ Nguyen PTV thẳng thắn: "Giờ đã thời đại 4.0 rồi, nên giải tán hội PHHS đi. Cứ lập nhóm liên lạc và thông tin công khai thì không phải lo chuyện HS bị chèn ép mà phải chấp thuận đóng nhiều khoản phi lý".

Quy trách nhiệm và xử lý rốt ráo

Bên cạnh việc yêu cầu cơ quan quản lý chấn chỉnh tình trạng lạm thu, nhiều BĐ hiến kế giải pháp. Đề nghị "ngành giáo dục cần ra công văn nghiêm cấm việc đóng góp "tự nguyện" để cải tạo cơ sở vật chất trường lớp dưới mọi hình thức", BĐ Tiến Công Trần nhấn mạnh: "Việc cải tạo này là trách nhiệm của nhà trường, của các ban ngành giáo dục có liên quan, chứ không phải mỗi năm mỗi đổi điều hòa, bàn ghế, ti vi... mới. Tóm lại, phải quy định thật rõ ràng và có hình thức xử lý nghiêm khắc hơn nữa".

Trong khi đó, BĐ Yen Nguyen đề xuất: "Để ngăn chặn tình trạng đóng quỹ tự nguyện, Bộ GD-ĐT cần ban hành văn bản chi tiết, công khai và minh bạch những hạng mục kinh phí mà trường được nhận về để cải tạo, sửa chữa trang thiết bị dạy học, phòng học. Như vậy, PH sẽ hiểu rõ về mục đích đóng tiền vào quỹ lớp và các khoản thu chi. Giáo viên chủ nhiệm cũng chỉ làm theo yêu cầu, nên trả họ về lại đúng vai trò, vị trí. Việc thu tiền để ban giám hiệu tự giải quyết, tự thu, tự chịu trách nhiệm".

Còn theo góc nhìn của BĐ Nguyen Ngoc Anh, cần quy trách nhiệm rõ ràng và xử lý rốt ráo: "Trách nhiệm người đứng đầu không quản lý được ở trong trường thì cách chức. Bên cạnh đó, cấm nhà trường nhận các khoản tài trợ mà thực hiện trái quy định, sai quy trình của pháp luật. Nếu chỉ dừng ở các văn bản nhắc nhở mà không xử lý những người có trách nhiệm thì nạn lạm thu còn biến tướng".

"Tôi xin nhấn mạnh hai ý chính. Một, không có khoản thu nào khác ngoài khoản thu học phí được tính đúng, tính đủ trong nhà trường. Hai, nếu xảy ra lạm thu thì nơi chịu trách nhiệm đầu tiên là ban giám hiệu, kế tiếp là lãnh đạo phòng giáo dục. Nếu họ không vụ lợi và làm hết trách nhiệm, tình trạng lạm thu sẽ không xảy ra", BĐ Trần Thanh Hiệp đề xuất.