Giám sát chôn lấp rác bằng công nghệ viễn thám

Theo thông tin từ Bộ TN-MT, hiện Cục Viễn thám quốc gia đang khẩn trương triển khai Dự án “Giám sát các bãi chôn lấp rác thải trên toàn quốc bằng công nghệ viễn thám”. Bộ TN-MT kỳ vọng sẽ sớm đưa ra các giải pháp hữu ích nhằm tăng cường năng lực quản lý chất thải rắn ở trung ương và địa phương. Đồng thời, nâng cao năng lực cập nhật, khả năng hoạt động hiệu quả của hệ thống thông tin chất thải rắn của Tổng cục Môi trường.

Ông Nguyễn Quốc Khánh, Cục trưởng Cục Viễn thám quốc gia cho biết, dự án được xây dựng dựa trên công nghệ viễn thám, dữ liệu từ trạm thu ảnh viễn thám của Đài Viễn thám T.Ư có khả năng cung cấp dữ liệu lâu dài và liên tục nên công tác vận hành hệ thống và cập nhật thông tin có tính lâu dài. Công nghệ viễn thám có tính đa thời gian, độ phủ rộng, độ phân giải không gian tốt sẽ là công cụ hữu hiệu để giám sát các bãi rác thải trên toàn quốc. Đặc thù của công nghệ viễn thám là có các dữ liệu lịch sử do đó thông tin các bãi rác sẽ được cung cấp từ khi hình thành, quá trình hoạt động trong quá khứ cũng như hiện tại.

Đồng thời, dữ liệu ảnh phủ trùm toàn quốc cho phép cung cấp rất nhiều thông tin giá trị phục vụ công tác quản lý chất thải như: vị trí bãi rác, bãi tập kết rác thải, biến động, trạng thái về diện tích của bãi rác, các bãi chôn lấp, các công trình trong bãi rác và lớp phủ các khu vực lân cận trong tầm ảnh hưởng môi trường của bãi rác; thông tin về hiện trạng của các khu vực nhậy cảm với môi trường như các khu công nghiệp, khu chế xuất, làng nghề; giám sát thực hiện quy hoạch bãi rác, bãi chôn lấp chất thải rắn nhằm cập nhật cơ sở dữ liệu quản lý chất thải rắn của quốc gia và địa phương bằng công nghệ viễn thám tại khu vực nhậy cảm với môi trường, các khu vực dân cư, đô thị.

Cũng theo ông Khánh, công nghệ viễn thám còn cho phép theo dõi diễn biến, hiện trạng bãi rác chôn lấp, bãi thải, các nhà máy, khu vực khai thác khoáng sản sau khi đóng cửa phục vụ công tác quản lý quá trình cải tạo, xử lý môi trường. Khi dự án được triển khai, việc cập nhật thông tin dữ liệu sẽ có chi phí thấp nên mang lại hiệu quả kinh tế lâu dài. Dự án sẽ góp phần cung cấp thông tin, phục vụ đắc lực cho công tác quản lý, quy hoạch bãi rác, khu xử lý, bãi chôn lấp và các khu vực nhậy cảm với môi trường.

Bãi rác Nam Sơn ở H.Sóc Sơn, Hà Nội là một trong những nơi chôn lấp rác thải nhiều nhất ở miền Bắc Ảnh Lê Quân

Bộ TN-MT cho biết, cả nước hiện có 660 bãi chôn lấp rác thải, mỗi ngày tiếp nhận khoảng 20.200 tấn rác thải. Tuy nhiên, chỉ có 30% được xếp loại là bãi chôn lấp hợp vệ sinh, có lớp che phủ thường xuyên trên rác thải. Đại đa số các bãi chôn lấp đều không có máy đầm nén, hệ thống thu gom khí, xử lý nước rỉ rác, hoặc hệ thống quan trắc môi trường và quản lý kém.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nêu trên chủ yếu là do thiếu kinh phí đã gây ra nhiều vấn đề và rủi ro về môi trường và sức khỏe, đặc biệt ở những vùng có mức phát sinh chất thải lớn và mật độ dân số cao. Tình trạng chất thải không được che phủ, có quá nhiều bãi chôn lấp, bãi rác nhỏ tại các địa điểm không phù hợp, rác thải vứt bừa bãi, không được tái chế đúng cách… gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Theo Bộ TN-MT, Tổng cục Môi trường đã có cơ sở dữ liệu về các bãi chôn lấp rác thải, nhưng chưa được cập nhật thường xuyên, kịp thời hiện trạng của các bãi rác thải đã tồn tại cũng như các bãi rác thải phát sinh mới. Đấy là hạn chế cần khắc phục để từ đó đưa ra những biện pháp quản lý bãi chôn lấp rác hiệu quả, bền vững.